Schrijven is verbluffen

[p. 174]

Appendix IV interviews met W.F. Hermans

IV-1 [Adriaan van der Veen]. Een biografie van het boek in onze tijd In: Nieuwe Rotterdamse Courant jaargang 24 februari Opgenomen in: Scheppend nihilisme. Amsterdam 1979.

IV-2 G.H. 's-Gravesande. Al pratende met Willem Frederik Hermans In: Het Boek van Nu jaargang 5 (1951-1952) 10 (juni ) p. 199-202. Opgenomen in: Scheppend nihilisme. Amsterdam 1979.

IV-3 Jan Vrijman [= Jan Hulsebos]. W.F. Hermans, een koppensneller In: Vrij Nederland jaargang 23 juli

IV-4 Frank Onnen. ‘Ik doe niet meer mee’ zegt schrijver W.F. Hermans In: Haagsche Courant jaargang 6 februari Zonder de naam van de interviewer ook in enkele andere regionale bladen. Opgenomen in: Mandarijnen op zwavelzuur. Groningen 1963 [=1964] p. 224.

IV-5 [H.U. Jessurun] d'O[liveira]. Het evangelie van W.F. Hermans In: Propria Cures jaargang 69 (1958-1959) 23 (28 februari ). Zie ook nr. 23.

IV-6 Willem Frederik Hermans schrijft filmscenario ‘Woeste Wandeling’ In: Haarlems Dagblad jaargang 16 januari Ook in enkele andere regionale bladen.

IV-7 Willy Levie. Moet u horen! In: Het Vrije Volk jaargang 7 januari

[p. 175]

IV-8 Manuel Arce. El novelista Willem Frederik Hermans In: El Destino jaargang 22 april

IV-9 Johan van der Woude. Hermans: schrijver uit post-Freudiaanse tijd In: De Gelderlander jaargang 9 januari Ook in enkele andere regionale bladen.

IV-10 [W.A.M. de Moor]. Willem Frederik Hermans: altijd als het buitenbeentje beschouwd; beschuldigt en beschuldigd In: Deventer Dagblad jaargang 20 januari Ook in enkele andere regionale bladen.

IV-11 Zijn boekenfeest grondig vergald In: Algemeen Dagblad jaargang 7 februari

IV-12 W.F. Hermans protesteert In: Het Vrije Volk jaargang 17 februari

IV-13 G. Luyendijk en A.G.J. Baeten. Gesprek met Hermans In: Bourgond jaargang 1 (1961-1962) 8-9 (30 maart ) p. 20-30.

IV-14 [Hans Sleutelaar en Piet Calis]. H.P.-gesprek met dr. Willem Frederik Hermans In: Haagse Post jaargang 31 maart Opgenomen in: Scheppend nihilisme. Amsterdam 1979.

IV-14a Folke Isaksson. Mannen i mörkrummet In: Dagens nyheter jaargang 18 juni

IV-15 [Henk van der Meijden]. Schrijver Hermans: ‘Uitgever was voorbereid!’ In: De Telegraaf jaargang 20 november

IV-16 Minder slecht dan ik had gevreesd In: Algemeen Dagblad jaargang 21 februari

IV-17 Jan Blokker. Hermans - Rademakers In: Skoop jaargang 1 () 3 p. [13-16].

IV-18 W.F. Hermans, Hans Sleutelaar, Hans Verhagen en C.B. Vaandrager. Zelfportret van Willem Frederik Hermans In: Gard Sivik jaargang 7 (1963-1964) 31 (september-oktober ) p. 4-14. Opgenomen in: Scheppend nihilisme. Amsterdam 1979.

[p. 176]

IV-19 Redactie Kunst van Nu. W.F. Hermans antwoordt In: Kunst van Nu jaargang 1 (1963-1964) 1 (november ) p. 11.

IV-20 H[enk] J. M[eier]. Hermans. Interview met een mandarijnenjager In: Ratio jaargang 1 () 5-6 (juni-juli) p. 26-30. Opgenomen in: Scheppend nihilisme. Amsterdam 1979.

IV-21 Wacht u mijn autobiografie maar af In: Schrijfkrant jaargang 1 () proefnummer (nieuwjaar).

IV-22 Ben Bos. De weerloze mens fascineert In: De Nieuwe Linie jaargang 20 februari Opgenomen in: Scheppend nihilisme. Amsterdam 1979.

