Logo DBNL
Gedichten. Deel 2: 1623-1636 (1893)

Gedichten. Deel 2: 1623-1636

(1893)–Constantijn Huygens–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

[1627]

[Wan ick mij alle de wonderen gonde]

 
Wan ick mij alle de wonderen gonde2),
 
Alle de vonden die Vondelen vonde,
 
Doen hij mij boven op 'thooge Tooneel
 
Wellekom hiet met een handige keel,
5
'Kstreckte bijkans voor een tweede Comedi
 
Van seven groots tot twee asen remedi.
 
Waernar en alle sijn graghe gesinn
 
Kregen wel honderden kijckers te min,
 
Alle de monden van all d'Academi
10
Riepen wel, jemini kindere, jemi,
 
Waernarr den eersten staet hier voor sijn huys
 
Waernarr de tweede sitt neffens 't Raduys.
 
 
 
Amstelod. Ianuar.

[Ick doolde bijster-sweghs in 'tswartste van 'tonseker]

 
Ick doolde bijster-sweghs in 'tswartste van 'tonseker3)+,
 
In twijffel-misticheit, in schrick, den harten-breker,
 
In hoôp, de wispeltuer, in vrees, de vroeghe pijn,
 
En wenschten om wat lichts van meer of minder schijn,
5
Oft Sterre-vier, of Sonn, of Maen-dagh moghte wesen.
 
Met vong mijn oogh een Sterr, (want dat vergulde wesen
 
En pasten maer een Sterr) en noch en was't er geen:
 
Foey oogen, tast ghij mis? en emmers waster een,
 
+
 
Goey oogen, dobblen danck: Soo spraken doe mijn' voeten,
10
En stonden elck op 'trapst om mij te helpen boeten
 
Verlangens holle vrucht met hebbens volle vreughd.
 
Maer, ô goed-dunckenheid, ghij zijt een slechte deughd!
 
Waer elcke vogel sijn, diens oogh hem onderhalen
 
En oor bereicken kan, mijn' berghen en mijn' dalen,
15
Mijn' boomen souden 't zijn daer 'tsoete goed op nestt;
 
De hebbers voeren wel, maer de begeerers best,
 
Nu staen de laeste in 'tkael, en ick der laesten eerste
 
Gae gapen na mijn Sterr, gelijck die 't all beheerste
 
Soo lang hij droomen kost, en wacker niet met all:
20
De kinders loopen recht lee-breken naeden ball
 
Als ick na dese, wat? na dese sterr? Oh Sterre,
 
Al waert ghij soo gedoopt, al scheent ghij soo van verre
 
Ghij staet mij voor geen sterr, en die u niet en vleidt
 
Sall seggen 't is een keers die deinsende verleidt
25
En nemmer thuys en brengt; in open' tael, een Stall-licht,
 
Dat niemand achterhaelt voor dat hij inde vall licht
 
En na sijn selven tast. ghij loeght van verr op mij,
 
Als waert ghij all de Sterrn, off all de sterren ghij,
 
Beweeg ick maer een' voet om maer een voet te nadren
30
Gij gaet'er sess te rugg, en stolt in all mijn' adren
 
Gelijck een quackelvorst mijn onlanx vlietend bloed,
 
En doyt'er 'tleven in strax met een' niewen gloed,
 
En vriest'er 'tleven uyt strax met een niew verstremmen,
 
En doet mij datelick mijn vreesen overstemmen
35
En datelick mijn hoôp, nu mijn goed-dunckentheidt,
 
Nu mijn verachting-mijns: gelijck de Zeemann leit
 
En kiel-kruyst voor den mond van hooger-waller haven,
 
Ten einde van sijn' reis, in 'tmidden van syn slaven;
 
Hij klieft den wind op 'tscherpst en dringter dicht op in
40
Gelijck ick Sterre kuss, off 'thalve streeckjen min.
 
Maer wordt de wind verrast, wie sal 'tgetij bedriegen?
 
Want hoe 't de mann begist, de Maen en will niet liegen:
 
Soo blijft sijn winst verlies, tot dat de strammer stroom
 
Naer huys denck, en naer huys en weer aen 'trijsen kom'.
45
Noch is 'tmijn 'tminder luck, en naer mijn droevigh oordeel,
 
De Seeman inden wind heeft, voor sijn land, het voordeel,
 
Sijn land verwacht hem t'huys, en altyd vindt hij 't daer,
 
Een halve mijl daer af is altyd even naer.
 
Ghij Sterre, ghij mijn land, mijn hooger-waller haven,
50
Ghij streckt mij sus, ghij soo, en heet mij noordwaerd draven
 
En keert mij 'tsuyden toe, en heet mij Suyd-aen gaen,
 
+
 
En treckt u onversiens een Noorder aensicht aen,
 
Een Nova Semblaroogh, en siet mij van uw' stranden,
 
En waeyt mij van uw' kaey, en ebbt mij van uw' sanden,
55
En stelt mijn' streeck te leur, als waert ghij 'tleggen satt,
 
Als 'tland daer Sonne-mann den eersten papp-pott at.
 
