Multatuli Encyclopedie

Maria Stuart,

1542-1587, van 1561 tot 1568 koningin van Schotland. Na de dood van haar eerste echtgenoot, koning Frans ii van Frankrijk in 1860, hertrouwde zij in 1565 met haar neef Henry Darnley. Dit katholieke huwelijk ondervond veel tegenstand van de strenge calvinisten en was oorzaak van een vijandschap tussen Maria en koningin Elizabeth van Engeland. Darnley werd in 1567 vermoord. Hoewel vrijgesproken, werd graaf Bothwell door de openbare mening als moordenaar aangewezen. Enkele maanden later trouwde Maria Stuart met hem, wat bij de protestantse adel veel kwaad bloed zette. In 1586 werd zij ter dood veroordeeld vanwege samenzwering tegen de troon van Engeland; Elizabeth tekende het doodvonnis en op 8 februari 1587 werd Maris in kasteel *Fotherinhay onthoofd.

Tijdens één van de tafelgesprekken in de Max Havelaar beschrijft Havelaar een schilderij van de onthoofding van Maria Stuart om te demonstreren dat er (letterlijk) ‘beweging’ in kunst moet zitten om niet te vervelen:

‘En wanneer je later die schildery weerziet, en meermalen weerziet, is zelfs je eerste indruk: “is die historie

[p. 297]

nog niet afgelopen? Staat hy [de beul], en ligt zy [Maria Stuart] daar nóg?”’ (vw i, p. 141-142)

Op de betrekkingen van Maria Stuart met het katholicisme zinspeelt m. in de Onafgewerkte Blaadjes, waarin Fancy schrijft:

‘Wist ge dat Maria Stuart zo verliefd geweest is op den H. Sebastiaan [*Sint Sebastiaan]? Hy was er niet ongevoelig voor, en deed niets dan vloeken: “god vergeef me de zondeloosheid!”. Maar 't hielp niet. Hy wás 'n pop en bleef 'n pop, en zy - ging den verkeerden weg op.’ (vw vii, p. 750)