Multatuli Encyclopedie

Concordaat,

In 1801 werd het concordaat gesloten tussen Napoleon Bonaparte en paus Pius vi, waarbij de orde op kerkelijk gebied in Frankrijk hersteld werd, doch waarbij het hoofd van de Staat alle kerkelijke ambtenaren benoemde. Bij zijn bezoek aan Breda eiste *Napoleon dat alle rooms- katholieke geestelijken de eed op het concordaat zouden afleggen. In Idee 218 plaatst m. dit bezoek van de Franse keizer aan Breda in mei 1810, waarvan een verslag werd gepubliceerd door een inwoner van Breda. m. noemt dit verslag ‘slecht gesteld, slecht geschreven, in 't kort, het is byna ondrukbaar.’ Men kan er echter wel veel uit leren:

‘Hoe volgzaam Protestantse leraren zyn. Hoe ondeugend de Katholieke. Hoe die volgzaamheid werd geprezen. Hoe de stoutheid werd berispt. Hoe welsprekend Napoleon i was. (...) Hoe rekbaar de Schrift is, voor wie daarmee weet om te gaan. En uiteindelyk: Hoe bruikbaar die tekst over Caesar.’ (vw ii, p. 427-428)