Lessing, Gotthold Ephraïm-,
1729-1781, Duits dichter, kunsttheoreticus en theatercriticus, vertegenwoordiger van de Duitse Verlichting. In zijn Hamburgische Dramaturgie (1767-1769) pleitte hij voor het loslaten van het klassieke Franse treurspel om in plaats daarvan meer aansluiting te zoeken bij de werken van Shakespeare. Hij publiceerde een groot aantal toneelstukken, waaronder Minna von Barnhelm (1767) Emilia Galotti (1772) en Nathan der Weise (1779).
In het motto van de Max Havelaar eindigt de rechter zijn veroordeling van Lothario met de woorden: ‘Griffier, citeer in de premissen de jurisprudentie van Lessings patriarch...’ (vw i, p. 14). Lessings patriarch is de patriarch van Jeruzalem die in het vierde bedrijf van Nathan der Weise, waarin een joodse man zich ontfermt over een christenkind dat hij joods opvoedt. De overweging dat het kind anders misschien omgekomen zou zijn, pareert hij met: Tut nichts! der Jude wird verbrannt’.
In noot 102 (1881) bij de Max Havelaar schrijft m. dat hij zijn De Bruid daarboven toch minstens even goed vindt als bijv. Lessings Emilia Galotti en Minna von Barnhelm (vw i, p. 344). In een noot bij Idee 482 rekent hij Lessing onder degenen die ‘smaad verdragen om wille van de waarheid’ (vw iii, p. 230); in Idee 1105 noemt hij hem echter een ‘prul’ (vw vii, p. 61). Lessings omschrijving van vaderlandsliefde wordt door m. in Pruisen en Nederland getypeerd als een ‘heroieke zwakheid’, ‘waarvan hy bevryd wenste te blijven’ (vw iv, p. 67).
Auteursrechtelijk beschermd