De commissaris kan me nog meer vertellen

[p. 5]

Anders dan anders

De heer Voordewind, gepensionneerd commissaris van politie, nam een aanloop naar z'n praatstoel door het een en ander los te laten omtrent de jeugdjaren, het ouderlijk huis, het genoten onderwijs en de verdere omstandigheden, die hem voor de rest van het leven aan de sleepsabel bonden. Het opsommen van de factoren, die de heer Voordewind noopten, een baantje bij de Amsterdamse politie te aanvaarden, vergemakkelijkt niet alleen de kennismaking met de schrijver van de gedenkschriften, maar het is bovendien zeer leerzaam, omdat het de lezers welhaast dwingt, zich te bezinnen op het feit, dat zelfs politiecommissarissen niet als zodanig in de wieg worden gelegd. Immers, als een goedgeschoolde jongen uit een degelijk gezin na allerlei wederwaardigheden wordt wat hij niet worden wil, rijst de vraag of we dan nog wél kunnen spreken van geboren misdadigers. Tweeërlei weegschaal is den Here een gruwel! Omstandigheden schiepen tegen wil en dank een politiechef, die onder een gegalonneerde pet naar z'n pensioen wandelde en met volle teugen geniet van de ontspanning, die zeilsport en natuurschoon bieden; en omstandigheden vormden de zware jongens en lichte vrouwen, waarmee de heer Voordewind in z'n langdurige loopbaan te maken kreeg. We willen aannemen, dat de ex-commissaris - gehoord z'n sympathiseren met bepaalde typen uit de onderwereld - bij het zeilen niet alleen oog heeft voor de wijdte van de Friese meren, het zwalken van de watervogels en het wuiven van het riet en wimpeltjes, maar zich ook nog wel eens verdiept in de schrijnende tegenstelling tussen het lot van een pensioenrijpe politiechef en de gekerkerde gannef, wiens opvoeding veelal uit mishandelingen bestond en wiens tekort aan onderwijs bij het verlaten van de school werd aangevuld met krentenbol en slappe limonade. En als de heer Voordewind zich

[p. 6]

niet onbehagelijk gaat voelen bij de gedachte aan hen, die aan de verkeerde kant van de balie stonden, dan toch zeker velen van z'n lezers, wier lach verstart bij de tussenlijnse aanklacht, die uit het gezellig relaas van de commissaris opklinkt.

De schrijver van de gedenkschriften, die zeeman had willen worden, strandde op verhoogde zetel en heeft als dienaar van Hermandad een blik mogen werpen op de wereld der vaganten. Een blik: meer niet! Dat blijkt uit z'n publicaties, tenzij hij het struisvogelen ook na het beëindigen van z'n diensttijd nog wijselijk acht.

Ach ja, de heer Voordewind heeft de middeleeuwen horen fluisteren in het wetboek van strafrecht. Hij weet heel wel, dat er calamiteiten zijn, die meer aandacht, meer speurzin, meer menselijkheid, meer toewijding, meer besef van het waarom en daarom van het misdrijf en meer kijk op het leven vergen, dan gemeenlijk achter de groene tafel wordt geapprecieerd. Hij kan meepraten over de standvastige geloofsvoorstellingen bij de politie en justitie en heeft zich meermalen geërgerd aan de eenheidsfrisuur, die op de beklaagden werd toegepast. Maar... over de meren van het goede Heitelân scheren de meeuwen, door hun ruimtehonger verwant aan de laverende schipper van de Dolfijn, die in het voorheen het gespuis rusteloos op de hielen zat en zal billijken, dat hij en z'n opdrachtgevers, die hij in eerste aanleg vertegenwoordigde, nu op hun beurt eens worden geschaduwd door de zware jongens. Hij, noch de edelachtbare heren zullen te klagen hebben over gebrek aan sportiviteit bij de bekneisden, wier wieg niet door Fortuna geschommeld werd en wier adeldom niet staat beschreven in de Almanach de Gotha, maar wier zin voor humor bekend mag heten en wier breedheid de laatste jaren zelfs school begint te maken bij de rechterlijke macht, een instelling, die door de heer Voordewind met hoofdletters wordt geschreven. Het zal de jongens van het zware gilde soms moeilijk vallen, beleefd te blijven, hoewel beheersing hoofdvoorwaarde is bij het vak, dat zij beoefenen. Het zal hun niet meevallen, altijd

[p. 7]

de goede toon te vinden, maar ze hebben zich stellig voorgenomen, hun grieven en verbetenheid waar nodig te omzwachtelen, want ook zij willen gaarne worden gehoord en beseffen heel goed, dat men lezers en luisteraars anders aanspreekt dan een kluisdeur of de rolluiken van een goudsmidswinkel.