Maer Sterre 'tvlotte land geraeckte noch te gronde,
 
En d'ure was doe 't dreef, en d'ure was doe 't stonde,
 
En heeft soo lompen klomp sijn' eigen aerd verleert,
60
En werdt ghij nemmer moe geswaey-hert en gekeert?
 
Staet, schoone dwaelsterr, staet, en leert uw' eer beseffen,
 
Men will u stuyten, jae, maer stuytende verheffen,
 
De dwalende staen laegst, de vaste in 't hoogste kromm,
 
En gaen gestadelick maer met den Hemel om.
65
Maer mijn' gereckte moeyt en kan u niet bereicken,
 
Mijn' reden schijnt te morw ter schorsse van uw eicken,
 
Wat wiecken ick berey ghij wilt'er niet bij op;
 
Tschijnt off ick maer een blaes op op en weer op schopp;
 
Soo danst het Stall-licht oock, op 'tsnooste van 't verleiden,
70
Van 'thoog' in 'tlaeghe land, van 'tkerckhoff inde weiden,
 
Soo danst ghij Stall-licht oock, soo dans ick dwaler naer
 
Soo somtijds tuschen tween en schilt het maer een Maer.
 
Maer moeyelicke Maer men sal u noyt vermaren
 
Voor marrer vande maer die mij moet wedervaren.
75
Eens sal ick wijder tre'en, eens werd ick vleugel-vlugg,
 
En stell u, soo ghij mij, bij bunderen te rugg.
 
Nu lust mij naer den gang, en hebt ghij emmers 'tgaen lief
 
Gaet, schoone stall-licht, gaet, maer wacht u voor een maen-dief,
 
Een uyl-oog die den nacht sijn middagh maken kan,
80
Van 'tdoncker maer een floers, en van een' mijl een' spann;
 
Staech sal ick om u sijn, staech sal ick u bestappen
 
En ramen op uw raem, geen slibberwegh, geen trappen,
 
Geen' doornen sullen mij verwijdren van uw' vaert,
 
Geladde wandel-wegh en maeckt mij niet vervaert,
85
Ick voel's te veel van u om distelen te voelen,
 
Mijn vier en konnen mij geen' wateren ontspoelen,
 
Voor vlamme en schroom ick niet die selver kolen ben,
 
Locht is der voetselen het soetste dat ick kenn',
 
Vier, Water, Locht en Land en distelen ick vergh u
90
Het uyterst ongemack; en, ongemack, ick tergh u;
 
+
 
En, Sterr', ick daegh u uyt, swemt kont ghij door het natt,
 
Dat hebb ick lang gekost van in mijn tranenbad,
 
Vliegt wolckewaert, ick volgh, stijgt boven 'tdak der daghen,
 
Daer heeft mij menighmael mijn' hoôp verbij gedragen,
95
Mijn wenschen menighmael, van doen ick Sterre socht,
 
Tot dat mij bult en bergh maer stoff van verre docht.
 
Wel aen dan, opwaert aen, ick gev' u ruym de voorbaet
 
Van daer ghij rijsen sult tot daer Vrouw Venus spoor staet,
 
Leent, kondt ghij, daer om hoogh de wiecken van haer kindt,
100
Maer segt dat ickse hebb wanneer ghij geen' en vindt.
 
Ontsnuyft ghij wind en weer, noch sult ghij maer verwerren
 
In uws gelijck gedrang, de wandelende sterren.
 
Die sal ick onder sien, en staen u boven 'thooft
 
Gelijck de valck haer proy eerst met de oogen rooft.
105
Daer sal ick aen een' sterr den beck de klauwen boenen
 
En daelen u te lyv' met overwicht van soenen,
 
En wreken 'tvuyl geweld van Iupiter den dief
 
Van doen hij 'tschoone kind sijn' ouderen onthief.
 
Daer sal ick door de webb van all die seven ringen
110
All kussende, mijn proy, all tuymelende, dringen.
 
Saturnus suer-gesicht sal lacchen met sijn' Soon,
 
En seggen, sulcken schelm verdiende sulcken loon;
 
Den af-God van 'tgevecht sal 't keeren op sijn' tochten
 
En roepen, Batavier gae voort 't is wel gevochten,
115
De lamp-heer vanden dagh sal dencken, gae vrij heen,
 
Wegh met het luyster-light, nu blijv ick Sonn alleen;
 
De Minn-moer sal haer' poll een hoeren-oogh toe wencken,
 
Als, Boeltje, ghij en hebt nu maer om mij te dencken.
 
De Gauw-dief vande Goôn sal staen als of hy docht,
120
Nu gaet mijn' konst in swang, men steelt tot inde locht,
 
De nacht-kaers nemmer-een, sal schrickende versinnen
 
Met ongestadicheit en is niet meer te winnen,
 
En, zijn de hemelen geen uytvlught van bedrogh,
 
Waer bergh ick endelick den taeyen maeghdomm noch?
125
'Tvier, 'tongesiene vier sal van uw' koelte kissen,
 
En, waer 't mijn meer-vier niet, ghij raeckten 't uyt te lissen;
 
De Locht sal manen gaen en eischen 's Werelds danck
 
Voor sulcken donder-steen als nemmer geen en sanck.
 
