Briefwisseling. Deel 5: 1649-1663

5945. C.M. Soetens⁸⁾. (K.A.)

Ick hebbe den uwen van dato den 20 deser op den 25 wel ontfangen; dient wederom tot antwoort, dat myn voorgaende U Ed. toegesonden is geweest,

8) Zie No. 5927.

[p. 490]

dat ick die daechs daeraen tot uwen huyse hebbe gebracht, als de post waere vertrocken; sulx is de reden, dat myn schrijven de postdach aenvolgende is vertrocken.

Om U Ed. nu te voldoen, myn begonnen versoeck aen de Ed. Groot Mog. gedaen ende U daervan volcomen satisfactie te geven, soo hebbe ick tijt gevonden, ende sult uyt alle mijne bylaegen hiernevens gaende sien, hoe den aenvangh van de vaert is volgens mijn requeste gepresenteert, alsmede uyt de lijste, waerop het werck is gefondeert om die gabelle te vinden, de costen van de vaert ende de profyten, die daer dan uijt sullen volgen; twijfele niet, als ghy alles met aendacht sult hebben gelesen, off sult oordeelen, dat het werck niet alleen wel doenlyck is, maer een treffelijck werck sal sijn, tot comoditeyt van alle de werelt, die met kleijne kosten sullen konnen komen aen de zee, om haer vermaeck te nemen. Belangende de hooge klift¹⁾, die sal blyven aen de westsyde leggen, ende tusschen die klift ende de wachthuysbergh in een redelycke laechte, daervan sal een deel gekart werden naer het oosten in verscheyde laechten; dat sal geen swaricheyt geven. Wat aengaet de verstuyvinge uyt den westen, Mijnheer, als ghy met lieff wederom in den Haege sult komen, soo sult ghy de duynen soo verandelt vinden van den houck aff tot Schevelingh toe, dat deselve nu in een jaer off twee sullen wesen als groene weijen, soo syn deselve beplant, gelyck oock mede de hooge klift nu van gelycken gedaen is, ende op gisteren ende eergisteren by dyckgraeff ende hooge heemraden met d Heeren van de rekening syn geschouwen tot haer groot contentement. Wat belanght dat U Ed. niet en begrijpt, dewyle de vaert niet verder en sal gaen als tot Schevelyngh toe, ende off deselve soude gemaeckt werden tot een uytwateringe, daervan hebbe ick met syn Hoocheijt hoochloffelycker memorije in die tijt mede affgesproken, maer daervan en moet voor dese tijt niet van gesproken werden, overmits dat alsdan veele swaere hooffden soude openbaren, om het werck syn voortganck te beletten; tot daertoe gemaeckt sijnde, sal alsdan van het waeter gesproken werden, want dat moet noch secreet blyven.

Evenwel sult nu uyt de bylaegen konnen sien, dat de kosten wel sullen gevonden werden. Wat belanght dat U Ed. schryft van een rywegh alleen, dat en soude noch vrijheyt, noch profyt off cieraet aenbrengen, overmits de ordina[r]is wegh moet blyven²⁾. Oock en sult ghy ten wedersyde de wegh niet konnen planten, maer, dese vaert soo gemaeckt ende geplant werdende, de gront daerby komende, die versocht werdt, ende oock nootsakelijck moet volgen, dat by de hondert margen sal uytbrengen, alsoo daer schoone pannen³⁾ in leggen, daer treffelycke weylanden van konnen gemaeckt werden; oock de beste, die tot het maeken van de vaert gestelt worden, is een opheff, want het sant het gelt uytbrengen sal, wat het maeken van de vaer[t] sal komen te kosten, want daer is soo schoonen blaeuw sant ende metselsant, dat andere niet begrypen konnen, maer ick hebbe het over veele jaeren wel geweeten ende doen booren, sulx dat [door] een steenwegh alleen en kan alle die voordeelen niet gevonden werden, noch soo een notabel stuck lants, dat hieraen soude

1) klif = helling

2) Soetens wilde dus, naar het schijnt, den straatweg aanleggen naast den bestaanden zandweg, terwijl Huygens had voorgesteld den ouden weg te bestraten.

