Kladderadatsch,
Berlijns geïllustreerd politiek-satirisch liberaal spotblad, dat in 1848 werd opgericht door David Kalisch. Later waren Ernst Dohm en Rudolf Löwenstein de redacteuren; Wilh. Scholz was de illustrator.
In Pruisen en Nederland schrijft m. over dit blad:
‘Elk fatsoenlyk man in Nederland haalt den neus op voor een bewysgrond dien ik meen te mogen putten uit de Kladderadatsch. Maar men gelieve te begrypen dat geestigheid en geest in 't buitenland niet, als by ons, in den ban zyn; dat de Kladderadatsch, als Punch in Engeland, werkelyk de uitdrukking bevat van den volksgeest, en omgekeerd veel invloed uitoefent op den geest des volks.’ (vw iv, p. 47-48)
Enkele pagina's verder haalt hij het blad aan: ‘Die Servilen, zeide eens de Kladderadatsch, haben gern sehr-vieles, und die Liberalen haben lieber-alles.’, waarna hij opmerkt: ‘Zo is het.’ (vw iv, p. 77).
Auteursrechtelijk beschermd