De Zee sal bobbelen en steigheren en stygen
130
Tot daer haer noyt geweld van wind en konde krijgen,
 
En gaen om, Sterre-zee, het kostelicker woord,
 
Dan all de dusenden der namen die sij hoort.
 
+
 
De Land-kluyt, gapende, gelijck na 'tregen-gieten,
 
Sal seggen, Sulcken Sterr en sagh ick noyt verschieten,
135
En, is die werp voor mij, ick schell Aurora quijt
 
Met all 'tbepereld goud van haren morghen-tyd.
 
Maer, land, locht, water, vier, en Musicale ringen,
 
'Kverstae uw' toonen niet, ghij sult soo schoon niet singen
 
De werp en blijve mijn; en blijft u singens lust,
140
Singt tot ick weelde satt, en Sterre moe gekust
 
Naer andre sterren schiet. 'T sal 'tliedjen sonder end zijn,
 
Maer singt het om haer bedd; daer sal de werp belendt zijn,
 
De werp der werpen een die werpen baren sal:
 
Dat bedde sal mijn vall, mijn' distelen, mijn dal,
145
Mijn' doncker-diepte zijn, daer sal mij 'tstall-licht leiden,
 
Daer sal ick twijffelen wie ick ben van ons beiden,
 
En missen gaerne 'tlicht van Sonn of Sterre-schijn,
 
En tasten na mijn self, En dat sal Sterre zijn.
 
 
 
Soo queelde Coridon, ter antwoord van sijn' Luyt,
150
En 'tkrachtige geluyt
 
De 'tdiamanten hert van sture Sterr
 
Tot minder als Crystallen;
 
Noch schreid' hij all van vreugd, noch song hij all van pijn,
 
En Sterre was all sijn'.
 
Hag. 23. Ian.

Lied.
Wyze: Ie remontraij l'autre jour1)+.

 
'T kan mijn Schip niet qualik gaen,
 
'T kan mijn Schip etc.
 
'Ksie mijn Sterr in 't Oosten staen,
 
Mijn Morgensterre;
5
Stiermann houw vrij Oostwaerd aen,
 
Het land en is niet verre.
 
 
 
'T Oosten daer de Sonn ontslaept,
 
'T Oosten daer etc.
 
Daer Aurora haer perlen raept,
10
Het helder Oosten,
 
Hebb ick 't lang vergeefs begaept
 
Belooft mij nu te troosten.
 
+
 
Trotser Toortse vanden Dagh
 
Trotser Toortse etc.
15
Dan 't uw blicken halen magh
 
Bij Sterres ooghen,
 
Spaert de moeyt van uw bejagh,
 
Sij sal den dauw wel drooghen.
 
 
 
All mijn aensicht was een plass,
20
All mijn aensicht etc.
 
Nu is 't drooger dan 't oyt was,
 
Met bey' sijn' kranen.
 
Wat zijn droppelen van gras
 
Bij sulcken Zee van tranen?
 
 
25
Sulcken Zee heeft Sterr gedroogt,
 
Sulcken Zee etc.
 
En mij maer van verr beooght,
 
Verr uyt den Oosten,
 
Komt sij eens ter Middagh-hooght
30
Denckt hoese mij sal roosten.
 
 
 
Stercke Sterr, staet verder af,
 
Stercke Sterr etc.
 
Uw' medoogen valt te straff,
 
'T is niet te lijden
35
Dat die mij het leven gaf
 
Het leven sou besnijden.
 
 
 
Maer besnijdt mij 'tleven vrij
 
Maer besnijdt etc.
 
Stercke Sterr staet neven mij,
40
Verlies ick 'tleven
 
Sulcken levend licht als ghij
 
Sal licht niew leven geven.
 
 
 
Vier, en meer als menschen-pijn
 
Vier en meer etc.
45
Sullen all mijn wenschen zijn
 
In uwe handen,
 
Sterre brengt uw vier bij 'tmijn
 
Het sal te heeter branden.
 
Hoe ick heet en haester brand,
50
Hoe ick heet etc.
 
Hoe ick min uw' plaester-hand
 
Sal moeten derven.
 
Dood, uw' vreesen zijn vermant
 
Mijn leven is mijn sterven.
 
Hag. 26. Ian.

Op een s. van diamanten mij door sterre gesonden1)+.

 
Welkom Sterren van mijn' Sterr;
 
Sterren, die van Oosten herr
 
En mij onbedreven Landen
 
Komt gedreven in mijn' handen,
5
Maer gedreven door de hand
 
Die u inde locht geplant
 
En den Hemel heeft geschoncken;
 
Daer ghij eerst met steene loncken
 
Laegt en blickte laegh en loom
10
Door de dickte van den stroom.
 
Roemt u niet der surer soenen
 
Van den meulen, die u boenen
 
En verminderende kost
 
Meerderen van kracht en kost.
15
Daer en hebt ghij 't niet gekregen
 
Dat u Kroonen overwegen
 
En all t'onder-Maensche goed
 
Met remedi helpen doet.
 
