Liefde

[p. 55]

VIII. Amelie aen Clotilde.

Antwerpen, 5 November, 1843.

Vergeef my, myne goede Clotilde, indien ik u sedert zoo lang niet meer geschreven heb. Het geluk maekt ikzuchtig, zegt men, en zulks heeft hier eenen grooten schyn van waerheid. En echter is het de waerheid niet; want ik voel myne verkleefdheid jegens u, myne innige vriendschap nog dagelyks aengroeijen. Het is alsof die vriendschap aen myne liefde verbonden ware.

Ik heb u gezegd, myne lieve, welken indruk het verschynen van Laurens - heb ik u wel gezegd dat hy Laurens heette? Ik ben er niet zeker van. - Welnu, ik heb u gezegd welk een uitwerksel zyn verschynen in onze wooning op my gedaen heeft. Hoe ik door zyne zachte manieren en spraek

[p. 56]

ben getroffen geweest en wat al gewaerwordingen ik in myne ziel heb gevoeld. Gy weet dat hy gezegd had een tweede bezoek te komen afleggen. - Myn vader scheen er aen te twyfelen of hy zyn woord wel zou gehouden hebben en het had hem spyt gedaen; want hy voelt zich tot hem genegen. Gy ziet dat het lot my gunstig is, Clotilde. - Dan, ik twyfelde er geen stond aen; ik voelde wel dat onze zielen elkaer verstaen hadden, en dat, zoo ik my tot hem getrokken voelde, ik hem ook niet onverschillig was. Eenige dagen later kwam hy en sedert dit oogenblik is de kennis voor goed aengeknoopt geworden. Hy heeft eenige woorden over zyne familie gezegd. Myn vader heeft den zynen goed gekend. Hy is eene weeze, Clotilde; zyne ouders en zusters zyn gestorven en hy is alleen, gansch alleen in de wereld. - o Hy is thans niet meer alleen: myn hart, ik voel het, kan hem eene gansche familie doen terugvinden; want ik bemin hem, Clotilde, ik bemin hem als eene moeder, als eene zuster, en boven dit alles nog als eene minnares, als iemand die zyne slavinne zou willen zyn, zyne dienstmaegd, en voor hem alles zou kunnen opofferen en door hem, buiten zyne onverschilligheid, alles zou willen lyden.

o Ik kan het u alles niet zeggen, zoo als ik zou willen, Clotilde; myne gedachten zyn verward, en ik gevoel te veel, te diep; ik ben te gelukkig om u myne vreugden te kunnen afschilderen. - Ik ken my zelven byna niet meer, ik leef van een gansch ander leven, en op het uitwendig echter schynt er niets verandert. Integendeel, myne levenswyze is nog stiller en meer geregeld dan vroeger. Ik bevind my nergens beter dan in huis. - Wy zyn in het saizoen der concerten en avondvermaken, en ik moet my geweld aendoen om ergens myne moeder te begeleiden. Hy bemint de luidruchtige ver-

[p. 57]

maken niet en hy heeft het my gezegd, dat hy er zyne grootste vreugde in vindt om zoo stil des avonds, aen den haerd, in een kalm gezelschap, den tyd te slyten. - En, o ik ben van zyn gedacht en zou niet weten welke vreugde zou kunnen opwegen tegen het genot dat ik smaek, wanneer hy des avonds in onzen huiselyken kring twee uren komt doorbrengen. Hy komt byna alle avonden en immer heeft hy zorg, op de eene of andere wyze, my te doen begrypen welken dag het hem onmogelyk zou zyn te komen. o Hy begrypt myn hart; hy weet wat ik zou lyden met hem vruchteloos te verwachten. Zyn hart is zoo gevoelig als zyn geest verstandig is! - Ik wilde wel, Clotilde, dat gy hem zien kondet, dat gy hem kondet hooren spreken en de diepste gewaerwordingen en fynste gevoelens des harten hooren ontleden...

