Multatuli Encyclopedie

Conscience, Hendrik-,

1812-1883, Vlaams schrijver en voorvechter van de *Vlaamse Beweging. In 1830 werd hij vrijwilliger bij het Belgisch leger en bereikte de rang van sergeant-majoor. Vanaf 1836 wijdde

[p. 102]

hij zich aan het schrijven van romans. Zijn bekendste boek is De Leeuw van Vlaenderen (1838).

In een noot bij Idee 510 vraagt m. zich af of zijn Vlaamse lezers wel al zijn woorden en uitdrukkingen begrijpen. Immers: ‘Wanneer ik naga hoeveel uitdrukkingen van Vlaamse schryvers in Holland niet begrepen, of met afkeuring vreemd worden gevonden, moet ik vrezen dat ook myn geschryf voor de Vlamingen soms onverstaanbaar is.’. Hij vervolgt: ‘Van de tien Hollanders zyn er negen die Conscience een middelmatig schryver vinden, omdat hy iemand de ogen ten hemel doet “sturen”.’ (vw iii, p. 422).

Ter gelegenheid van het verschijnen van zijn honderdste roman in 1881, werd in Nederland het initiatief genomen Conscience te huldigen met een Conscience Album. Hieraan leverden vele, toenmaals vooraanstaande letterkundigen, een bijdrage. m., hiertoe ook uitgenodigd, weigerde:

‘Ik merk dat de aanbidders van Conscience beginnen intezien dàt ze 'n mal figuur hebben gemaakt. Overal zie ik reactie. Ze beginnen de zaak over 'n anderen boeg te gooien, en doen voelen dat wel is waar Conscience niet veel beduidt, maar dat men in hem de belgisch-nederlandsche beweging heeft willen huldigen. A la bonne heurre!’ (brief aan het echtpaar De Haas-Hanau d.d. 7 oktober 1881, vw xxi, p. 451)