|
| |
| |
| |
VIII.
De twee lyken.
Twee dagen nadien was het op Roosebeke 't uitvaert van de weduwe Libeers jongsten zoon. Geheel de parochie was in den droevigen lykdienst tegenwoordig; de jongheden byzonderlyk, vrienden van den overledene, ontbraken niet en weenden over het graf; men zou gezeid hebben dat eene algemeene ramp het dorp had getroffen, zoodanig was iedereen aengedaen en verslegen.
Het kerkhof ligt in de ronde van de kerke: byna geheel was het overdekt met volk, en nogthans, binst dat de priester las aen den boord van het graf, hoorde men goed zyne stemme, hoe flauw ook van aendoening; toen hy met den voet des kruis de houtene kist zegende, galmden de stooten in de stilte over het kerkhof: 't waren lyk kloppen aen 't herte van iedereen der aenwezigen. Seffens keerden al de menschen weder naer den tempel Gods, om er een laetste kruisgebed te lezen voor hunnen vriend of bloedverwant.
Achter den dienst, gelyk overal in Vlaenderen, was er maeltyd in de herberge voor vrienden en voor gebuers. Het volk was rond de tafels, regte, en zonder spreken, wachtende naer de komste van den Pastor, die zynen priesterlyken zegen over de rouwspyze geven moest, en een laetsten De profundis voor den afgestorvene lezen. Volgens de oude gewoonte in Vlaenderen, te lande nog overbleven, wierd de gryzaerd uit zyn huis gehaeld door twee bloedverwanten en geleed tot in de herberge; hy plaetste er zich in 't midden, zegde luide op Gods benedictie, strekte zyn hand uit over de tafel om ze te zegenen, en eindigde met een latynsch gebed, onderbroken door zyne snikken; want de rampen die zyne parochianen overvielen, voelde de weerdige man, als of zy hem byzonderlyk hadden aengegaen. Dan, verliet hy 't gezelschap, zonder aen iemand een woord te kunnen spreken.
De maeltyd was droevig: Wytens ongeluk en dood wierd er verteld en betreurd; niettemin, men beklaegde min den overledene, onttrokken aen de kruissen van zyn huisgezin en zoo schoone gestorven, dan den
| |
| |
oudste, van welken men niets, volstrekt niets, en wiste, en die misschien vermoord lag in eenen hoek van den busch. Over den toestand van moeder en zusters, wierd er ook menigen traen gelaten.
Die gevoeligst schenen aen de dood van de twee Libeers, waren de jongelingen van Roosebeke. Zy verloozen twee goede vrienden, altyd de geestigste van het gezelschap, de middelaers van allen twist, en daerom van iedereen bemind. Maer hetgene hun meest op het herte woeg, was de vreeze van vroeg of late ook misschien door de moordenaers te worden uitgeplunderd of vermoord, langst de strate of in hun eigen huis. En wat was er daer aen te doen? Wilden zy zich bevryden, zy moesten 't zelve doen; want niemand bewaekte de kwaeddoeners in die oproerige tyden. De jongelingen waren aen 't beramen gegaen van middels om een einde te stellen aen dien onrustigen toestand, en te achterhalen waer het rooversnest was; elk uitte zyn gedacht, en 't einde was, dat Roosebeke meest van al te vreezen had, met het gevaerlyk gebuerte van 't Vrybusch.
- Met klappen komen wy niet verre, zei een der stoutste van het gezelschap: laet ons gaen zien wat er ommegaet tusschen die sperren; 't is van passe een dag, en wy zyn mans genoeg om niet te wyken voor een bende dieven.
- Aenveerd, aenveerd! riepen al die tegenwoordig waren, eer 't avond is moeten wy weten wat er van Naes geworden is, of hy nog leeft of niet, en eens of anders aen zyne moeder kunnen zeggen.
- En ik gae voorop, zei de Schout van Roosebeke, een jonge en onverzaegde kerel; dat wenschte ik sedert lange, en niemand kan my beter helpen dan gy, myne vrienden al te male. Maer wel gewapend te zyn, en malkander niette verlaten, wat er ook gebeuren moge.
Elk vloog naer huis of by de gebuers om wapens van alle slach; en een oogenblik later, kwamen zy op, de eene met geweêren of pistolen, de andere met breede sabels, of zware slokken, en tot met vorken en kapmessen toe. In een half ure tyds, stond geheel de herberge vol mannen bereid om te vertrekken, en de strate brobbelde van menschen en jongens toegeloopen om het leger te zien uitkomen.
