De Stijl 1917-1931

The Dutch Contribution to Modern Art

Stellingen

1

Een wetenschappelijk onderzoek der moderne kunst - zoals K. Malevitch dat voor de kunst van zijn tijd eist - is voor de kunst der laatste 50 jaren nog steeds nodig en wenselijk.

(K. Malevitch, Die gegenstandslose Welt,
Bauhausbuch nr. 11, 1927, München, pg. 9-16)

2

De stichting van een archief van ‘De Stijl’ is in Nederland wenselijk en - met de steun van de medewerkers en van de overheid - thans nog te verwezenlijken. De verspreiding der documenten, ‘De Stijl’ betreffend, toont eens te meer de noodzaak om de algemene documentatie van beeldende kunst systematisch voort te zetten en bij te houden tot en met de hedendaagse kunst.

3

In het late werk van Claude Monet zijn elementen aanwezig, die als preludium der abstracte kunst mogen worden beschouwd.

4

In het werk van Vincent van Gogh zijn herhalingen van een zelfde thema volgens de zelfde compositie bekend. Tot hun determinatie dient te worden uitgegaan van de zinsnede uit zijn brieven (br. 605): Mais lorsqu'on reprend après un temps cette étude et qu'on arrange ses coups de brosse dans le sens des objets - certes c'est plus harmonieux et agréable à voir et on y ajoute ce qu'on a de sérénité et de sourire.

(Verzamelde brieven van Vincent van Gogh,
1953, Amsterdam-Antwerpen, dl III pg. 457)

5

De ontwikkeling der fotografie heeft in belangrijke mate bijgedragen tot het ontstaan der ‘nonfiguratieve’ kunst.

6

Door toepassing der moderne museografische principes in een daarvoor geschikt gebouw zou de collectie van het Allard-Pierson-Museum vele stadgenoten tot begrip en genieting der antieke beschaving kunnen brengen.

7

Het zou wenselijk zijn in het Nederlandse moderne kunstleven de kunst-criticus in een zelfde mate medezeggenschap te verlenen, als zulks in het buitenland geschiedt.

8

Aangenomen dat de contraprestatie-regeling een eerste stap op de weg van sociale rechtvaardigheid tegenover de kunstenaar ware, schijnt de thans toegepaste procedure nog steeds niet de erkenning in te houden van de positie der kunstenaars in de maatschappij.

9

De zuinigheid, als traditioneel Frans kenmerk getypeerd door Baudet, is in verband te brengen met historische feiten: de eeuwenlange, stelselmatige beroving van het individu door de staat.

(H. Baudet, Mijn dorp in Frankrijk, 1955, Assen, pg. 26)

10

In afwijking van Huizinga's mening, die bij de groei der XVIIde eeuwse Nederlandse schilderkunst het accent legt op de ‘vaardigheid der hand’ of op een ‘picturaal laisser-aller’, dient deze groei vooral te worden verklaard uit het streven naar verkenning en uitbeelding van een nieuw verworven werkelijkheid. De Nederlandse tekening der XVIIde eeuw kan tot bewijs van deze opvatting worden aangevoerd.

(J. Huizinga, Holländische Kultur des siebzehnten Jahrhunderts,
1933, Jena, pg. 48/49)

11

De parallellen tussen het manierisme en de hedendaagse kunst door R. van Lutterveld in zijn inleiding tot de catalogus ‘Triomf van het Manierisme’ aangetoond, kunnen ook in het historisch verloop worden gestaafd door structurele overeenkomsten tussen het werk van Greco en dat van moderne schilders als Kokoschka en Soutine.

(R. van Lutterveld, Inleiding tot de catalogus
De triomf van het Manierisme,
1955, Amsterdam, pg. 15)

12

Een geschiedenis van de fonteinen en waterwerken in Europa, door de eeuwen, zou de stijlontwikkeling der kunst in verschillende landen en eeuwen met grote duidelijkheid doen uitkomen.

13

De persoon van Keizer Frederik II - en zijn gedachtenwereld - verdient een beschouwing als voorloper van de uomo universale, en zijn tijdperk als voorbode der Renaissance.

14

De cistercienser architectuur vertoont - ondanks haar essentiële uniformiteit - toch belangrijke plaatselijke varianten. Deze afwijkingen van het algemene schema - die een inzicht kunnen geven in de plaatselijke stijltradities - worden thans ten onrechte ontkend of worden in algemene beschouwingen niet voldoende behandeld.

(G. Fillement, Cloitres et Abbayes de France, 1950, Paris, pg. 16)

15

De stijl der vazen van Kertsch is, ondanks de vaak hoge kwaliteit der specimina (gids A.P.M. nrs. 1426, 1428) - door de overheersing der picturale principes en de veronachtzaming van het vlak - vreemd aan ons hedendaags kunstgevoel.

16

De tempel van Apollo te Phigalia (Bassae) mag worden beschouwd als het centrale monument van het antieke manierisme, waarop Dvořak's omschrijving van deze artistieke stroming ten volle van toepassing is.