IV-23 H.U. Jessurun d'Oliveira. W.F. Hermans In: H.U. Jessurun d'Oliveira. Scheppen riep hij gaat van Au. jaargang Amsterdam1965 p. 9-22. Bevat een samensmelting van nr. 5 met een TV-interview van 2 oktober 1962.

IV-24 [Rem Koolhaas]. Ik ben heel zielig. W.F. Hermans en zijn ‘Nooit meer slapen’ In: Haagse Post jaargang 12 maart Opgenomen in: Scheppend nihilisme. Amsterdam 1979.

IV-25 J. van Tijn. Willem Frederik Hermans. ‘Ik heb nooit in de goedheid van de mensen geloofd’ In: Vrij Nederland jaargang 2 april Opgenomen in: Scheppend nihilisme. Amsterdam 1979.

IV-26 D.F. van de Pol. Aanvallen als zelfverdediging In: Het Vaderland jaargang 7 mei

IV-27 Wessel Franken [= Trino Flothuis]. Interview In: Eva jaargang 19 november Opgenomen in: Scheppend nihilisme. Amsterdam 1979.

[p. 177]

IV-28 [Trino Flothuis]. ‘Nederland gaat ramp tegemoet’ In: Haagse Post jaargang 31 december Opgenomen in: Scheppend nihilisme. Amsterdam 1979.

IV-29 Martin Ruyter. Bedrag doet niet ter zake In: De Volkskrant jaargang 14 maart Opgenomen in: Scheppend nihilisme. Amsterdam 1979.

IV-30 Fons Elders. Filosofie als science-fiction In: F. Elders. Filosofie als science-fiction. jaargang Amsterdam1968 p. 110-137. Opgenomen in: Scheppend nihilisme. Amsterdam 1979.

IV-31 Floor Snijders. Hermans was hier In: Amigoe di Curaçao jaargang 25 en 27 januari

IV-32 [W.F. Hermans beantwoordt de vragenboog van Proust] In: Studio jaargang 2 tot en met 8 februari

IV-33 Rein Bloem. W.F. Hermans: Schrijven vind ik alleen de moeite waard als je de ambitie hebt om iets te schrijven, dat nog niet eerder geschreven is In: Vrij Nederland jaargang 8 maart Opgenomen in: Scheppend nihilisme. Amsterdam 1979.

IV-34 Dick van Ruler. Uit de donkere kamer van W.F. Hermans In: Spiegel jaargang 29 maart

IV-35 [W.L. Brugsma]. Wat moet een schrijver doen? Twistgesprek tussen Willem Frederik Hermans en Harry Mulisch In: HP-magazine jaargang 26 november Opgenomen in: Scheppend nihilisme. Amsterdam 1979.

IV-36 Magda Oude Stegge. Interview met de schrijver W.F. Hermans In: De Kloof jaargang december Opgenomen in: Scheppend nihilisme. Amsterdam 1979.

[p. 178]

IV-37 Adriaan Venema. Willem Frederik Hermans In: Studio jaargang 1 tot en met 7 februari Opgenomen in: Scheppend nihilisme. Amsterdam 1979.

IV-38 Ischa Meijer. W.F. Hermans: ‘Ik hoef niet meer zo nodig hard van me af te trappen’ In: Het Parool jaargang 7 februari Opgenomen in: Scheppend nihilisme. Amsterdam 1979.

IV-39 [Ada van Benthem Jutting]. Hermans wint na 10 jaar geschil met uitgever In: Het Parool jaargang 8 oktober Opgenomen in: Mandarijnen op zwavelzuur. Derde druk. Amsterdam 1970 p. 3 van het omslag.

IV-40 Ischa Meijer. ‘Het enige geluk is geluk in slavernij’ In: HP-magazine jaargang 28 oktober Opgenomen in: Scheppend nihilisme. Amsterdam 1979.

IV-41 Dirk Ayelt Kooiman en Tom Graftdijk. Willem Frederik Hermans, een vraaggesprek In: Soma jaargang 2 (1970-1971) 10-11 (oktober-november ) p. 4-20. Opgenomen in: Scheppend nihilisme. Amsterdam 1979.