Aen uw' Sterrheit hanght uw' waerde,
20
Die en gaf u Locht noch Aerde,
 
Noch het water, noch het vier;
 
Sterre dien den Hemel hier
 
Half geleent heeft, half geschoncken,
 
Om de Wereld op te proncken,
25
Als een dier dat sterven gaet,
 
Met sijn doodelijck gewaed,
 
Sterre die het all versterret
 
Niet wat in haer tuyten werret
 
Maer alleen de loncken naeckt
30
Van haer oogh dat voncken blaeckt,
 
Sterre gaf u 't Sterre-wesen
 
foot
 
Daer wij nu gelijck in lesen
 
'T vriendelicke met het schoon
 
Rechten rijckdomm vande Goon.
35
Steenen stelt u dan te vreden
 
Heeft de Steenheit wat geleden
 
Met de Sterrheit is 'tgeboet
 
En de schade ruym vergoedt.
 
Sachticheit beduydt medooghen,
40
Dat's de geest van Sterres oogen;
 
Klaere kooltjens sonder roock,
 
Eys-gelijck en ronder oock
 
Dat's de print van Sterres Ooghen;
 
Droppeltjens die helder droogen,
45
Helder, als 'tgeslepen Ys
 
Dat een' onbegrepen wijs'
 
Stolt in d'onderaerdsche kranen,
 
Dat's de stoff van Sterres Tranen.
 
Weest dan Steenen droppeltjens,
50
Tranen, Ooghen-koppeltjens,
 
Kolen, uytgestoockte voncken,
 
Vlammen, onberoockte loncken,
 
Brandigh Ys, bevrosen vier,
 
Weest dan, Steenen, all wat hier
55
All wat erghens is te wesen,
 
Noch en zijt ghij niet volpresen,
 
Tot men u den Hemel thoont,
 
Daer uw vierigh Maeghschapp woont.
 
Sterren eens, en noch eens Sterren,
60
Daer mijn' ooghen in verwerren,
 
Sterren, schoone borgherij
 
Van een Hemeltjen als ghij.
 
Sterren, dien mijn Sterr geleert heeft
 
Dat sij op haer hert begeert heeft,
65
Dat sij van haer hert verkreegh
 
Doe ick 'thaer voor 'tmijne kreegh,
 
Sterren, eertyds steghe steenen,
 
Nu gebuyghelick als teenen,
 
Sterren daer de vriendlickheit
70
Ia, en Ia, en Ia in zeit,
 
Sterren, Syde-sacht van wesen,
 
En maer hard om trouw te wesen,
 
Sterren, minder menighmael
 
Dan de minste die de Sael
75
Vande Goden overmelcken,
 
Schooner dan haer' Nectar-kelcken,
 
Grooter in mijn gierigh oogh
 
Dan de grootste daer om hoogh.
 
Sterren steenen, Sterren ooghen,
80
Sterren trouw, en voll medooghen,
 
Na bij Sterren, Sterren verr,
 
Welkom Sterren als mijn' Sterr.
 
Hag. 18. Febr.

A Des yeulx. De l'Espagnol.

 
Beaux yeulx, qui de dessous voz voiles
 
Tirez des traicts si nompareilz,
 
Vous estes peu pour des estoiles,
 
Vous estes trop pour des soleilz.
5
Puis la chaleur ne sçauroit faire
 
Que des soleilz vous nous soyez,
 
C'est le Soleil qui nous esclaire,
 
Et c'est vous qui nous aveuglez.
 
Fasse la clarté qu'on vous aime,
10
Vous n'estes point astres des coeurs,
 
Vostre lumiere est à vous mesme,
 
Les astres la tiennent d'ailleurs.
 
Vous ne sçauriez estre la Lune
 
Sans faire tort à la beauté,
15
Qui dedans vous est tousiours une,
 
Dans l'autre n'a rien d'arresté.
 
Voyant voz forces innombrables
 
Ie ne puis poures vous nommer,
 
Et voz richesses me sont fables
20
Qui ne faictes que desrober.
 
Vous n'estes point faicts de la flame;
 
Si vous n'en teniez moins que nous,
 
Vous mettriez du feu dedans l'ame
 
De celle qui en donne à tous.
25
Vous n'estes ni eaux ni fontaines,
 
Quoy que parfois vous ruisseliez,
 
O yeux qui allumez mes peines,
 
Et jamais ne les esteignez.
 
Vous n'estes ni des Cieulx de grace,
30
Ni des enfers de cruauté,
 
Car les Cieux tiennent plus d'espace,
 
Et les Enfers moins de clarté.
 
Quoy que diuinitez cheries
 
Vous n'estes point des Anges nez,
35
Les Anges conseruent noz vies
 
Et c'est vous qui les ruinez.
 
Si ne vous dis-je pas des Diables,
 
Quoy que vous tentiez jusqu'aux Dieux,
 
Ceux là tomberent miserables,
40
Et vous demeurez dans les Cieux.
 