Het was ten halven den achternoene, vooraleer de gewapende bende de dorpsplaetse verliet en den weg naer 't Vrybusch stilzwygende insloeg. Zoo lange zy op het bloote land waren, ging alles wel genoeg; maer gekomen aen den ingang van het woud, verkende elk ende een de dreve naer Langemarck, maer andere wegen niet. Lodens huis stond op kleenen afstand van daer, wat innewaerts, en de Schout met eenige andere ging er naer toe om inlichtingen. Loden was niet t'huis; hy had nogthans dien nuchtend in 't uitvaert te zien geweest, en men durfde verzekeren dat hy nog op de plaetse en te midden 't volk was, op den oogenblik dat er besloten wierd van gewapender hand het Vrybusch te gaen doorzoeken. Zyne vrouwe hield goed dat hy niet en was ingekomen, en wees ten besten mogelyk een wegelingje aen, alwaer zy gewoonte had hout te gaen rapen, en dat scheen verder in de sperren te loopen. Ter goede trouwe, trok de bende langst dat wegeltje, in de diepste
| |
| |
stilzwygendheid; slechts nu en dan durfde er een halfluide tegen zynen gebuer spreken.
Na een sterke ure gaens, was er nog geen levende ziele onder hunne oogen gekomen. Die ongewoone eenzaemheid en die eeuwige stilte, maer onderbroken door het gedruis van hun voetstappen, en het blazen van den wind die de sperren deed ruisschen, gaf iets op dat schrikkelyk was aen al de jongheden, stout geworden om dat zy met velen waren. Al het vreedste dat zy hadden hooren vertellen en merkelyk vergrooten, kwam in hun gedacht: die reusachtige kerels, dorstig naer bloed; die moordenaerswyfs gelykende aen tooverheksen; die huttekens eerder gemaekt om wilde dieren dan om menschen te verschuilen. Zy verlangden om dat al te zien, en niettemin hun herte klopte, en zy vreesden de ontmoeting.
De achternoene wierd al verre gezet, en het begon te verduisteren tusschen die dikgeplante boomen. De Schout die vooren op ging en waerlyk begon te peizen, dat er niet anders dan hout te zien of te vinden was, bleef stille en beraedde of hy nog verder op zou gaen. Men hoorde eenen oogenblik de stappen niet meer van zyn volk, noch het geruisch van de takjes, door hunne wapens over ende weder geslegen; maer dieper in den busch, klonk er 'lyk de stemme van spelende kinders.
- Luistert, wy zyn toch aen menschen geraekt, zei de Schout!
Inderdaed, men schreeuwde en zong. De bende, met nieuwen moed, stapte wederom aen, en geen honderd voeten verder, zagen de voorenste dry kinders die hout raepten al zingende in 't midden van het woud. Voorzigtig genoeg, sluipten er eenigen door de sperren om ze te grypen zonder gezien te zyn; maer onmogelyk: op tien schreden van hun, wierden zy gehoord, de jongens lieten hout en koorden in den brand, en vlugteden weg door de boomkes zoo rap, zoo rap, dat ze in eenen oogenblik buiten de ooge waren. Niettemin men volgde ze op, ten besten mogelyk, door de beginnende duisternissen.
Op vyf minuten afstand, zagen zy een kleen licht schitteren door een half rond vensterken, ongetwyfeld eene wooning. Zy daer naer toe, met de wapens veerdig, en de Schout met eenige gezellen er by gekomen zynde, sprong binnen, en zonder moeite, ingezien de deure wyd open stond. Hoe vond hy zich bedrogen! In de plaetse van vreede moordenaers, zag hy niet anders dan eene oudachtige vrouwe by de klaerte van een lampje; bezig met neerstig te spinnen, en dry kinders die rond haer zaten nedergefokt, en benauwdelyk te kyken naer de binnengekomenen. In 't huizeken, schaers groot genoeg voor de vyf bezoekers, niets dat verdacht kon zyn; alles even arme, even vuil en veronachtzaemd.
- Wie woont er hier? vroeg de Schout aen de vrouwe die gebaerd had niemand te hooren, en maer op en sprong als zy de vreemde stem hoorde.
- Menschen toch! antwoordde zy, gy doet my verschieten! ik meende dat het myne man was die binnen kwam.
