Jacquerie,
(Fr. boerenopstand) genoemd naar de Jacquerie van 1358, de boerenopstand tegen de adel in Frankrijk, die bloedig werd onderdrukt. De aanvoerder van de boeren was Guillaume Karle. Het woord jacquerie is afgeleid van ‘Jacques Bonhomme’ (d.i. Joris Goedbloed), een schertsende benaming voor de boer. In zijn betogen over de onvrede in Europa, spreekt m. herhaaldelijk over (dreigende) jacquerieën. In een brief aan J. de Geyter d.d. 22 februari 1865 schrijft m. n.a.v. de toezending van diens radicaal-gezinde epische dichtwerk Drie menschen van in de wieg tot in het graf (Amsterdam-Gent, 1865):
‘Ja, zó is 93 gekomen! En erger nog: de jacquerien. 93 was een stryd over zyn. Er zal stryd komen over “hebben.” Zo is de geschiedenis der mensheid één bloedige vervoeging (conjugatie) van de hulpwerkwoorden.’ (vw xi, p. 459)
In 1871 schrijft hij in Idee 928:
‘Er staan Jacquerieën voor de deur, die veel bloed en tranen kosten zullen, en het is te vrezen dat de weg naar nieuwe en betere Beschaving, door 'n poel van jammeren leiden zal.’ (vw iv, p. 674; cf. Idee 747, vw iv, p. 465-567).
Ook in een noot uit 1874 bij Idee 738 (vw iv, p. 692-693) en in Idee 1079 (vw vi, p. 741 e.v.), voorspelt hij jacquerieën, die hij hier de benamingen ‘Brood-, Vlees en Genotoorlog’, ‘den kannibalen Kampf ums Dasein’ en ‘kaas-, brood- en champagne-kryg’ geeft:
‘Niet het boekerig en versleten “te zyn of niet te zyn!” maar 't praktisch, meer algemeen toepasselyk: “Hebben of niet hebben!” zal de leus wezen in den aanstaanden kaas-, brood- en champagne-kryg. De Volkeren zyn vooruitgegaan, waarlyk! Zoal niet in kennis en oordeel - dit immers gedoogden z'n voorgangers niet! - dan toch in keuze van spys, in
Auteursrechtelijk beschermd