Oeuvres complètes. Tome II. Correspondance 1657-1659

N^o 410.
Christiaan Huygens à Fr. van Schooten.
27 avril 1657.
Appendice II au N^o. 408.¹⁾

La lettre, la minute et la copie se trouvent à Leiden, coll. Huygens.

Aen Myn Heer Franciscus van Schooten.

Myn Heer

Naer dien ick weet dat VE. de loffelijcke vruchten van sijn vernuft ende arbeyt^a) in 't licht gevende, onder anderen dit ooghmerck heeft, namentlijck om door de verscheydenheyt der verhandelde stoffen te bethoonen hoe wijt onse uytnemende Konst van Algebra sich uytstreckt; soo en twijffele ick oock niet, of het geene ick van de Rekeningh in Spelen van geluck beschreven heb, sal tot VE. opset niet ondienstigh zijn. Want soo veel te swaerder^b) als het scheen, door reden te konnen bepalen het geene onseker is ende het geval onderworpen, soo veel te meer verwonderinghs waerdigh sal die wetenschap schijnen, waer door sulcx kan werden te weeghe gebracht. Dewijl ick dan op VE. versoeck ende aenmaeninghe, dese Rekeningh eerst heb beginnen bij geschrift te stellen, ende VE deselve waerdigh acht om te gelijck met sijne diepsinnighe vonden in 't licht te komen; soo en sal ick niet alleen het selve geeren toestaen, maer oock tot mijn voordeel duyden, dat die op dese maniere te voorschijn werde gebracht. Want of sommighe mochten dencken^c) dat ick ontrent geringhe dingen en van weynigh gewichte mijn moeyte besteedt hadde, soo en sullen sij nochtans niet t'eenemael voor onnut ende onprijselyck houden, het geene VE. in dier voegen als voor het sijne is aennemende, en niet sonder arbeyt uyt onse spraeck inde Latijnsche heeft overgeset. Alhoewel ick wil gelooven, soo iemandt dese dinghen wat naerder begint in te sien, dat hij haest sal bevinden, geen

1) C'est la préface de son ouvrage ‘Van rekeningh in spelen van geluck’, telle qu'elle a été imprimée.

a) Dans la minute: seer diepsinnige inventien.

b) Dans la minute: te min moeyelyck.

c) Au lieu de cette phrase on lit dans la minute:
want daer ick anders mochte geoordeelt werden.

[p. 61]

enckel spel te sijn het geene hier wert verhandelt, maer datter de beginselen en gronden geleijt werden van een seer aerdighe en diepe speculatie. Soo sullen oock, meijne ick, de Voorstellen die in dese materie voorvallen, geensins lichter als die van Diophantus geacht werden, doch wel vermaeckelijcker misschien, door diense iets meer inhouden als bloote eygenschappen der getallen. Voorts is te weten dat al over eenighen tijdt, sommighe vande vermaertste Wiskonstenaers van geheel Vranckrijck²⁾ met dese soorte van Rekeningh sijn besigh geweest, op dat niemandt hier in, de eer vande eerste Inventie die de mijne niet en is, mij toe en schrijve. Doch sij luyden, ofse wel sich onder malkanderen met vele swaere questien ter proeve stelden, soo hebbense nochtans elck sijn maniere van uytvindingh bedeckt gehouden. Soo dat ick van noode gehad heb, alles van vooren aen selfs te ondersoecken en te doorgronden: Ende daerom oock noch niet verseeckert en ben, of wij hier in een selfde eerste beginsel getroffen hebben. Maer de uytkomste belangende, heb ick in vele questien ondervonden dat de mijne vande haere geensins en verscheelt. VE. sal vinden dat ick in 't eynde van dit Tractaet, noch eenighe van die questien bijgevoeght hebbe, achterlaetende nochtans de werckinghe; eensdeels om dat ick te veel moeyte te gemoet sagh, indien ick alles nae behooren wilde afdoen^d); ten anderen om dat mij raetsaem dacht, iets overigh te laeten, 't welck onse lesers (sooder eenighe sijn sullen) mochte dienen tot oeffeningh en tijdtverdrijf^e).

VE. dienstwilligen Dienaar Chr. Huygens van Zuylichem.

In 's Gravenhage den 27. Apr. 1657.

2) C'est à dire Pascal et de Fermat.

d) Dans la minute: uytleggen.

e) Dans la minute: zal blyven. Myn Heer.