- Wie woont er hier?
- Karel Brackevelde, Mynheer, om u dienst te doen, en ik zyne vrouwe met onze dry kinders.
| |
| |
- Waer is hy?
- Op het land om bezems te verkoopen.
- Wanneer komt hy t'huis?
- Als zyn bezems uit zyn; maer welken dag weet ik niet meer dan gy.
- Waer zyn wy hier dan, vrouwtje?
- In den busch, gelyk gy ziet, maer niet diepe: wilt gy hier wat slinks op gaen, seffens komt gy op 't bloote land al den kant van Zarren; maer staet gy den zuiden in, 't is nog al een eindeken door het hout te kruipen. Gaet gy regte voort, ik twyfele of gy zult weg konnen; want het hout wordt zoo dikke, en daer staet zoo vele tallie, dat het inderdaed schier onmogelyk is.
- En gy woont hier zoo alleene, in dien dikken busch?
- Alleene en is 't woord niet; een stapken verder staet er nog een huis, en nog wat verder zyn wy op het land; wy zyn hier komen woonen, om dat het aen de hand is voor bezemhout.
De vrouwe kon dat zoo schoone zeggen, dat er geen een van de Roosebeeknaers het minste vermoeden opvattede wegens hare regtzinnigheid. Verre van te peizen dat het wyf uit dat hutteken een moordenaerswyf was, vonden zy de gelegenheid schoone om inlichtingen te vragen en te krygen aengaende de rooversbende die zy opzochten.
- Vrouwtje, zei de Schout, kent gy hier in 't omliggende geenen zekeren Baekeland?
- Och Heere! vriend, neen ik! Het is in myn gedacht dat ik dien name nog hebbe gehoord; maer hoe zou 'k dien man kennen? Uit myn huis en roer ik niet, en gemeens heb ik met niemand, of ten zy met mynen naesten gebuer hier, met mynen man en myne kinders.
- Wat zei men van Baekeland, als er u van gesproken wierd?
- Wel, dat heb ik al lange vergeten!
- Waer is zyn woonste? dat weet gy toch?
- Zou 'k wel! ieverst in dezen busch zegt men, al Langemarckwaerts; maer de busch is zoo uitgestrekt, gy verstaet!
- Wy mogen wel geheel uw huis zien, niet waer, vrouwtje?
- Genoeg, achter dat gy nieverst aen kwaed doet; immers het gene gy hier ziet is al dat wy bezitten op de wereld, en 't ware spytig......
De Schout liet de vrouwe zeggen, nam het lampje dat voor haer hing, en begon rond te gaen, in dat kleen kotje, slechts uit twee plaetsen samengesteld. 'T was gemakkelyk om onderzoek te doen: al dat er stond was een beddebak, stoelen en bezemhout; 't is waer in de andere plaetse had men misschien wel konnen beletten dat alles versch versmeten en verzet was, maer niemand gaf er acht op, en de opzoekers vertrokken, den goên avond wenschende aen de vrouwe, en in volle overtuiging dat zy kwamen uit een huis door goede lieden bewoond.
- Gaen wy, niet tegenstaende den donkeren, al gelyk wagen van den zuiden in te gaen, al Langemarck? vroeg de Schout aen zyn volk.
- Waer van niet? wy zyn nu op weg, en daer is juiste een soorte van groene straet, die schynt door den busch te loopen.
- Gaen wy dan!
| |
| |
En geheel de bende wederom op reize; nog eens in stilzwygendheid, en nu moeijelyker om dat het geheel donker was geworden, en dat de mane schaers hare stralen kon schieten door de toppen van de sperren. Geen een hutteken wierd er meer gevonden, geen eene mensch, kleen of groot, tegengekomen. Nogthans, by den ingang van de strate, dacht het de voorenste der jongelingen, dat zy de schimme van een manspersoon rap door de sperren hadden zien vliegen; zy zeiden 't zelve tegen malkander, maer gaven het op, om dat zy verders niet meer gewaer en wierden. Alzoo bleven zy lange, lange gaen en kwamen na middernacht uit 't enden de Langemarcksche dreve.
