Oeuvres complètes. Tome VII. Correspondance 1670-1675

N^o 2060.
Les Etats Généraux des Provinces Unies à Christiaan Huygens.
4 octobre 1675.

La pièce se trouve à la Haye, Archives de l'Etat¹⁾.

1) Dans l'‘Acteboeck’ der Staten Generaal, 1674-1676. Nous devons la copie de cette pièce aux bons soins de M.Th.H.F. van Riemsdijk, archiviste général de l'Etat.

Octroy op een horologie voor Christiaen Huygens van Zuylichem.

De Staten Generael der Vereenichde Nederlanden, allen den geenen die desen sullen sien ofte hooren lesen Salut, doen te weeten, dat wij ontfangen hebben d'ootmoedige supplicatie aen ons gepresenteert, uyt den naem ende van wegen Christiaen Huygens van Zuylichem inhoudende hoe dat onlanghs, bij hem sijnde geinventeert seeckere nieuwe constructie van horologien bequaem om in de sack te werden gedragen welckers beweginge niettemin even soo eenparigh exact ende seecker blijfft, als die van de slingerwercken voor desen bij hem supplt. geinventeert ende nu alomme in groot gebruyck, ende alsoo by supplt. genegen was deselve inventie ten dienste van t' gemeen aen den dach te brengen, soo versocht

[p. 508]

hij ten dien eynde ons Octroy; welcker aengemerckt, soo ist, dat wij ons ter beede van den voornoemden supplt genegen vindende, denselven geconsenteert, geaccordeert ende geoctroyeert hebben, consenteren accorderen ende octroyeren mits desen, dat hij alleen ende met seclusie van allen anderen voor den tijt van vijffthien naestcomende jaren, in dese Vereenichde Nederlanden geassocieerde lantschappen, steden ende leden van dien de voors. nieuwe constructie van horologien sal mogen maken practiseren in t' werk stellen ende gebruycken, doen maecken, practiseren, in t' werck stellen ende gebruycken, oock venten ende vercoopen, verbiedende oversulcx allen ende eenen ygelijcken ingesetenen van de voors. Vereenichde Nederlanden, geassocieerde lantschappen, steden ende leden van dien binnen den voors. tijt van vijffthien naestcomende jaren, de voors. nieuwe constructie van horologien in t' geheel ofte ten deele in t' groot ofte int kleyn het zij dan oock onder pretext van eenige veranderingh ofte herschickinge ofte andersints, in wat maniere het soude mogen wesen, sonder sijn supplts permissie naer te maecken, doen naermaken, practiseren ende met seecker sijn supplts eygen merck niet geteeckent sijnde, ofte elders naergemaeckt hier te lande te brengen om vercoft ofte gebruyckt te werden, op de verbeurte van alle de naergemaeckte horologien, ende daer en boven van een somme van duysent guldens ten behoeve van de suppliant, mits dat het sij eene nieuwe inventie noyt voor desen hier te lande geinventeert, gebruyckt (ofte gebruyckt)²⁾, ofte gepractiseert ende deselve inventie gebracht ende gestelt werde in volcomen perfectie binnen een jaer naer date deser vallende, op poene van het verlies van desen onsen octoye, ontbieden ende bevelen daer omme allen officieren, justicieren, magistraten ende inwoonders van de voors. landen, mitsgaders allen anderen, dien dit aengaen mach dat sij den meergenoemden supplt. doen ende laten gebruycken t'volcomen effect van desen onsen Octroye, consenterende previlegien cesserende alle beleth ende wederseggen ter contrarie behoudelijck nochtans dat hij supplt. gehouden blijfft op desen onsen octroye te versoecken, oock t'obtineren attache van soodanige provincie, off provincien alwaer hij sijne voors. nieuwe inventie sal willen practiseren, ende int werck stellen. Gegeven in den Hage onder onsen cachette paraphure ende de signature van een van onse Griffiers op den 4^e October 1675.

2) Inadvertance du copiste de l'Acteboeck.