Er is niets nieuws onder de zon

[p. 43]

Hoofdstuk 14
Het Christelijk onderwijssysteem en de moraal

Het proces van geestelijke verwording is niet van vandaag. Het is al tientallen jaren aan de gang. Enkele van de grote euvels alom zijn het gebrek aan verantwoordelijkheid, eerlijkheid en liefde voor het werk. Werken in het onderwijs is geen makkelijk baantje al denken velen dat wel: vroeg klaar, lange vacanties etc. Maar wie z'n werk serieus neemt weet dat er veel meer aan vast zit. Lessen moeten behoorlijk voorbereid worden, al te beginnen bij de kleuterschool. Ook het godsdienstonderwijs. Een kwekeling kwam eens op een kleuterschool en de juf zei tegen haar: nu moet jij maar vandaag de bijbelvertelling doen. De kwekeling weigerde met het gevolg dat ze weggestuurd werd. De lerares zocht de juf op en maakte haar duidelijk dat ze van een kwekeling niet kon verwachten dat die zonder voorbereiding een bijbelverhaal kon vertellen. Een bijbelverhaal op elk niveau, zowel in de lagere school als ook op de Mulo heeft een strekking en om die strekking goed te laten uitkomen is voorstudie nodig en op kleuterniveau is dat juist het moeilijkst.

Fysiek geweld komt ook voor op onze scholen en is volgens mij een bewijs van pedagogisch onvermogen van de leerkracht. Om een voorbeeld te noemen: wat voor pedagogische waarde zit er in het feit dat het kind geknield in een hoek moet zitten. Onderwijzer of onderwijzeres zijn, vraagt de hele persoonlijkheid van een gerijpt of goed onderlegd persoon met grote verantwoordelijkheid, eerlijkheid en liefde voor alle kinderen. De jonge mens moet zich daaraan kunnen optrekken. We praten veel over economische problemen en herstel en daar is niets verkeerd aan maar houden we wel rekening met wat Jesus ons leert: Zoek eerst het Koninkrijk Gods en zijn gerechtigheid en al deze dingen (de Materiële) zullen U bovendien geschonken worden. Geloven we daar onvoorwaardelijk in?

Kerk en school moeten ook goed op elkaar afgestemd zijn, althans wat onze christelijke scholen betreft. Zo zou ik u iets

[p. 44]

willen vertellen over mijn ervaringen op een amerikaanse dorpsschool in Californie. Het is niet zo dat in Amerika alles rijk en prachtig is. We moesten zelf voor ons lesmateriaal zorgen! Ja, U leest het goed, ik had de leiding van de kleuterschool en om aan papier voor de school te komen ging ik bij drukkerijen voor afval. Lesmateriaal maakte ik vaak zelf. We konden beschikken over (kinder) boeken en platen uit de discotheek (voor ‘musical appreciation’) en kleuterliedjes maar voor een platenspeler moest ik zelf zorgen. Er kwam dus heel wat inventiviteit aan te pas. Verzuimen? Dat deden we zo weinig mogelijk, want je werd de eerste 5 jaar op jaarbasis aangenomen.

Je moet dus zorgen te voldoen anders was je er volgend jaar naast. Wat ziekte betreft kon je het eerste jaar hoogstens 10 ziekte dagen claimen. Was je langer of vaker ziek dan werd het van je salaris afgehouden. Men had hiervoor een lijst van reservekrachten. Mensen die bevoegd waren maar geen volledige dagtaak wilden. De kinderen werden dus niet naar huis gestuurd maar kregen de dagen dat de juf ziek was les van een invaller. Dat hield ook in dat de leerkrachten verplicht waren dagelijks bij te houden hoe ver ze met de behandelde stof waren gekomen. Schooltijden waren van 8-4 met een uur pauze tussen de middag. De kinderen bleven over op school en aten gezamelijk in de cantine. De kleuterklas was van 8-11.30 en de 2e groep van 12.30 tot 16.00. Ik had dus per dag 2 klassen elk met plm. 30 tot 35 leerlingen maar kreeg hiervoor slechts één salaris. De hogere klassen hadden ook 30-35 leerlingen. Hoewel het een overheidsschool was werden leerkrachten benoemd door het bestuur van de betreffende school, bestaande uit ouders van de leerlingen. Voldeed een leerkracht niet dan werd hij of zij ontslagen (niet herbenoemd). Fysiek geweld tegenover leerlingen was absoluut verboden en kon je ontslag tot gevolg hebben. Er zou nog veel meer over te zeggen zijn maar dit relaas geeft een algemene indruk van een Amerikaanse basisschool. Er waren wel hier en daar christelijkescholen maar die werden niet door het gouvernement bekostigd of gesubsidieerd. Voor zover ik me herinner waren wel alle leerkrachten van de school

[p. 45]

waar ik werkte meelevende leden van een kerk. Het zou goed zijn als ook op onze christelijke scholen actieve oudercommissies zouden zijn. Moreel verval, ook onder leerkrachten helaas, zou dan terug gedrongen kunnen worden want het is nog altijd zo het oog van de meester maakt het paard vet. We praten wel over economische crisis, aanpassing, moreel verval enz. Maar wat doen we er zelf aan?

Het is fijn dat het Christelijk EBGS onderwijs al 100 jaar bestaat maar ik denk toch wel dat iets dat 100 jaar oud is wel eens een grondige revisie nodig heeft.

In Amerika waren we na een bepaald aantal jaren verplicht een verfrissingscursus te volgen in de vacantie of na de school. Vergaderingen van leerkrachten werden gehouden na schooltijd. Het kon dus voorkomen dat je niet om 4 uur naar huis kon maar pas om 6 uur i.v.m. een vergadering van leerkrachten.

Nu zult U zeggen: wat heeft dit alles te maken met de moraal: Wel, wat we nodig hebben is discipline en contrôle, wettelijke regelingen op plichtsverzuim. Waar we hier in Surinane mank gaan is gebrek aan degelijke organisatie en contrôle. Ook uit Christelijk oogpunt is dit belangrijke want God is geen God van chaos maar van orde en iedere leerkracht moet zich vanuit z'n christelijke levensbeschouwing bewust zijn van zijn/haar verantwoordelijkheid t.o.v. de aan zijn/haar toe vertrouwde leerlingen. Een schoolhoofd dat echt probeert er het beste van te maken zowel geestelijk moreel als het overdragen van kennis staat machteloos tegenover leerkrachten die dit niet doen omdat de sancties ontbreken. U zult destijds ook de lange rijen gezien hebben bij de service stations, gewoon midden op de morgen en menigeen heeft zich afgevraagd: hebben deze mensen geen baan of lopen ze zo maar weg van hun werk, soms wel een paar uur, in de rij te staan voor benzine? Ik hoop dat onze Christelijke leerkrachten niet erbij waren maar ik heb zo m'n twijfels. De Bijbel zegt: Wie het goede moet doen en het nalaat, doet zonde. Je werk, school verlaten voor eigen belang is zonde doen. Dit heeft echter zulke onrustbarende vormen aangenomen dat we 't niet meer als zonde zien. Daarom nogmaals. Zoek eerst het Koninkrijk Gods en z'n gerechtigheid en alle andere

[p. 46]

dingen zullen U bovendien geschonken worden. Overweeg dus bij wat U doet, eerst: is het in het belang van land en volk, in het belang van de kinderen en bovenal in het belang van de komst van Gods Koninkrijk.