IV-42 Marja Roscam Abbing. Heilig verklaarde fopspenen In: Handelsblad / N.R.C. jaargang 20 maart Opgenomen in: Scheppend nihilisme. Amsterdam 1979.

IV-43 Jean-Pierre de Decker. Dutch comfort In: Programma van de voorstelling van Dutch Comfort door het Brussels Kamertoneel. jaargang

IV-44 W.F. Hermans weigert colleges te geven In: Handelsblad / N.R.C. jaargang 28 december

IV-45 H. Peerbolte. ‘W.F. Hermans is nagel aan onze doodskist’ In: Algemeen Dagblad jaargang 29 december

IV-46 Ger Kraay. ‘Ik sta er mijn kostbare tijd te verknoeien’ In: De Telegraaf jaargang 29 december

[p. 179]

IV-47 Hermans weigert college te geven In: De Volkskrant jaargang 29 december

IV-48 W.F. Hermans: ‘U moet heus niet denken dat ik alleen schrijf’ In: Trouw jaargang 31 december

IV-49 Schrijver Hermans wijst ‘verlaagde’ staatsprijs af In: De Telegraaf jaargang 25 januari

IV-50 Max van Rooy. W.F. Hermans: Als ik Den Uyl het woord leefbaarheid hoor uitspreken In: NRC Handelsblad jaargang 27 juli

IV-51 Henk de Mari en Ivan Sitniakowsky. W.F. Hermans, topschrijver vol venijn: ‘Lachen? Ik doe niet anders!’ In: De Telegraaf jaargang 6 oktober

IV-52 Ivan Sitniakowsky. ‘Het brein van W.F. Hermans werkt 24 uur per dag’ In: De Telegraaf jaargang 12 september

IV-53 I. Sitniakowsky. ‘Multatuli was een kind in de zonde’ In: De Telegraaf jaargang 15 mei

IV-54 Freddy de Vree. De tranen der acacia's anno 1976 In: Muziek en woord jaargang 2 () 23 (augustus) p. 5-8. Opgenomen in: Scheppend nihilisme. Amsterdam 1979.

IV-55 Wim Zaal. Hoe sterk is de eenzame schrijver? In: Elseviers magazine jaargang 26 maart

IV-56 Piet E. Schreuders. Een onderhoudend gesprek avec Anatole Biquart, Age Bijkaart, alias de geheimzinnige W.F. Hermans In: Furore jaargang 7 (juli ) p. 8-11, 34.

IV-57 [Piet E. Schreuders]. WFH: Nooit pzn op bovenhuis In: De Poezenkrant jaargang 22 (26 augustus ).

[p. 180]

IV-58 Jan Drummen. Hermans heel wel in zijn nopjes met Prijs der Nederlandse letteren In: Het Binnenhof jaargang 7 oktober Ook in enkele andere regionale bladen.

IV-59 Paul van 't Veer. Een land moet een schrijver dankbaar zijn In: Het Parool jaargang 15 oktober

IV-60 Rudolf Bakker. ‘Het zou krankzinnig zijn om deze prijs niet aan te nemen’ In: Utrechts Nieuwsblad jaargang 21 oktober Ook in enkele andere regionale bladen.

IV-61 Cees Nooteboom. ‘Nederland is een stiekem land’ In: Panorama jaargang 6 januari Opgenomen in: Scheppend nihilisme. Amsterdam 1979.

IV-62 Frank van Dijl. ‘Ik ben altijd bang dat het niet de moeite waard wordt’ In: Het Vrije Volk jaargang 7 januari

IV-63 Jef van Gool. De mens als de eeuwig bedrogene van het universum In: Lezerskrant jaargang 5 () 1 (februari) p. 24-27.

IV-64 Judy van Emmerik. Prachtig, prachtig, dat Oedipusverhaal In: Hollands Maandblad jaargang 19 () 365 (april) p. 17-24. Opgenomen in: Scheppend nihilisme. Amsterdam 1979.

IV-65 Willem M. Roggeman. Gesprek met Willem Frederik Hermans In: De Vlaamse Gids jaargang 62 () 5 (september-oktober) p. 4-20. Opgenomen in: Scheppend nihilisme. Amsterdam 1979.

IV-66 Frans A. Janssen. Een kwart eeuw Willem Frederik Hermans In: Nieuwsnet jaargang 31 maart Opgenomen onder de titel Interview over interviews in: Scheppend nihilisme. Amsterdam 1979.

