Het leven van Philippus den Stauten, Hertoch van Borgonien, ende van Margarita van Male, Gravinne van Vlaenderen

[1374]

Den paus Gregorius den Elfsten met weenende ooghen⁺aensiende het vier van den bloedighen oorloch tusschen Vranckrijck ende Enghelandt, heeft alle middelen ghebruyckt om het selve uyt te blusschen, ende tot dien eynde afgheson-

+ Vruchtelooze t'samencomste van de Ambassadeurs van den Paus, Vranckrijck ende Enghelandt, 1374.

[p. 36]

den den aertsbischop van Ravenne ende den bischop van Carpentras om den peys tusschen Vranckrijck ende Enghelandt te vervoorderen. De tsamencomste wierdt ghehauden binnen Brugghe, alwaer van den cant van den coninck van Vranckrijck compareerde Philippus den Stauten, synen broeder, den bischop van Amiens ende meer andere ghecomitteerde; van den candt van den coninck van Enghelandt was: Joannes, hertoch van Lancastre, synen sone, den bischop van Londen ende andere ambassadeurs; maer aenghesien dat sy niet en conden overeen commen, is dese tsamencomste wederom vruchteloos ghescheyden.

⁺ Die van Veurne hebben eenen wet ghemaeckt, waer door dat verboden wierdt, aen die van die stadt aen ymandt hun erven te vercoopen als aen die van Veurne oft van Nieupoort, dat de landtslieden van Veurneambacht moghen de erven coopen van de borghers, ende van ghelijcke de borghers die van de landts-lieden.

⁺ Den hertoch van Brabant vergramt sijnde over de weygheringhe van de contributien, heeft met sijn crijchs-volck eenen uytval ghedaen uyt Genap in het landt van Nivelle, maer Joannes van Arckel, bischop van Luyck, de bemiddelinghe van dese verschillen op sich ghenomen hebbende, heeft beyde de partyen, te weten van den hertoch ende van de steden van Brabant te samen gheroepen tot Braine-le-Comte ende heeft aldaer den peys vervoordert met dese onder andere conditien: dat sy van beyde canten alle misdaet sauden vergeven; dat het verbondt, het welcke de steden t'samen ghemaeckt hadden, terwylen dat den hertoch ghevanghen was, saude te niet ghedaen worden, ende alle de placcaeten ende gheschriften daer van noch zijnde, sauden ghescheurt worden;

+ Eenen nieuwen wet van Veurne.

+ Peys tusschen den Hertoch ende desteden van Brabant.

[p. 37]

dat de staeten aen den hertoch sauden betaelen sestich duysent ducaeten, waervan twintich duysent door de clergie, van de twee staeten, van de steden vijf-en-twintich duysent ende van den edeldom vyfthien duysent sauden betaelt worden; dat de ontfanghers daervan, van de staeten sauden ghecosen worden, by dewelcke den hertoch noch twee andere saude moghen voeghen; dat het ghene daer noch saude ghebreken om de ghevanghene te verlossen, uyt de fiscaelscasse saude opgheleydt worden, ende dat den hertoch saude moeten besorghen dat door den uytstel van die, de republiecke gheen schaede en saude commen te lyden, oft dat den hertoch de selve t'synen coste saude moeten repareren.

In Hollant is eenen soo grooten zeevloedt gheweest,⁺dat de dijcken van Riddersweert by Dordrecht sijn doorghespoelt, als oock de riviere de Lecke; soo dat by naer gheheel Hollandt is onderwaetert ende veele dorpen verdroncken geweest. De ghedeputeerde van Utrecht sijn over het verdroncken landt naer 's Gravenhaeghe ghevaeren, om aen Albertus van Beyeren, betaelinghe te doen over het casteel van Vredelandt; maer mits dat Albertus was swaericheyt maeckende over de specien ende het aloye van het selver ende goudt, sijn deselve seer misnoecht naer huys ghekeert, ende hebben daer over hunne clachten ghedaen aen de staeten van het landt van Utrecht, dewelcke dit seer quaelijck⁺nemende, hebben de waepenen aengenomen om daer over wraecke te nemen, ende Woerden te overrompelen. Voor Woerden ghecommen sijnde, hebben aldaer seer cloecken teghenstandt ghevonden; soodat sy niet anders en hebben connen uytwercken als eenighe inwonders ghevanghen ne-

+ Zeevloedt in Hollandt.

+ Oorloch tusschen Hollandt ende Utrecht.

[p. 38]

mende de voorsteden in brandt steken. Van daer sijn sy het casteel van Croonenburch gaen belegheren; die daer binnen waeren vreesende dat sy het selve niet ghenoechsaem en sauden connen defenderen, hebben het selve met accordt overghegheven, het welcke die van Utrecht tot den grondt toe hebben afghebrocken. Dit ghedaen sijnde, sijn sy gheghaen naer Wesep, Muyden, Utermeer ende Loosdrecht, alwaer sy eenighe borghers hebben ghevanghen ghenomen, de welcke sich met een somme geldts hebben gherandtsoeneert. Van daer ghecommen sijnde tot aen het casteel van Vredelandt, heeft den heer Assuerus van Gaesbeke met sijn hollandtsch garnisoen hun van daer ghejaecht, ende sijn alsoo schandelijck vertrocken naer Bodegraef, Ameyden, Lexmonde ende Jaersvelt, om die uytteplunderen; maer hebben hun laeten met gelt afcoopen. Albertus, dit vernomen hebbende, is met Joannes, graef van Blois, Adolphus, graef van Cleef ende een groot ghetal edelieden met een aensienelijck legher van Hollanders, Zeelanders, Henegauwers, Geldersche ende Cleefsche gevallen voor het casteel van Guldenburch. De belegherde van alles, wat tot het uytstaen⁺van een belegheringhe versocht wordt, wel voorsien sijnde, hebben hun seer cloeckelijck gheweert. Acht daeghen daer naer is in het legher van Albertus oock aenghecommen Gijsbertus, heere van Vianen, Henricus van Ameyden, Gijsbertus van Nieuwenrode, ende met hem een goedt ghetal van nieuw volck om de belegherde tot eenen veldtslach uyt te locken. Petrus Dool ende Arnoldus Preu, bevelhebbers van dit casteel, hebben eenen stercken uytval ghedaen, eenighe bygheleghen huysen inghenomen, Gijsbertus van Nieuwenrode, Guilielmus van Naeltwijck, marechal van

+ Belegheringhe van Guldenburch.

