Multatuli Encyclopedie

Boni,

(Bone) stad en afdeling op Zuidwest Celebes (Sulawesi) aan de Golf van Boni. In 1824 vond de eerste strafexpeditie naar Boni plaats (*Van der Capellen), in 1859-1860 de tweede. In zijn ingezonden artikel in de Amsterdamsche Courant van 10 december 1859 schrijft m. dat deze tweede expeditie bewijst dat de toestand op Java ernstig is: ‘Men zendt zijne beste krachten niet naar buiten, als ze binnen noodig zijn.’ (vw x, p. 161).

Deze Bonische expeditie werd verdedigd door generaal *Knoop in De Gids. Daarover schrijft m. zeer kritisch in Idee 1066 (vw vi, p. 697). Knoop beweert dat er ‘zonder brandstichting’ werd overwonnen. ‘Er is gehoor gegeven aan “de stem der menschelykheid. De gruwelen van den oorlog zyn zo veel mogelyk verzacht”’ (vw vi, p. 701). m. vraagt zich af hoe dit mogelijk is. De Bonische expeditie eindigde in maart 1860 en op 5 oktober van dat jaar kwam pas de dagorder van generaal *Van Swieten ‘om het tot dusverre gevolgde voorgoed te verlaten, en de beginselen van beschaafde volkeren aan te nemen’ (vw vi, p. 700). m vraagt zich af hoe Knoop dit te weten was gekomen en of hij ‘certificaten kan overleggen van de Bonische bevolking? Maar zulke vragen kan men by 't behandelen der werken van volslagen incompetente schryvers, by elken regel doen.’ (vw vi, p. 702). Pas de laatste expeditie in 1905 was voor Nederland succesvol.