De vous nommer Dieux adorables
 
C'est profaner la Deïté,
 
Vous voyant si inesbranslables
 
A la priere et la pitié.
45
Mais la nature qui tout cree
 
Crea tout quand vous fustes nez,
 
N'y ayant chose au monde née
 
Que n'estant point vous ne soyez.
 
Amsteld. ult. (28) Feb.

Op 't graf van de weduwe vanden gouverneur Paul Bax, van eenen steen verlost1)+.

 
Vier kindren en een' Steen gebeurde 't mij te baren;
 
Maer 'tlaeste kinderbedd was 'tswaerste wedervaren,
 
En 't laeste kind riep luydst, all was het stomm als steen:
 
Noch sleepte ick 'tleven door soo sueren schip-breuck heen,
5
En berghden op die klipp drij halve jaren wesens;
 
Daermede voelden ick mijn' roll ten ende lesens,
 
En lede minder smert in 'tscheiden uyt dit lijf,
 
Dan doe 't behouden werd: Maer 't een was Gods bedrijt
 
En 't ander Menschen werck. 'T een was beghinn van leven,
10
En 't ander een verlengh van voor de Dood te beven,
 
Bedenckt hoe liever mij de Steen is van dit Graff
 
Dan die mij langer dood in langer leven gaf.
 
 
 
Amst. Mart.

In effigiem meam paullo ante nuptias depictam2).

 
Tabella, fare, quanta me vis gaudij
 
Quanta obsidebat intus exultatio,
 
+
 
Cum pene Stellae victor, aut prorsus, meae
 
Superne Stellas quotquot illucent Polo
5
Calcare visus, et triumpho proximus,
 
Felicitatis argumenta te meae,
 
Hoc frontis aequor, hunc alacri lumine
 
Quietae mentis indicem, vultum bonum,
 
Praebere iussi posterorum saeculo.
10
Dic, ante tempus, dic, ab aeuo principe
 
Nil orbe Solem, nil deos beatius
 
Vidisse Coelo, nil futurum utrolibet.
 
Tace, Tabella, dixeris vel sic nihil.
 
In Castris ad Groll. ulto. (31) Iul.1).

Op Mijn' Schilderije, Korts Voor Mijn' Bruyloft Gemaeckt2)+.

 
Spreeckt, Schilderij, en segt hoe grooten kracht van vreugden
 
Mijn ingewand verheugden,
 
Ten tijden als ick schier, off heel, verwinner werd
 
Van mijner Sterren hert,
5
En docht van overvreugd ick trad op all' de Sterren
 
Die om den Hemel werren,
 
En hiet u tuygen van mijn vrolicke gemoet
 
Aen d'eew die komen moet,
 
Door dit gewackert oogh en voorhooft sonder vooren
10
Die sulcken hert behooren.
 
Segt, dat voor d'eewen, noch van datter eewen zijn
 
Geen luck en was als 'tmijn,
 
Seght datter boven Sonn, noch onder Maen, naer desen
 
Geen mijns gelijck sal wesen.
15
Swijgt, Schilderij, en spreeckt veel liever niet van mij,
 
'T en komt toch all niet bij.
 
Ibid. 2. Aug.ti3).

Noch op de selve1)+.

 
Schilder, 'tquam soo wel te pass,
 
Recht eer dat ick Sterre was
 
[(Schrickt niet, 'k sal u haest ontwerren,]
 
[Hoe ick kost en most versterren,]
5
Sterre was ick, met als Sij
 
Haer verruylde tegen mij)
 
Mijn' gedaente nae te trachten.
 
Zedert waer 't de kracht verkrachten
 
Van de verw, die pass een mann
10
Mans gelijck verschaeuwen kan.
 
Ja, ick gheve dat mijn' vreugden
 
Maer mijn aengesicht verheugden,
 
Vreugden, daervan in mijn' Ziel
 
D'eerste met mijn Sterre viel:
15
Noch en waer met dat vermaken
 
Mijn gesicht niet nae te maken.
 
Sterre leent het sulcken licht
 
Datter alle verw voor swicht.
 
Schilder, 'twaer nu veel te spade;
20
Mijn besitt is sonder gade,
 
Soo mijn' vreugden sonder paer,
 
En daer treckt het aensicht naer.
 
Voor Groll den 7en. Aug.ti2).

Op P.C. Hoofts Henrick de Groote3).

 
'T berouwt mij van eertijds; 'kbeklage mijn onthouwen,
 
En wenschte 'tLely-loof en waer' mij noyt ontvouwen,
 
'Tnaest-jongste Lelij-loof, dat op de blancke bla'en
 
'T laurierighe bedrijf van Henrick heeft gela'en.
 
+
5
Soo hadd ick, ongebuckt, soo hadd ick, ongebogen
 
Nae 'tlaegher woorden-peil van platte penne-toghen,
 
De geensgelijcke Print van uwen Sonder-gae'
 
Soo verr de Sonne rijst tot waer sij onder gae
 
Eerst overend gevatt; noyt Henrick min begrepen
10
Dan of hij Henrick waer; mijn ooghe noyt benepen
 
Om 't Hemel-aerdigh saed te vinden onder 'tvolck,
 
Om Henrick oyt soo laegh te soecken als een' wolck:
 
Maer, ve'er en vlucht-gemeen met uw' verheven toonen,
 
De toppen van sijn' eer beklommen daer sij woonen,
15
En door uw' fixe penn dat seggen en dat doen
 
Sien rijmen over een, als voet en leest en schoen.
 