Te verre nog van huis zynde, gingen zy naer de eerste herberge, niet verre van daer, blyde van te mogen iets nutten, rusten en klappen. Daer was geene geestigheid in het gesprek: alles was tegen verwachting uitgevallen; zy moesten het opgeven van ooit het rooversnest te kuisschen, en waren genoodzaekt naer huis te gaen zonder eenige inlichting of troost voor de bedrukte moeder Libeer, en voor de beklagensweerdige dochters. Ook ontzagen zy meer de terugkomste, dan zy 't ontzien hadden van weg te gaen.
Voor den dageraed nog, was geheel de bende al in de dreve, om naer huis te keeren. De jongelingen op geen moordenaers meer peizende, gingen rapper, zonder schikking noch voorzorge. Reeds waren zy maer een honderd stappen meer van de plaetse waer Naes en Wyten het lyk van den vermoorde vonden; niet vele waren er die spraken, en 't was al stille in het ronde, toen eensklaps, vóór hun, het schitterend schuifeling gesteken wordt, daer zy Wyten hadden hooren van spreken; de takken ruttelden eenen oogenblik in den busch, de loovers vlogen, en welhaest was het wederom al gerust 'lyk te vooren.
Verschrikt en bevende, was eerst geheel de bende blyven staen; dan, drongen zy byeen, grepen hun wapens en bezagen malkander als of zy wilden vragen: Hebt gy dat gehoord? wat mag dat zyn?
Na korte stonden wachtens, met dat er niet te voorschyn en kwam, zei de Schout:
- Misschien zyn het de moordenaers, die onze afwezigheid te bate nemende, van den nacht gestolen en gemoord hebben te Roosebeke.
- Hoe naer! zei een ander; laet ze ons vervolgen!
- Onmogelyk, vriend, onmogelyk! Laet ons liever gauw naer het dorp gaen, om te zien of er niemand van ons geen ongeluk te betreuren heeft.
En al het volk op weg. Tien stappen verder, juiste op de plaets waer Naes gevangen was geweest, bleef de Schout, die voorop was, stille staen zonder spreken. Zyne oogen hield hy gevestigd op den dyk, en hy veranderde van kleur.
- Kyk, zei hy aen een die nevenst hem was! wat ligt er daer in den dyk?
- Er is bloed aen, Mynheer!
- En dan!
- 'T is.... een dood lichaem! Hemel, wat is dat hier?
| |
| |
Zy gingen al bevende tot by den dyk, trokken de loovers weg die maer half het lyk bedekten, binst dat geheel de bende rond hun getroppeld stond, en zagen dat het bloed nog rookte en uit een diepe wonde van de kele liep. Zoodra de loovers van het hoofd weg waren, en dat hunne oogen op het bleeke wezen van den vermoorde vielen, riepen zy te gelyk:
- Goede God! Het is Naes Libeer!
'T was hy inderdaed. Zeggen hoe de Roosebeeksche jongelingen verschoten, en gesteld waren, zou moeijelyk zyn: de eene weenden, de andere kermden, en 't meeste deel stond daer, lyk door een onvoorziene slag getroffen, onbeweegelyk, en met de oogen sterlinge op het doode lichaem van hunnen ongelukkigen vriend. Als de eerste verslegenheid over was, namen er verscheide het bebloede lyk uit den gracht om het op takken te leggen en te verdragen, maer van onder was er nog iets; zy zochten en ontdekten het koude lyk van den vermoorden werkman, insgelyks onder eenen hoop loovers verdoken.
Wat was er dan geschied?
Na het uitvaert, Loden, die alles afgeluisterd had, liep naer den busch om de roovers te verwittigen van de komste der Roosebeeknaers. Er wierd besloten van geen wederstand te bieden, maer van ze schrikkelyk benouwd te maken. De moordenaers lieten ze dan komen en binnen gaen in de huttekens, by een vrouwe, die haer lesse gespeld zynde, hun geheel slecht den weg aenwees. Zy lieten ze gaen naer Langemarckwaerts, maer eene moordenaar, in het hout verdoken, achtervolgde ze gedurig, en raedde alwaer zy gingen uitkomen. Naes wierd uit zyn gevang getrokken, meêgesleept tot in de dreve, en vermoord op de plaetse waer, eenige dagen te vooren, hy vaste gegrepen was geweest. De moordenaers wachtten er hunne vervolgers af, en het bekende schuifeling deed gevoelen aen de Roosebeeknaers dat zy waerlyk tegen Baekeland en zyne bende te doen hadden, maer tegen gasten die zelfs voor geen bende gewapende mannen en vreesden.
|
|
Auteursrechtvrij