Multatuli Encyclopedie

Arndt, Ernst Moritz-,

1769-1860, Duits dichter, zoon van een gewezen lijfeigene die zich tot rentmeester had opgewerkt. Hij studeerde theologie en publiceerde een geschrift over de geschiedenis van lijfeigenschap. Onder invloed van dit werk, getiteld Versuch einer Geschichte der Leibeigenschaft in Pommern und Rügen (1803), hief de koning van Zweden de lijfeigenschap in 1806 op. Arndt werd in hetzelfde jaar hoogleraar geschiedenis te Greifswald, maar hij moest weldra wegens zijn liberale denkbeelden voor de adel vluchten. Hij hield verblijf in Zweden en Rusland en werkte vooral door zijn gedichten mee aan de bevrijding van Duitsland. In 1818 werd hij hoogleraar te Bonn, maar hij kreeg een jaar later ontslag wegens demagogie. In 1840 werd hij in zijn ambt hersteld.

[p. 27]

Hij werd door zijn Lieder für Teutsche (1813) met daarin het populaire ‘Der Gott, der Eisen wachsen liess’, en zijn vlugschriften het voorbeeld voor de vrijheidsstrijd.

In de Millioenen-studiën noemt Meester Adolf ‘Vater Arndt’ een ‘soort van Tyrtaeus op pantoffels’, ‘en 't getuigt niet voor m'n Duitsertjes dat ze 't vaderland-pronkerig gerymel van dien man zo hoog stellen. Er schynt wel gebrek aan patriotismus te zyn, dat men Arndt's knoeiwerk meent nodig te hebben als Leier- und Schwertlieder.’ (vw v, p. 77).

Enkele regels uit diens lofdicht op een buste van Max von Schenkendorf (1783-1817, Duits dichter van vrijheidsliederen) worden geciteerd. ‘asinus asinum fricat’ (Lat. de ene ezel schuurt de andere; spreekwijze als twee personen elkaar wederkerig lof toezwaai- en) is hierop de reactie van Meester Adolf (vw v, p. 78).