Noch wensch ick averechts; en dat berouw berouwt mij;
 
Hooft-schrijver van mijn Land, uw' waerde wederhouwt mij,
 
De waerde van die penn, die mij ten twijffel stelt
20
Off Henrick meer verdient of die hem soo vertelt.
 
'Kvergaep mij aen den treck van 'tschilderen soo gierigh
 
Dat mijn Gedencke klaegt mijn oogh was veel te vierigh,
 
Mijn opmerck veel te koel. De Noôt verleidt mijn oor
 
Soo, dat ick naer den Sinn maer stuxgewijz en hoor.
25
Vergeeft hem, Groote vorst, ghij hebt hem danck te weten
 
Die soo veel arbeids heeft op uwen roem gesleten;
 
Maer nu de tijd uw doen met v begraven heeft
 
En uw rapier alleen in dese penn herleeft,
 
Hij deelt diep in uw' eer, die soo veel groote daden
30
Sluyt in soo weinighe soo kostelicke bladen;
 
Ia, springt de reden van de Wiss-konst niet te kort,
 
'T begrijpende is wat meer dan dat begrepen wordt.
 
Ad Groll. 7o. Aug.ti

Noch op het selve boeck1)+.

 
Waerom en leeft ghij niet Cornelis groote Swijger,
 
En segger, en besiet der vorsten opper-krijger
 
Op uw's gelijck een' veer ten eigen hemel gaen?
 
Of waerom, waerde Penn, en quaemt ghij niet ter baen
5
Doe Roomens hoogste vloed en voor-Ebb was te melden,
 
En maeckte Swijger stomm, die 't t'samen soo vertelden
 
Dat all 'tvertellen stomm voor sijn vertellen staet?
 
Maer dit's misrekening; en, sien wij opden Staet,
 
Wij hebben 't ons gebreck: Eens waren wij beladen
10
Waermede t' effenen de menighe weldaden
 
Van Henriks hooghe hulp ter nood-stond ingehaelt;
 
Nu heeft een Penn voll op soo veel geweers betaelt.
 
Ad Groll. 9o. Aug.

In I. Vallensis principis mei medici primarij de rerum inconstantia versus mihi inscriptos1).

 
Perpetuos rerum fluctus, uicinaque summis
 
Infima, et haec imo nescia stare loco,
 
Si quis adhuc, ignara sui praecordia gestans,
 
Nescit, et alternas hactenus ire vices:
5
Helleborum, aut istos iubeam potare furentem
 
Versiculos, Medicae munus utrumque manus.
 
Mox reliquum supplebit Iber, fassurus et ille
 
Posse quid alternos in sua fata dies,
 
Atque aliquem elatae casum succedere sorti,
10
Atque aliquid Grollâ maius adire necem.
 
Tu tamen hac ignosce tenus, doctissime rerum
 
Arbiter, est quod te dedocuisse velim.
 
Tempora temporibus succedant, arma triumphis
 
Altera, laetitiae proximus ito dolor;
15
Omnia fortunae perimat rigor, omnia tollat
 
Gratia, sors istam nesciat ulla rotam.
 
Do tibi me Constanter, et hic, me sospite, semper
 
Vnus amor quo te prosequor unus erit.
 
15o. Aug. Ad Groll.

Sur le siege de Grol1)+.

 
La Terre faict pour nous; le gazon des bruijeres
 
Seconde les effects de noz iustes prieres;
 
Ce païs, desgousté de tant porter les paz
 
Du superbe Maran, fauorise d'en bas
5
L'effort de noz trauaux, et par tout volontaire,
 
S'esleue, s'applanist, se despouïlle, se serre
 
Pour mieux nous enserrer; se contente d'ouurir
 
Le ventre, pour auoir l'honneur de nous couurir.
 
L'eau, jalouse à par soy d'une si belle enuie,
10
Se preste à tous debuoirs, nous presse, nous conuie
 
D'accourrir au fossé qu'elle vient de quitter,
 
Pour nous donner passage, ou pour nous l'apprester.
 
Le feu, plus viste encor que ni l'eau ni la Terre
 
S'offre à mille moyens qu'il a de nous complaire,
15
Et, si ce n'est assez d'enuoyer noz bouletz,
 
Il s'emporte soy mesme à de plus grands effetz.
 
L'Air adresse le coup d'un mousquet d'auanture,
 
Pour nous gratifier de l'heureuse blessure
 
D'un porteur innocent, destiné à voler
20
Ou jamais Espagnol ne pourra plus aller.
 
Grolle, qu'attens tu plus? Si nature conspire
 
A te faire obeïr, n'estce pas pour te dire
 
Qu'apres tant d'ennemiz, pourette, que tu as,
 
Vn cinquiesme element ne te sauueroit pas?
 
