De fluitspeler en andere verhalen

[p. 4]

‘Laat ik mijn lamp aansteken,’ zegt de ster, ‘en in het midden laten of het zal helpen de duisternis te verdrijven.’

Rabindranath Tagore

[p. 7]

Inleiding

Er was eens ..... en er is nog. Overal op de wereld kunnen we volksverhalen in allerlei vormen aantreffen en met verschillende motieven, sommige universeel, andere aangepast aan de eigen cultuur en leefsituatie van een bepaald volk of land. Het vertellen van verhalen is een traditie die al eeuwen oud is: van ouder op kind, van de ene generatie op de andere worden verhalen van een bepaald volk of land mondeling doorgegeven.

In vele landen hebben geleerden zich beziggehouden met volksverhalen en vele verzamelingen hebben in de loop der tijd het licht gezien. Reeds in de oudheid hield men zich bezig met het optekenen van volksverhalen. Uit India, de bakermat van vele Europese sprookjes en andere verhalen, kennen we de Pancatantra, een verzameling fabels. Deze fabels hebben de basis gevormd voor de populaire fabels van Aesopus van ca. 600 v.C. Beroemde Oosterse sprookjes zijn de sprookjes uit Duizend-en-één-Nacht en in Europa is bekend de grote verzameling sprookjes van de gebroeders Grimm.

Het vertellen van verhalen was vroeger een vak en de verteller had een belangrijke funcite in het sociaal gebeuren.

Verteller zijn was een beroep dat aan regels was gebonden en in sommige sociale structuren zelf zéér strenge regels: niet iedereen kon dit beroep uitoefenen. Langzamerhand veranderde dit alles en de verteller moest plaats maken voor andere communicatiemiddelen: eerst voor het boek, later voor radio, televisie, video en nu zelfs de computer.

De laatste vertellers, zijn nu vooral de grootmoeders en grootvaders die allerlei verhalen die ze van hun eigen ouders of grootouders gehoord hebben, op aandringen van hun kleinkinderen vertellen.

Ook in Suriname met zijn rijkdom aan culturen is de traditie van het verhalen vertellen aanwezig. Wie kan zich niet de tijd herinneren toen de oma of opa de kleinkinderen bijeen riep en begon te vertellen, daarbij een prachtige wereld toverend voor de geboeid luisterende kinderen.

De verteltraditie is ook in Suriname aan het verdwijnen en het is daarom belangrijk dat volksverhalen en andere culturele

[p. 8]

rijkdommen die we in Suriname aantreffen, opgetekend en in de een of andere vorm toegankelijk gemaakt worden voor de gehele Surinaamse bevolking. Hierdoor kan een bijdrage geleverd worden tot de vorming van een eigen culturele identiteit.

We kunnen dan ook boekjes lezen met verhalen die betrekking hebben op onze eigen culturele achtergronden.

Het boek dat u nu in handen houdt is de tweede publikatie in de serie Surinaamse Volksverhalen.

Het is een verzameling van vijf verhalen.

De titel van de bundel is ontleend aan het eerst verhaal, De fluitspeler, een sprookje over een muzikant en een koningin die haar hele leven moet boeten voor een impulsieve handeling.

Het moraal is hier: ‘bezint eer gij begint’.

Het tweede verhaal, De prinses van Awadpur, is een sprookje over een prinses met ogen die letterlijk kunnen doden.

Het derde verhaal, Kapper Bambam en de hoorntjes van de koning, is een humoristisch sprookje over een koning die een geheim toevertrouwt aan een kapper. Helaas lekt het geheim - op een zeer vreemde manier - uit en de kapper krijgt daar de schuld van.

Prins Ezel, het vierde verhaal, is een sprookje over een betoverde prins, die tenslotte door een dapper prinsje uit zijn betovering wordt verlost.

Een klosje garen voor tienduizend gulden, is het laatste verhaal. Het is een humoristische vertelling over de scherpzinnige en wijze raadsheer Birbal aan het hof van keizer Akbar die in de 16e eeuw in India regeerde.

De verhalen over Birbal zijn zeer populair; ze zijn niet alleen humoristisch, ze hebben ook vaak een diepere filosofische achtergrond.

De verhalen zijn oorspronkelijk in het Sarnámi verteld en opgetekend, daarna zijn ze in twee talen - het Sarámi en het Nederlands - naverteld. Het eerst, tweede en vierde verhaal is verteld door Martina Kishna, het derde en vijfde verhaal door Jacqueline Kowlessar Misser. Een foto van elk der vertelsters is hieronder opgenomen.

[p. 9]

Wij danken hierbij een ieder die een bijdrage heeft geleverd aan de totstandkoming van deze bundel. Wij denken hierbij in de eerste plaats aan de vertelsters Martina Kishna en Jaqueline Kowlessar Misser en de schilder Soeki Irodikromo die de illustratie heeft verzorgd. Mevrouw Kishna, Ivy Baldew en Marijke van Lith zijn wij zeer erkentelijk voor het kritisch doorlezen van het manuscript.

Tot slot nog een woord van dank aan allen die door hun positieve reacties en enthousiasme een grote steun zijn geweest.

Sita Kishna

[p. 10]

De vertellers

Martina Kishna is de vertelster van de sprookjes De fluitspeler, De prinses van Awadpur en Prins Ezel. Zij is in het distrikt Para geboren en woont thans in Nederland.

Jacqueline Kowlessar Misser is de vertelster van de verhalen Kapper Bambam en de hoorntjes van de koning en Een klosje garen voor tienduizend gulden.

Zij is geboren in het distrikt Paramaribo en woont thans in Nederland.