[p. 181]

IV-67 Christel Leclerq-Safieh. Une écriture limpide In: L'Orient le jour jaargang 8 januari

IV-68 Ton Olde Monnikhof. Op de bres voor King Kong In: Algemeen Dagblad jaargang 5 mei

IV-69 Max Pam. ‘Ik ben een dominee met een lege kerk’ In: De Volkskrant jaargang 30 mei Opgenomen in: Scheppend nihilisme. Derde druk. Amsterdam 1983.

IV-70 Raymond Benders. ‘Ik ben de gids van het gidsland’ In: Het Parool jaargang 12 juni

IV-71 Jaap Goedegebuure. In gesprek met W.F. Hermans In: Tirade jaargang 25 () 268 (september) p. 451-464. Volledige tekst in: New found land 1 (1981-1982) 2 (november 1981) p. 80-99.

IV-72 Frank van Dijl. De waarheid over Hermans en De Letteren In: Het Vrije Volk jaargang 23 januari Verwerkt in Hoe de VPRO een literaire uitzending organiseerde in: Mandarijnen op zwavelzuur, supplement. Parijs 1983 p. 26-27.

IV-73 Carlos Alleene. Nog liever met een orang-oetan op het scherm In: Spectator jaargang 17 april

IV-74 [Freddy de Vree]. Willem Frederik Hermans: Niet iedereen is een vechter, niet iedereen kan alleen zijn... In: Snoecks jaargang 83 () p. 196-203.

IV-75 [Corinne Spoor]. Struisvogelpolitiek In: De Tijd jaargang 28 januari

IV-76 Hennie Serfontein. ‘Apartheid enige oplossing, mits menselijk toegepast’ In: Trouw jaargang 8 maart

[p. 182]

IV-77 Karl Breyer. ‘Nederland ergert mij mateloos met die schijnheilige bemoeizucht’ In: Utrechts Nieuwsblad jaargang 15 maart

IV-77a Joan Kruger. Hermans gooi ‘venster’ weer oop In: Beeld jaargang 16 maart

IV-78 Max Pam. W.F. Hermans over Zuid-Afrika In: NRC Handelsblad jaargang 8 april Opgenomen in: Scheppend nihilisme. Derde druk. Amsterdam 1983.

IV-79 Elize Botha en Henriette Roos. In gesprek met Willem Frederik Hermans In: Tydskrif vir letterkunde jaargang 21 () 2 (mei) p. 45-54. Opgenomen in: Scheppend nihilisme. Derde druk. Amsterdam 1983.

IV-80 Kees de Bakker. Willem Frederik Hermans In: Kees de Bakker. Mijn eerste boek. Dertig schrijversdebuten. jaargang Amsterdam1983 p. 75-79.

IV-81 Jos van Noord. W.F. Hermans: ‘Ik ben niet racistisch!’ In: De Telegraaf jaargang 22 februari

IV-82 Luk Mariën. Willem Frederik Hermans: ‘Het kristendom is al zo oud dat zijn verdedigers het kalmer aan kunnen doen dan de verdedigers van het kommunisme’ In: Intermediair (Brussel) jaargang 18 mei

IV-83 Max Pam. Interview met Willem Frederik Hermans In: Maatstaf jaargang 32 () 3 [juni] p. 1-12.

IV-84 Dorothee Verdaasdonk. Een fantasie waar geen romancier tegenop kan In: Fons Rademakers; literatuur als film. jaargang Utrecht1984 p. 8-21.

IV-85 Frans A. Janssen en Freddy de Vree. Vraaggesprek met W.F. Hermans In: Bzzlletin jaargang 13 (1984-1985) 126 (mei ) p. 2-11. Opgenomen onder de titel Vraaggesprek in: Door gevaarlijke gekken omringd. Amsterdam 1988.

[p. 183]

IV-86 Ed van Eeden. Willem Frederik Hermans heeft nog altijd gelijk In: Nieuwsblad van het Noorden jaargang 26 juli Ook in enkele andere regionale bladen.