18. Augusti.

Gulielmus Nassavius n. ad Grollam caesus2)+.

 
Nassauium germen, natiua Parentis imago
 
Mauritij, ad venerem natus et arma puer,
 
+
 
Ut nihil inuenit Patruo quod Grolla negaret,
 
Iamque daret victas pene subacta manus.
5
Ilicet, haec patrio, prima haec vindicta sepulchro
 
Defuit, hac partim debitor ipse fui;
 
Nec magis hanc possint rapere opportuna juuentam
 
Nec minus inuito claudere fata diem:
 
Euge, feri me quisquis eris, felicior hora
10
Non sequitur, propera, dixit, et occubuit.
 
Ad Groll. 20o. Aug.ti

Op de doorschoten kerck te Groll1)+.

 
Drij kogels en noch drij, en mogelick noch andren
 
Ontvoerden dit gewelf 'thellheilighe gewaed;
 
De steene moolicken verpletterden malkandren,
 
('t Zijn wree' mirakelen daer Sant op Heiligh slaet)
5
St. Pieter quam om laegh; de Paep en hadd noyt ooghen
 
Van 'tswaerd dat met hem quam; Oh, docht hij, oh, ick wedd
 
Het korsel hooft komt mij ten ooren toe gevlogen,
 
Voordat ick op sijn' Heer mijn' tanden stae en wett.
 
Met sulcken donderbuij sloegh 's Heeren woord daer binnen.
10
Dunckt ijemand van dit werck, 'twas averechts bestaen
 
Het stichten van Gods Kerck in 'tbreken te beginnen,
 
Segt, Beeldenstormerij most voor de Preke gaen.
 
Ad Groll. 23. Aug.ti2).

Iosephi Hallij observationum prima, a versione, quae sequitur,
Gallica Latine raptim reddita in ejusdem vallensis gratiam3)+.

 
Protinus ut cecidit, lachrimarum exaruit humor;
 
Nascitur et perit haud segnius ipse dolor.
 
+
 
Inuenias qui plorantem soletur amicum,
 
Inuenias crudo vulnere qui det opem.
5
Vanescat vis prima mali, deferveat ardor;
 
Vix risum illa tui lingua miserta tenet.
 
Non tam parua pias perimunt momenta querelas,
 
Nullius non est temporis iste dolor.
 
Et si lapsa, Deo restant praesentia, cuius,
10
Quem damus huic, nequeat temporis esse dolor?
 
Qui trito saliunt gemitus de pectore, nullum
 
Hi Iuuenem, nullum dedecuere Senem.
 
Felices lachrimae, quas tempestiua juuentus
 
Cum dederit, nunquam seras nulla dabit!
 
Raptim ad Grollam 30. Aug.

Ad vallensem, praemissos versiculos nimium laudantem1).

 
Siccine praecoctum calamo pariente Poema,
 
Esse aliquid promptum credis, Amice, melos?
 
Nec memor es veteri vatum placuisse magistro,
 
Rem bene praeuisam commoda verba sequi?
5
Iudice me, laus est omni indignissima Lauro
 
Alterius nostris verba ligare modis.
 
Alterius vaenum partus dare, nobile furtum
 
Fingere et hac plagij dissimulare notam.
 
Nempe, sit hoc laudi cuiquam quod inunxerit auro
10
Quas Medico sumam te praeeunte pilas?
 
Ad Groll. 1o. Septemb.

Ad eundem, operae pretium non esse Latinae versioni observationum Hallij vacare2).

 
Barbara Roma sibi est: patriâ suus exulat illâ
 
Ciuis, et, ut linguas perputo, rara domi est.
 
Et Bataui sudamus adhuc sudore Latino?
 
Quo tibi, quo mihi tam vanus, amice, labor?
5
Quae patriae grauis et patrio dedit ore Britannus,
 
Esto, sibi Gallus, vel sibi Belga dato:
 
Egregiam hic laudem feret, hic pietatis honorem,
 
Grande operae pretium constat huic et huic.
 
Scilicet est Gallas inter quae, interprete Gallo,
10
Quae Batauo in Batauis imbibat ista nurus;
 
Quae Latij sermonis opem vel casta requirat,
 
+
 
Vel pia, vix ullam terra Latina ferat.
 
I nunc, ut veterum placeas vernaculus umbris,
 
Italiae dudum barbara plectra moue.
15
Roma, caput rerum, non si Romana resurgas,
 
Iamque tuo discas cum Cicerone loqui,
 
Cum Cicerone loquar, quo tam pia verba resciscas,
 
Verba nec Italice nunc habitura fidem.
 
Ad Groll. 7o. 7b. (Sept.)

Op P.C. Hoofts sonnet over 'tveroveren van Groll, bij hem aen een zeer been sittende gemaeckt, en mij toegesonden1).