- Gy zoudt dit vurig leven moeten zien dat uit zyne oogen straelt, die zachte en verrukkende toon zyner spraek moeten hooren en die kalme maer natuerlyke en indrukwekkende gebaren die zyne spraek begeleiden! o In dit alles straelt iets door dat boven het natuerlyke wezen gaet, dat aen de godheid grenst, indien ik my zoo mag uitdrukken; iets dat maekt dat al wie hem hooren, aen de woorden hangen die van zyne lippen rollen en zich door zyn gevoel, door zynen geest beheerscht voelen.

Soms is hy nêerslagtig en dan deelt hy zyne treurigheid aen allen mede; doch die treurigheid zelve heeft haer genot by: het is eene soort van dichterlyke droomery, die zoo diep in het hart dringt dat er het gansche gemoed door overweldigd wordt, en dat men tranen over de wangen voelt stroomen; doch tranen die niet bitter zyn en welke schynen aftesfammen van die welke de zielenvreugden alleen kunnen doen opwellen. - Gisteren heeft hy my zoo iets doen gevoelen, en tot

[p. 58]

heden toe ben ik nog onder den indruk der gewaerwordingen die hy in myn hart heeft doen ontstaen. Ik wil er u zoo kort mogelyk een gedacht van geven, ofschoon ik overtuigd ben, dat ik zelfs geenen weêrschyn, geene schaduw kan voorbrengen van wat er in zyne woorden besloten lag. Daervoor hadt gy hem zelve moeten zien, Clotilde, hem zelve hooren spreken. Daervoor hadt gy ongemerkt tusschen ons beide, aen de koesterende kachel, moeten kunnen zitten.

Wy bevonden ons toevallig alleen in de kamer en ik weet niet meer wat ik juist zegde of hoe de samenspraek er ons toe geleid had; doch het woord liefde was uitgesproken geworden:

- Verleidend woord, zegde hy, dat ons meestal eenen hemel voorspiegelt en waervan de wezenlykheid nooit aen de inbeelding beantwoordt. En echter is er niets schooner in de wereld. Beminnen, bemind worden; wat besluiten toch die woorden in zich niet! En, begoocheling! juffer Amelie, bechoocheling! ziedaer wat wy op het einde van dit alles byna immer ontdekken.

Myne stem was niet zonder ontsteltenis; maer toch verstoutte ik my te antwoorden.

- Waerom begoocheling, mynheer Laurens? Gy schynt de liefde, zoo als de inbeelding ze ons zou voorscheppen, als eene onmogelykheid te beschouwen?

- Ik betwyfel er ten minste de wezenlykheid van.

- Welhoe! gy vindt dat het onmogelyk zou zyn die verkleefdheid in werking te stellen, welke wy in ons zouden kunnen gevoelen; dat die opofferingen, welke men zich bekwaem denkt te doen, slechts eene ydele ongegronde verzuchting zouden zyn?

- Ik geloof dat, wanneer men zich dit alles voorstelt, men

[p. 59]

te goeder trouw handelt; doch laet de gelegenheid zich eens voordoen en oordeel dan. Verbeeld u eens twee gelieven, die eenen geruimen tyd gehaekt hebben om elkaer te zien, te kunnen spreken, elkanders gevoelen te leeren kennen. - Ieder, langs zynen kant, heeft zich de schoonste droomen voorgesteld, droomen die volmaekt zouden wezen, indien er niet door alles een angstig gedacht heen slibberde...Wie weet of het harte dat men zou verkiezen, dat men reeds in stilte verkozen heeft, nog wel vry is, of het door geene andere liefde beheerscht wordt? - Doch, men wil aen die veronderstelling niet gelooven en men blyft hopend verlangen. Een voorgevoel zegt, dat het hart waerna men verlangt, door dit zelfde verlangen reeds is aengedaen en slechts eene gelegenheid zoekt om zyn gevoel te doen kennen. De gelegenheid biedt zich eindelyk aen. De twee harten kunnen elkaer naderen en er heeft eene gemoedsuitstorting plaets, welke de twee wezens voor eeuwig aen elkaer schynt te verbinden. - Op die eerste schokking volgt allengs eene kalmere gewaerwording. Men leert elkaer van dag tot dag beter kennen en van dag tot dag ook wordt er eene plooi te meer van het dekkleed opgeheven waeronder het aengebeden wezen verscholen was. Hoe verder men voordert, hoe meer de aenbidding vermindert, en eindelyk voelt men eenen dag dat al dat vuer, dat men vroeger in het hart voelde blaken, is uitgedoofd en dat de liefde een gansch ander opzigt heeft gekregen. - Dan is het oogenblik der ontgoocheling gekomen. - Instede van nog aen opofferingen te denken, mag er zich geene ligtste tegenkanting voordoen, of gansch het ingebeelde gebouw stort neder en de koudste onverschilligheid, zoo niet erger, volgt op den eersten

