Scheppen riep hij gaat van Au

[p. 5]

Avi memoriae

[p. 7]

Voorwoord

De in dit boek gebundelde interviews zijn naar de tijd van ontstaan ruwweg in twee groepen in te delen: de ene helft stamt uit de jaren 1959/1960, de andere is in de loop van 1964 tot stand gekomen. Wat zich aanvankelijk voordeed als een afsluitende periode bleek achteraf een caesuur: een opdracht van de staatssecretaris van onderwijs, kunsten en wetenschappen tot het vervaardigen van enige ‘geschreven portretten’ zorgde voor deze verandering. Het heeft mij altijd verbaasd, dat de rijkscommissie van advies inzake opdrachten aan letterkundigen haar werkzaamheden verricht zonder, voor zover mij bekend, enige vorm van ruggespraak met de te begunstigen auteurs omtrent een geschikte inhoud van zo'n opdracht, waardoor de literaire subsidiepolitiek op dit stuk veel gaat lijken op het oudvaderlandse ezeltje-prik. Het is plezierig te constateren dat de overheid, die zich tegenwoordig voornamelijk bezighoudt met het verhogen van de voorspelbaarheid in het leven van zijn burgers, zich zo nu en dan toch op het bereiden van surprises toelegt.

Ik heb de gelegenheid van deze opdracht graag aangegrepen om de oudere interviews samen met de nieuwe te bundelen. Hierdoor is een misschien wat rommelig schuttersstuk ontstaan; in een poging daarin wat verbetering te brengen, heb ik bepaalde delen dan ook overgeschilderd. Ik hoop dat het geheel een niet te brokkelige indruk maakt.

Het interview met W.F. Hermans is opgebouwd uit twee al eerder openbaar gemaakte vraaggesprekken: het ene verscheen in Propria Cures van 28 februari 1959, jrg. 69 nr. 23 en is in verkorte vorm afgedrukt in Voor wie dit leest (Querido 1959), het andere vormde een gedeelte van een uitzending in de toenmalige boekenrubriek van de v.p.r.o.-televisie op 20 oktober 1962.

Het interview met Lucebert verscheen eerder in Tirade nr. 30 (juni 1959); dat met Pierre Kemp in Tirade nr. 31/32 (juli-augustus 1959).

Het interview met Harry Mulisch verscheen eerder in Tirade nr. 37 (jan. 1960), en is ook afgedrukt in Literair akkoord 5 (Bruna, 1961).

Het interview met Richard Minne werd voor het eerst gepubli-

[p. 8]

ceerd in Tirade nr. 40 (april/mei 1960); dat met Louis Paul Boon in Tirade nr. 47/48 (dec. 1960). Van de in opdracht vervaardigde gesprekken verscheen alleen dat met Jan Wolkers eerder en wel in Merlyn, 2de jrg. nr. 4 (mei 1964).

De interviews met Gerrit Achterberg, Leo Vroman, Gerard Kornelis van het Reve, en Hugo Claus zijn niet eerder verschenen; een voorgenomen vraaggesprek met Simon Vestdijk wordt te laat gehouden om hier nog opgenomen te kunnen worden.

1 oktober 1964. d'O.

Bij de tweede druk

Een passage uit het interview met G.K. van het Reve is met de mantel der liefde bedekt. Overigens is, op de verbetering van enige fouten na, de tweede druk gelijk aan de eerste.

1 mei 1965. d'O.

Bij de derde druk

De inhoud van deze derde druk is uitgebreid met een interview met Pierre Kemp; wie over ‘kwelling bij overgeïnspireerden’ rept, hoort thematisch alleen al in een boek over literaire barensnood thuis.

Daar staat tegenover dat het interview met Achterberg hier niet opnieuw is opgenomen; dit ingevolge het verzoek dat de N.V. Querido mij als uitgever van het verzameld werk van Achterberg deed. Men weet dat zowel de dichter als zijn weduwe bezwaren tegen de publikatie hadden.

De selektieve biobibliografische aantekeningen zijn à jour gebracht. Voor het overige is de derde druk gelijk aan de tweede, behoudens de verbetering van onder mijn aandacht gevallen fouten en misstellingen.

De uitgevers Polak & van Gennep dank ik voor de vrijheid die zij mij na het uitverkocht raken van de tweede druk vervroegd hergeven hebben; de uitgeverij Querido voor zijn bereidheid een volgende druk te wagen.

1 mei 1967. d'O.

[p. 9]

Bij de vierde druk

Nu deze vierde druk weer verschijnt bij Athenaeum-Polak & Van Gennep is de reden vervallen om het interview met Gerrit Achterberg niet op te nemen. Daarom neemt het hier zijn plaats weer in, met de daarop betrekking hebbende passages in mijn slotbeschouwing. Ik voeg eraan toe dat na tien jaar de bezwaren tegen de publikatie allicht nog wat verbleekt zijn.

Ik heb er van afgezien de biobibliografische gegevens op de stand van de tijd te brengen, niet alleen omdat het een fotografische herdruk betreft, maar ook omdat zij van mindere betekenis zijn dan de interviews zelf en à jour blijven bij herdrukken met een lange looptijd bij voorbaat een illusoir streven is.

1 mei 1976. d'O.