Lourdes,
Franse plaats, waar Bernadette Soubirous (1844-1879) in 1858 Maria zou hebben zien verschijnen. Vanaf 1862 werd Lourdes een populair bedevaartsoord. In noot 111 (1881) bij de Max Havelaar spreekt m. van de ‘katholiek die vast en zeker gelooft dat de H. Maagd zich de moeite gaf 'n boodschap te komen brengen aan 'n hysterisch landmeisje te Lourdes’ (vw i, p. 347).