De groote drijver
(1927)–Mathias Kemp–
Auteursrecht onbekend
[pagina 34]
| |
1e Tooneel.
Lotte, Kahn.
KAHN
binnentredend.
Zoo, zoo; hier is in een half jaar tijd toch wel wat gebeurd. Juffrouw Lotte als secretaresse. LOTTE
Als typiste. KAHN
Wat ben je bescheiden... En hoe bevalt het je? LOTTE
Interessant is het hier wel, en geleerd, maar.... KAHN
Je had wat anders verwacht. LOTTE
Eigenlijk wel; toen ik hem zoo voor het eerst leerde kennen, sprak ie heel anders. KAHN
In zijn vrijen tijd en bij wijze van tijdpasseering kan ie heel aardig zijn voor meisjes! LOTTE
Hij beduidt toch wel meer dan, wij meenden, maar hij is soms erg teruggetrokken. Vooral sinds die Rus Kolzoff hem zoo'n beetje het hoofd op hol heeft gebracht. Als je van den duivel spreekt... daar heb je dien Rus. | |
[pagina 35]
| |
2e Tooneel.
Vorigen, Kolzoff, Warja, Lotte stelt beiden aan Kahn voor.
KOLZOFF
Hier zijn we in 't hol van den leeuw. WARJA
Zoo, hier huist dus je protégé. KOLZOFF
Protégé? 't Eenige wat ik doe is den meester in staat stellen zijn campagne voor een systematische bewoning der aarde zonder geldzorg door te zetten. Zie je, daar zijn nu die vuile, met valutaspeculaties verdiende dollars nog goed voor. WARJA
Je houdt toch nog wel wat over? KOLZOFF
Genoeg voor 'n souper en 'n ring met brillanten. WARJA
Hoe ziet die zonderling er uit. KAHN
Op 't eerste gezicht heel gewoon. KOLZOFF
Interesseert je dat meer dan zijn groote ideëen? WARJA
Daar heb je me gisteren onder de pauze al een half uur mee verveeld: de volkenbond moet een grootsche emigratie propageeren en organiseeren. Voilà! | |
[pagina 36]
| |
KAHN
Ik heb door m'n reis in de laatste acht maanden de beweging niet meer kunnen volgen..... Hoe staat 't ermee? KOLZOFF
Juffrouw Lotte kan het best weten.... Is die Amerikaan nog in de stad? LOTTE
De gezantschapssecretaris of die dweper? KOLZOFF
De officieele! LOTTE
Holset is er juist heen, maar kan elk oogenblik terugkomen.... Ik geloof niet, dat ze in Amerika veel voor een radicale regeling voelen. Noord-Amerika weert de katholieken en orthodoxen, Zuid-Amerika wil zoo weinig mogelijk slaven en Germanen, om niet overrompeld te worden. KAHN
Hoe gaat 't met het boek van Holset. WARJA
O, schrijft die ook al boeken? KOLZOFF
De hooggeborene ontwaakt! WARJA
Warja Durasorte, dramatische sopraan.... KOLZOFF
Op cabaretprogramma. WARJA
.... stelt belang in kunst en wetenschap. | |
[pagina 37]
| |
KOLZOFF
In 's hemelsnaam dan maar.... Ja, van dat boek gesproken, het wordt heel druk gecommentarieerd en nog weinig gekocht. Bijna ieder recensent geeft hem tenslotte gelijk, maar niemand steekt een vinger uit om de organisatie die hij voorstelt effectief te maken. KAHN
Ik meen toch vernomen te hebben, dat zich in Weenen een Holsetclub heeft gevormd. KOLZOFF
Ik hoor beneden zijn groote propagandisten. De studenten en bovenal Darkhine. De Russische groep van onze technische hoogeschool dweept met hem als met een profeet. KAHN
Zooals trouwens de exotische clubs van al de Europeesche universiteiten. KOLZOFF
Darkhine heeft ‘Zangen der stormcolonnen’ gedicht, om zelfs een Fin gek te maken. In Rusland begint het volk ze te zingen; hier declameert men ze op voordrachtavonden en ziet men enkel literatuur erin! Darkhine vertaalt ook het boek en de andere geschriften van Holset. | |
3e Tooneel.
Vorigen. Holset, Darkhine, gevolgd door eenige Russische studenten.
KOLZOFF
voorstellend.
Een nieuwe bewonderaarster: Warja Durasorte. | |
[pagina 38]
| |
HOLSET
Een nederig mensch: ik zelf.... Ah, monsieur Maurice, kom je weer opduiken. WARJA
tot Kolzoff.
