Elsevier's Maandschrift. Over Elsevier's Geïllustreerd Maandschrift 1891-1940

[p. 208]

W. Jos. de Gruyter

Josyah Willem de Gruyter (later Willem Josyah de Gruyter), geboren op 28 augustus 1899 in Singapore, overleden op 30 juli 1979 in Amsterdam. De Gruyter is redacteur van Elsevier's van 1930 tot 1932.

W. Jos de Gruyter is als redacteur beeldende kunsten van het blad in 1930 de opvolger van Reinier de Vries. Tot grote teleurstelling van hoofdredacteur Herman Robbers legt de jonge De Gruyter zijn functie al na twee jaar neer om zich geheel te kunnen wijden aan de bestudering van de kunst en de kunstgeschiedenis. Zijn opvolger wordt medewerker mr. Jan Slagter.

Gelukkig blijft de ‘jonge vriend’ aan als freelancer. ‘De lezers van Elsevier's zullen zijn diepe geestdrift en zijn wijze doordachtheid nog menig maal in dit tijdschrift ontmoeten,’ aldus Robbers in zijn blad. Die voorspelling komt uit. De laatste bijdrage van De Gruyter verschijnt in het allerlaatste nummer (december 1940).

Gedurende de Eerste Wereldoorlog verblijft De Gruyter met zijn ouders in Londen, waar hij onder meer studeert aan het Royal College of Art. Zijn ouders verhuizen eind 1920 naar Amersfoort, maar De Gruyter blijft nog een paar jaar in

[p. 209]

Londen wonen. Vanaf 1926 levert hij geregeld artikelen aan Elsevier's.

Na zijn vertrek bij het blad is hij kunstcriticus voor onder meer dagblad Het Vaderland (tot 1955) en auteur van een groot aantal boeken over kunst, waaronder zijn magnum opus Wezen en Ontwikkeling der Europesche Schilderkunst na 1850 (1935).

In 1940, bij het verkrijgen van het Nederlanderschap (door zijn geboorte in Singapore is hij Brits onderdaan) verandert hij zijn naam in Willem Josyah de Gruyter.

Na de oorlog is hij directeur van het Groninger Museum (van 1955 tot 1963), en van 1963 tot 1965 is hij hoofdconservator moderne kunst van het Gemeentemuseum in Den Haag.

In 1964 verleent de Rijksuniversiteit Groningen hem een eredoctoraat in de letteren. Vanaf 1971 werkt hij aan zijn memoires die 25 jaar na zijn overlijden, in 2004, verschijnen onder de titel Zelfportret als zeepaardje.