 
Hooft grolden op Madrid, als Frederijck op Groll dé;
 
En 'tvier most ergens uyt, off ijever at hem op;
 
Het mijdde noch sijn' tong en all te waerden kopp,
 
En schoot sich in een been, daer 'tvell en vleesch ontstolde.
5
Der Musen helder hooft, dien Phaethon ontrolde,
 
Geragher na dien damp als na den hemel-dropp,
 
Ontstack een' steile strael; die tilden hem ten topp;
 
Daer sprong de vier-vonck uyt die dus sijn penn vervolde;
 
Die penn geraeckte in brand; die brand sloegh in 'tpapier;
10
Van die papiere vlamm ontmoette mij tot hier
 
En 'tluchterlaghe licht en 'treucke-ruchtigh roocken:
 
Mijn stroye herssenen ontfonckten wel terstond,
 
En wenschten haer huijs oock soo schoon te branden stond;
 
Maer 'twas te vochten stroo om meer dan dus te smoocken.
 
13. 7b. (Sept.) ad Groll.

In effigiem Henrici 4. Galliae regis.

 
Victorem talis decuit clementia vultum,
 
Clemens, inuictum talis reuerentia Regem.
 
 
 
Hij most'er soo uyt sien, soo minnelick, soo straff2),
 
Die overal verwonn en overall vergaf.
 
Ad Groll. 16. 7b. (Sept.)

In secundas nuptias P.C. Hoofdij et Leonorae Hellemans1)+.

 
Desierat superesse sibi vernacula Pindi
 
Gloria, naturae summa petentis opus,
 
Hoofdius, in Batauis ignoti mysta cothurni,
 
Qui novus augustum prodidit autor epos.
5
Desierat, facilesque Deos experta roganti
 
Egregiâ dudum prole beata domus,
 
Orba requirebat tanti qui nominis haeres
 
Redderet ingenio tantus et ore Patrem;
 
Ipse, quod injungi potuit, fortuna, peractum est,
10
Quâ jubeas hominem sorte fuisse fui,
 
Te quoque passus, ait: Fecisti laeta maritum,
 
Laetior Erpeniâ de genitrice Patrem;
 
Restat utrimque nihil; priuasti dura maritum
 
Conjuge, priuasti perfida prole Patrem.
15
Una diem clausura dies extrema dierum est,
 
Hactenus officio defuit illa meo;
 
Hanc quoque, si factum Coelo, patriaeque tibique
 
Sic satis est, Batavum quo decet ore, feram.
 
Parce viris, occide senem, praevertimus annos
20
Ingenio, senium prima juuenta fuit.
 
Risit Amor, referamque faces face, dixit, eâdem,
 
Facte senex alijs jam juuenesce mihi.
 
Reddo vicem natura; viri canescere frondem
 
Passa, fer aestiuos cana redire dies.
25
Cum dicto Leonora novae socianda Iuuentae
 
Adstitit; in dextras vincula jecit amor.
 
Iecerat haec in corda prius, nec soluitor unquam,
 
Addiderat, quae nec soluere fata velim,
 
Addimus hoc omnes; et, vive beata secundum
30
Copula, et in priscas ito perita vices:
 
Siue prior placuit, poterit prior iste videri
 
Nexus, et hoc vitâ est posse priore frui,
 
Siue piget viduas inter duo gaudia noctes
 
Taediaque algentis commemorasse thori,
35
(Frustra commemores quae, si praesentia fingas,
 
Nec nisi ficta velis, nec memorata leues)
 
Est ubi dispungat lapsos male Cynthia Soles,
 
Iste tui quo sis nescia lectus habet:
 
Hic age quod Patriae est, haeredem poscimus omnes,
40
Hoofdiolum vati da bene nupta tuo,
 
Qui sublime tener quiddam balbutiat infans,
 
Et patrium indocto vagiat ore melos.
 
Sic Hoofdi, sic facta parens Leonora, secundam
 
Viue, nec inueniat tertia vita locum.
 
Hag. 24o. 9b. (Nov.)

Ad I. Brosterhusium, cum hortum floridum perennem praescripsisset1).

 
Nec ver perpetuum, nec erudita
 
Brumae tempora, nec tepor Decembri
 
Aestiuo placet insolentis umbrae.
 
Lucullos tegat illa, peruicaces
5
Naturae dominos, sui impotentes,
 
Quos nil fata sibi negare passos
 
Taedet fertilitatis incoactae.
 
Me numquam similis dies diei,
 
Me rerum rota, me vicissitudo
10
Arentis capit et virentis horti.
 
Tum tu me capis, hortule hortulorum
 
Quondam de numero feraciorum
 
Intra praediolum future nostrum,
 
Tu me, Stella, capis; nec occupato
15
Tam dulci vacat hortulo, hortulorum
 
Curam arcessere vel feraciorum.
 
Si rides, miserere, Brosterhusi.
 
Neu me, per Venerem Cupidinumque
 
Quot non millia pyxidi Sabaeae
20
Includas, reuerende Mijropola,
 
Durâ desere sub necessitate:
 
Quin da, da, bone, da, perenne quo non
 
Hic hortus vireat sed hortulanus.
 
Hag. 11o. 10b. (Dec.)

Vorige Volgende

Over het gehele werk

plaatsen


Over dit hoofdstuk/artikel

auteurs


datums