3) pan = laag gelegen land

[p. 491]

dependeeren, maer hier is nu alleen opposant de heer van Kernis¹⁾, die sustineert, dat Sorchvliet soude bedorven sijn, omdat het waeter uyt het well soo soude trecken, dat syn boomen soude verdorren ende staen sterven. Daervan werdt hem te gemoet gevoert, dat soo lange als hy de beeck ende het duynval van boven heeft, dat syn reden niet bestant genoech en syn, die en kan hem niet ontrocken werden, ende sal noyt waeter gebreck hebben, all wilde hy Sorchtvliedt uyt de beeck rontom een gracht maeken, want de beeck, soo ick meermalen hebbe gepeijlt, dat de gront van dien ses voet vier duym hoger leyt als het somerwaeter in t buytewaeter; oock blyft de vaert wel 80 roeden van Sorchvliedt. Soo staet het hier nu by, dat de Heeren van de rekening nu de geinteresseerde hooren ende advyseeren, ende sal uytwachten, wat octroy Haer Ed. Groot Mog. willen toestaen. Dit werck werdt soo gepresen ende by de leden van de steden aengenomen, om sijn voortganck te hebben, dat ghy het niet sout geloven.

Dit is alles, t geene ick Uwe Ed. hebbe weten te gemoet te voeren, ende myn tyt geemploijeert, omdat ick weet, dat ghy naer de antwoort van uwen brieff sult verlangen, soo hebbe ick geen post willen versuijmen, maer daer sal nu veranderingh vallen in den aenvanck van de vaert, want te vooren was myn consept van het Nachtegaelspaetgen met een brugge over de gracht te gaen ende soo voorts door het landt van de Vrouw van Werve²⁾, maer in t inspeckteeren met d Heeren van de rekening, soo soude den aenvanck wesen tusschen de koorenmolen ende den thuijn, die Collerij³⁾ eertijts plach toe te behooren, ende soo voorts naer den houck van t landt voor schutgebeurs, soo door de geestlanden, ende daer sal nergens naer soo veel landts van nooden wesen, alsmede de brugge gespaert werden over de grachten van den Haege, waermede veel duijsenden sal gespaert werden, soo in t hoogen van landt, bruggen ende anders. Die van den Haege beginnen haer te openbaeren; sullen in een dach off twee haer advys inbrengen. De heere van der Mijle doet sijn gebiedenis; hebben U Ed. gesontheyt gedroncken, die vordert dit werck met d heer raedtpensionaris. - Gisteren hebbe gesproken met Laferte uit de Klundert; rapporteert mij, dat de moolen soo maelt, dat hy het waeter tot den grondt toe uytmaelt, ende dat men alle twee en drije daegen moet versch waeter inlaeten, sulx dat de landen beesten (?) sullen verbetert werden. Wat aengaet het maelen op een peijll, dat hebben wy all geslagen. Sy[n] door ordre met onse secretaris geweest verleden Saterdach tot Rotterdam by de Heeren van Schielandt, om gelycke ordonnantie inne te stellen ende t selve in druck uyt te laeten gaen; sal soo haest het gearresteert is U Ed. toesenden, om de ordre te sien van het gebesongeerde. Dat s alle hetgeene ick Uwe Ed. hebbe tot antwoort willen toesenden. Wat myn huys te Britten aengaet, op Schevelingh gestelt, is anders als het model van de heijde; sal U Ed. met gelegentheyt een plaet daervan senden. Hiermede bevelende in Godes bescherminge ende gegroet ..... Haege, den 27 October 1662.

1) Zie blz 481.

2) T.a.p.

3) Misschien is bedoeld Joris de Coleri, luitenant der schutterij van den Haag. Toen hij op 1 Mei 1635 de wacht betrok voor het paleis van Frederik Hendrik, had hij met zijne mannen een grooten Meiboom geplant. Voor een deel der 100 ducaten, die tot belooning daarvoor werden geschonken, werd een penning geslagen, die zijn naam heeft vereeuwigd.