[p. 60]

vurigen, hemelschen geestdrift. - Blyft nu alles kalm voortgaen, dan, wordt datgene wat men liefde noemt en wat men zoo heilig gedroomd had, slechts een dagelyksche berekening. Men denkt er aen om, zoo als men zegt, positie in de wereld te nemen, en het ondichterlykst huwelyk volgt op de ideale liefde...

- o Dat is eene zwarte, moedelooze beschouwing, onderbrak ik, en laet my toe van een ander gevoelen te zyn.

- Gy gelooft dan aen het tegenstrydige, Amelie?

Het was de eerste mael dat hy my kortaf Amelie noemde. Die omstandigheid ontstelde my; het scheen my dat zulks den band die tusschen ons bestaet, in eens toesloot. Ik durfde echter zyn voorbeeld niet volgen en antwoordde:

- Ja, mynheer, ik geloof aen het tegenstrydige, en het schynt my dat geene opoffering voor de liefde te groot kan wezen; dat een hart welk ons verkleefd is, ons duerbaerder wordt dan ons zelve en dat voor den geliefde lyden, een der grootste genietingen is waer naer men zou kunnen verlangen.

- Voor den geliefde, lyden zegt gy; maer indien ik eens zegde: door den geliefde lyden?

- Welnu! indien zulk een lyden hem geluk zou kunnen verschaffen?...

- Gy zoudt het doen, Amelie? onderbrak hy met drift.

- Ik zou het doen...antwoordde ik.

- Amelie, zegde hy, myne hand aenrakende, ik benyd hem die uwe liefde zal bezitten!...

- Gy hebt ongelyk, mynheer...stamelde ik. - Doch meer kon ik niet zeggen; myn geest scheen als te verdwalen en ik dankte den Hemel, die wilde dat myne moeder juist op dit oogenblik het vertrek terug binnen trad en my uit die onverklaerbare omstandigheid kwam verlossen.

[p. 61]

Wanneer myn geest een weinig bedaerd was, had ik spyt over het gebeurde, myne goede Clotilde. o Ik had die woorden niet mogen uitspreken, dacht ik by my zelven, die woorden welke myn gevoel kunnen verraden hebben. Wat moet hy denken? - ô het voegt immers aen een meisje niet van zoo het geheim haers harten zich te laten ontvallen?

Ik hergreep moed, toen ik meende gewaer te worden, dat sedert dit kleine voorval de moedeloosheid, die tot dan toe op hem scheen gewogen te hebben, verdwenen was. Eene stille, kalme vreugde scheen van dien stond op zyn gelaet uit. Zyne verdere samenspraek werd gul en gevoelvol en het dacht my dat er vreugde in zyne ziel gedaeld was. o Dit zigt maekte my gelukkig, Clotilde, en het geluk is voortdurend; het blyft my nog by, en ik twyfel aen zyne liefde niet meer...o Gy ziet het, men mag zich nooit van een natuerlyk gevoel mistrouwen, en eenvoudig zyn gedacht over de lippen laten komen, is het best wat men doen kan....

Binnen eene uer verwacht ik hem, Clotilde, en dan wordt weêr myn leven verdubbeld.

amelie.