IV-87 Erik van den Berg. W.F. Hermans gaat definitief weg bij de NRC Handelsblad... / ...en stapt over naar Elsevier In: De Volkskrant jaargang 18 april

IV-88 Wilfried Hendrickx. Humo sprak met Willem Frederik Hermans In: Humo jaargang 8 mei

IV-89 Philip Freriks. Wierookvatzwaaier van de werkelijkheid In: De Volkskrant jaargang 16 mei

IV-90 Martien J.G. de Jong. [Interviews] In: M.J.G. de Jong. De waarheid (?) omtrent Richard Simmillion. jaargang Baarn1986 p. 13-15, 27-31, 96-107.

IV-91 Theodor Holman. ‘Het is volstrekt nutteloos wat hier is gebeurd’ In: Het Parool jaargang 19 januari

IV-92 Hans Renders. W.F. Hermans en het surrealisme. Tussen Forum en Vijftig In: Het Oog in 't Zeil jaargang 4 (1986-1987) 4 (april ) p. 14-19.

IV-93 Freddy de Vree. Het Museum Orsay. Met Willem Frederik Hermans, en na een gesprek over Multatuli In: K & C jaargang 5 (mei-juni ) p. 3-5.

IV-94 Freddy de Vree. Een paradijsvogel in een kippenhok In: Muziek & woord jaargang juni p. 4-5.

IV-95 Arjen Schreuder. Schrijven is verbluffen In: NRC Handelsblad jaargang 23 oktober

IV-96 Max Pam. W.F. Hermans en de zaak Weinreb In: VPRO gids jaargang 5 tot en met 11 november

[p. 184]

IV-97 Joost de Ruiter. Mislukte aanslag met mes en bijl op schrijver W.F. Hermans In: De Telegraaf jaargang 7 december

IV-98 Philip Freriks. W.F. Hermans en echtgenote gewond na hevige schermutseling met indringer In: De Volkskrant jaargang 7 december

IV-99 [Ileen Montijn]. De gedroomde maaltijd van W.F. Hermans In: Ronald Hoeben en Ellen Verbeek. Het fijnproevers leesboek. jaargang Amsterdam1988 p. 41.

IV-100 Wim Zaal. ‘Soms wil mijn demon dat ik mijn stem verhef’ In: Elsevier jaargang 9 september

IV-101 Ineke Kester. Willem Frederik Hermans. In Nederland zijn de kruideniers de baas In: KRO Studio jaargang 11 tot en met 17 november

IV-102 Anton de Goede. Met W.F. Hermans op de set In: VPRO gids jaargang 11 tot en met 17 november

IV-103 Martin Coenen. Koorddansen met W.F. Hermans In: Snoecks jaargang 90 () p. 102-112.

IV-104 Wilbert Smulders. ‘Als een kei in je ziel’ In: Verboden toegang. jaargang Amsterdam1989 p. 229-275.

IV-105 Ineke Kester. ‘Fransen zijn nog verschrikkelijker kruideniers dan Nederlanders’ In: Het Oog in 't Zeil jaargang 7 (1989-1990) 2-3 (december -februari 1990) p. 20-27.

IV-106 Ludo Permentier. W.F. Hermans. Niet milder, wel onverschilliger In: Het Nieuwsblad jaargang 16 november Iets verkort in De Standaard van 16 november 1990.

IV-107 I. Sitniakowsky. ‘Uiteraard krijg ik geen eredoctoraat in Nederland’ In: De Telegraaf jaargang 23 november

[p. 185]

IV-108 Jan van Damme. Het is vreselijk in Nederland te worden geboren In: Provinciale Zeeuwse Courant jaargang 1 maart Ook in enkele andere regionale bladen.

IV-109 Arjen Schreuder. De Nederlandse taal gaat naar de bliksem In: NRC Handelsblad jaargang 30 augustus Met naschriften in NRC Handelsblad 6 september 1991.