[p. 39]

Hollandt, Guilielmus van Geervelt, met noch eenen ridder ende achtentwintich soldaeten ghevanghen ghenomen ende binnen het casteel ghebracht. Niet teghenstaende dit verlies, heeft Albertus dese belegheringhe op een nieuw ernomen, ende twee nieuwe batteryen doen opwerpen, eene van den candt van Vianen op den oever van de Lecke, de ander op den voet van den dijck; waer door hy in weynighen tijdt het voorhof van het casteel heeft verovert. De belegherden siende dat de belegheraers soo verre ghenaedert waeren, vreesende van stormenderhandt inghenomen te worden, hebben sich door het toedoen van den heere van Nieuwenrode met accort overghegheven op den eersten dach van Junius.

Die van Utrecht seer quaelijck te vreden sijnde over het verlics van dit casteel, sijn 's nachts op S. Timotheus avondt daer wederom met een goet ghetal volckx vooren ghecommen, ende eenen gheheelen dach ende nacht daer op vier ghegheven hebbende, sijn de belegherde ghedwonghen gheweest sich wederom over te geven. Vijfthien daeghen daer naer is Albertus daer wederom vooren ghecommen met meyninghe van het selve te destrueren: die van Utrecht sijn aencomste verstaen hebbende, hebben den heere van Schoonhoven, Guilielmus Ceets, Goswinus van Wandrick, alle dry seer ghetrouwe Capiteyns met een goedt gaernisoen ende provisie daer in gheleydt. Albertus vreesende van verloren aerbeydt te doen, en heeft desen aenslach niet derven waeghen; maer heeft het casteel van Ulenhorst aenghetast, ende⁺heeft het selve stormenderhandt inghenomen. Van daer is hy voor Hollenstijn ghecommen, het welcke sich met accordt van goedt ende leven te moghen behouden, heeft overghe-

+ Ulenhorst ende Hollenstijn verovert.

[p. 40]

gheven. Van daer is hy naer Heermalen ghemarcheert ende heeft die plaetse te vier ende te vlammen ghegheven. Ten lesten naer dat desen oorloch nu eenighen tijdt gheduert⁺hadde hebben die van Utrecht met Albertus peys ghemaeckt, mits conditie dat die van Utrecht aen Albertus sauden betaelen de somme van vier duysent patacons voor de oncosten van dien oorloch. Aengaende de heerlijckheyt van Vreeswijck, sijn sy overeenghecommen, dat waer het saecke dat den bischop ende seven van de principaelste persoonen van de stadt van Utrecht hunnen eedt wilden doen, dat die heerlijckheyt met goedt recht was toebehoorende aen de kercke van S. Maertens tot Utrecht dat den graef van Hollandt noch sijn successeurs oyt meer eenich recht daer toe en sauden pretenderen. Als den bischop ende die seven persoonen nu hun handen begonsten op te heffen om dien eedt te doen, heeft Albertus daermede te vreden gheweest, ende hun niet laeten hunnen eedt doen; maer heeft aen hun de heerlijckheyt wederghegheven, ende daer over gheschrift overghelevert, ende hier mede sijn alle de verschillen van beyde canten gheeyndicht.

⁺ De ambassadeurs van Vranckrijck ende Enghelandt voor de tweede reyse binnen Brugghe vergadert sijnde om den peys te vervoorderen, en hebben wederom daer toe niet connen commen, ende en hebben anders van malcanderen niet connen vercryghen, als eenen stilstand van wapenen tot S. Jansdach van het volghende jaer. De Franschen bleven evenwel met hun legher ontrendt den candt van Westvlaenderen, omdat sy mistrauwich waeren over den handel van Ludovicus, graef van Vlaenderen, die noyt en hadde willen in de vergaederinghen binnen Brugghe te voorschijn com-

+ Den peys tusschen Hollandt ende Utrecht.

+ Tweede samencomste van de ambassadeurs van Vranckrijck ende Enghelandt.

[p. 41]

men, ende daer en tusschen met synen cosijn, Joannes de Montfort, hertoch van Bretagne, in Vlaenderen synen tijdt in wellusten overbracht, ende over al, soo seer als het hem moghelijck was, vluchtede het gheselschap van de Franschen, omdat hy wel sach dat het de Franschen seer misnoechde dat hy hunnen vyandt, den hertoch van Bretagne, overal soo prachtich ende ghemeynsaemelijck onthaelde, gheen oncosten spaerende. Van ghelijcken dede Philippus den Stauten den Franschen ende Enghelschen edeldom, de welcke binnen Brugghe hunnen tijdt passeerden met bancquetten ende alle soorten van plaisieren, soodat den gheheelen winter, op den welcken de ambassadeurs binnen Brugghe ende den hertoch van Bretagne in de andere steden bleef, gheheel Vlaenderen scheen te sijn een paradijs van wellusten.