Multatuli Encyclopedie

Jocrisse,

in Franse kluchten de naam van de bespottelijke figuur van de onnozele lakei, een Joris Goedbloed. Een klucht met deze figuur als hoofdpersoon, wordt wel een Jocrissiade genoemd. Enkele voorbeelden hiervan zijn Molières blijspelen Sganarelle (1660), Les Femmes savantes (1672) en de achttien-

[p. 232]

de-eeuwse klucht Le désespoir de Jocrisse van Dorvigny. m. noemt de wijze waarop het publiek zijn Max Havelaar behandeld heeft een Jocrissiade:

‘Zéker is 't, dat ik van zo'n naief-wrede Jokrissiade geen voorgevoel had, toen ik zo verheugd uitriep: m'n boek is af, m'n boek is af!’ (brief aan Tine d.d. 13 oktober 1859, vw x, p. 73)

In Idee 772 ageert hij tegen het ‘verkeerd verstaan’.

Het publiek moet z.i. ‘De Jokrisses en Pierrots [Pierrot=hansworst van het Franse toneel] op de planken trachten te begrypen.’ (vw iv, p. 495).