Wat lijkt die erg gewoon. KAHN
Ik ga terug, ik -ben uitgeboemeld. Ik wou je natuurlijk nog even, ‘Adie’ komen zeggen. Hoe gaat het? HOLSET
Goed en slecht! iedereen gelooft me en niemand doet wat! Ik trek prachtige zalen, krijg razend applaus, m'n boek wordt erg geprezen, zelfs af en toe gekocht, daar blijft het bij. Ik raak in de mode; na Freud, Tagore, Einstein... ook Holset. Daarvoor leef ik intusschen niet! KOLZOFF
Wat zei de Amerikaan? HOLSET
Hij interesseerde zich enorm voor mijn idee, was beleefd als een kellner, maar bracht me tevens de boodschap, dat de gezant er niets van hebben moest en de president nog minder. De Zuid-Amerikanen voelen wat ervoor, doch alleen onder voorwaarden van volkomen politieke rechteloosheid der beide eerste geslachten. Ik word 'n beetje moedeloos. DARKHINE
Geloof je nog altijd aan een vreedzame oplossing van het probleem? | |
[pagina 39]
| |
STUDENT
Of aan een regeling door den volkenbond? HOLSET
Eerlijk bekend: ik heb er altijd aan getwijfeld. In mijn onderbewustzijn heb ik sinds lang de gewaarwording dat gewelddadigheden niet zijn te vermijden. KAHN
Herinner je je dien tekst van kapelaan Lebon? HOLSET
Geen vrede kom ik brengen, maar het zwaard! Dat Evangeliewoord begint me te obsedeeren. Honderdmaal overtuig ik me en laat ik me overtuigen door Evangelie-kenners van alle gezindten, dat dit woord eigenlijk een negatieve bedoeling heeft: door Mij zal niet de vrede in Uw leven komen, doch het zwaard Mijner vijanden. Het baat niet. Telkens opnieuw schreeuwt het in mijn ziel en wekt het een onverklaarbaar élan naar groote dingen op, groote dingen van oorlogszuchtigen aard..... bij mij den anti-militairist. DARKHINE
Je moet weg uit dit wereldje van dilettantisme. WARJA
Reis met ons naar Rusland! Nu 't Bolchewisme van aard veranderd is en weer een echt Russisch bewind geworden, gaan de meesten van ons terug. Ga mee, hier leeft geen geestdrift meer. DARKHINE
Geen geloof tot een geweldig ideaal! | |
[pagina 40]
| |
HOLSET
Dáár kan de leer nog het leven wezen; meer dan hier in elk geval! Ik hel tot die gedachte over.
telefoon schelt.
Mijnheer Kolzoff is hier..... een oogenblik..... Mijnheer Kolzoff, de Russische consul! KOLZOFF
na even luisteren.
Vervloekt, begint de ellende weer? WARJA
Wat is er aan de hand.... Oorlog? KOLZOFF
telefoneerend.
Ja, ja, dat zal wel moeten.... intusschen dank.
tot de anderen.
Spanning tusschen Rusland en de randstaten.... over de Rumeensche kolonisten in de Krim. Als we naar Rusland terug willen, moeten we ons haasten! laten we den nachttrein nemen. DARKHINE
Het oude liedje.... te veel men,schen op te weinig grond.... Reis mee af, Holset! WARJA
Ik introduceer je bij mijn oom in Odessa! HOLSET
Vanavond treffen we elkaar in den nachttrein. KOLZOFF
Laten we dan voortmaken, we hebben maar een halven dag om ons te prepareeren.
Russen haastig af.
| |
[pagina 41]
| |
4e Tooneel.
Holset, Kahn, Lotte.
KAHN
Een dramatisch afscheid nemen we nog. HOLSET
Ik voel dat groote dingen komen. LOTTE
zwak.
Zou ik in mijn betrekking kunnen blijven? HOLSET
Hé.... Neen, dat gaat niet.... Wat zou je voogd zeggen als je mee naar de Krim wou. Blijf liever hier; voorloopig is 't leven voor jou hier nog veel plezieriger. LOTTE
onzeker.
Voor mij toch niet zoo..... KAHN
Zeg, die gestrande prinses, eeri mooi wijf. HOLSET
Ja! in de agitatie heb ik dat niet zoo gemerkt.. Ja,... KAHN
Pas maar op! Iemand met groote idealen, moet zich vrij weten te houden... Ze lijkt me wel gevaarlijk. LOTTE
weifelend.
Ze was de vriendin van minister Elving. HOLSET
Je bent goed op de hoogte.... Toch heb je gelijk, Kahn, ik moet oppassen... Hoor eens Lotte, als je voogd het | |
[pagina 42]
| |
toelaten zou - waaraan ik hard twijfel - ga dan mee of kom na bij gelegenheid. Ga hem eens erover spreken. LOTTE
snel en verblijd afgaande.
Ik zal 't probeeren. | |
5e Tooneel.
Holset, Kahn.
KAHN
Waarom wil je haar nu meenemen? HOLSET
Ook in mij strijdt het al-te menschelijke met het bovennormaal-menschelijke.... Het boven-normale dient sterk te blijven. KAHN
Daarom neem je je typiste mee? HOLSET
Mijn bliksem-afleider! Ik vind haar aardig; maar ze heeft niet type of psyche die me het hoofd doen verliezen.
Telefoon schelt.
Hallo.... Russisch Consulaat.... Ja, ik kan wel even komen....
tot Kahn.
Loop nog 'n eindje mee; de Russische consul moet me spreken. KAHN
Wat wordt het dramatisch afscheid nog gewoon! HOLSET
Troost je. Hier is het buitengewone gewoon geworden!
Beiden af.
|
|