IV-110 Johan Vandenbroucke. ‘Ik ben heel rein’ In: Knack jaargang 6 november

IV-111 Freddi Smekens. Willem Frederik Hermans: kersverse Brusselaar... In: Deze week in Brussel jaargang 20 november

IV-112 Petter Aaslestad. Ekstreme Finnmark In: Aftenposten jaargang 1 april

IV-113 Pieter Webeling. W.F. Hermans eist excuses In: Trouw jaargang 28 januari

IV-114 Pieter Webeling. 't Liefst schrijf ik op alle machines tegelijk In: Trouw jaargang 6 februari

IV-115 Rein Bloem. Niets slijt! De wit en rode zuurstangen van het verbodene In: De Groene Amsterdammer jaargang 3 maart

IV-116 Michel Maas. De aap van God In: De Volkskrant jaargang 5 maart

IV-117 Wim Zaal. ‘Ik bèn vervolgd en ik wòrd vervolgd’ In: Elsevier jaargang 6 maart

IV-118 J. van Tijn. W.F. Hermans' ballingschap In: Vrij Nederland jaargang 13 maart

[p. 186]

IV-119 Ad Fransen. Kortaf: Te Nederlands In: HP / De Tijd jaargang 16 juli

IV-120 Ludo Permentier. Ik heb de mensen hardvochtig op hun slechtheid willen wijzen In: De Standaard jaargang 20-21 november

IV-121 Marc Reynebeau. Alles kom reg misschien In: Knack jaargang 24 november

IV-122 Wim Persoon. ‘Ik ben een stadsmens, ik hou niet zo van drijfmest’ In: Gazet van Antwerpen jaargang 22 januari

IV-123 Jacob Moerman. Het oud zeer van W.F. Hermans In: Drentse Courant en Groninger Dagblad jaargang 5 februari Met een aanvulling In gesprek met WFH in: WFH-verzamelkrant 10 (maart 1994) p. 11-13.

IV-123a Wim Wennekes. [Interview] In: W. Wennekes. Geert Lubberhuizen, uitgever. jaargang Amsterdam1994 p. 100-104, 126, 153-158, 161, 200, 227, 241, 269 en 273.

IV-124 Hugo Blom. W.F. Hermans leest voor In: VPRO gids jaargang 31 december 1994 tot en met 6 januari

IV-125 Mark Schaevers. ‘Een goeie columnist laat geen vijand in leven’ In: Humo jaargang 12 januari

IV-126 Ton Verbeeten. Is de schrijver een tovenaar of een duivel? In: De Gelderlander jaargang 11 februari

IV-127 Bea Ros. Willem Frederik Hermans: ‘De literatuur is het geweten van de natie’ In: KUnieuws jaargang 24 (1994-1995) 21 (17 februari ) p. 12-13.

IV-128 Hans van den Berk. Het grootste gelijk ter wereld In: Tilburg magazine jaargang 6 () 1 (maart) p. 4-7.

IV-129 Jos Geurts. Het kinderstoeltje van WFH In: Tilburg magazine jaargang 6 () 1 (maart) p. 8-9.

[p. 187]

IV-130 Max Borka. Straks is hij foetsjie In: Knack jaargang 10 mei

IV-131 Ad Fransen. Hermans' hemel In: HP / De Tijd jaargang 15 september

IV-132 Ad Fransen. De schrijver als goochelaar In: HP / De Tijd jaargang 22 september

IV-133 Olf Praamstra. Bij de voltooiing van Multatuli's Volledige Werken, een gesprek met Willem Frederik Hermans In: Over Multatuli jaargang 35 [oktober] p. 18-30.

IV-133a Andrzej Dabrowka. ‘Ten Hermans to niezle zoilko...’ In: Literatura na Swiecie jaargang nr 8/9 p. 228-243. Integrale weergave onder de titel ‘[Het goede is...]’ op Internet (www.medianet.com.pl/~dab/and/hermans.htm) vanaf 1997.

IV-134 Remco Meijer. W.F. Hermans In: R. Meijer. Oostindisch doof. Het Nederlandse debat over de dekolonisatie van Indonesië. jaargang Amsterdam1995 p. 40-47.

IV-135 Wim Noordhoek. Jurassic park bestond nog niet Begeleidend boekje bij: Willem Frederik Hermans leest De God Denkbaar Denkbaar de God. jaargang Hilversum1995.

IV-136 Hans van Straten. Eerste gesprek 3 januari 1962; Tweede gesprek juni 1962 In: H. van Straten. Ze zullen eikels zaaien op mijn graf. Teruggevonden gesprekken met Willem Frederik Hermans. jaargang Amsterdam1995 [] p. 18-62.

IV-137 Ares Koopman. En de angst voor de dag en de angst voor de nacht In: Koopman & Van Ommen. Een ontmoeting met de Tovenaar. jaargang Baarn1996 p. 83-120.