Briefwisseling. Deel 5: 1649-1663

5733. C. van Aerssen. (H.A.)

Ik word wel beter, maar kan, zooals ge ziet, toch nog niet schrijven en moet eene andere hand te hulp roepen. De andere boeken heb ik al, maar ik zou gaarne het leven en de gedenkschriften van Richelieu³⁾ bezitten; de gedenkschriften van Jeannin⁴⁾ mogen wel in klein formaat zijn - ik heb het werk

3) Misschien zijn bedoeld de Mémoires pour servir à l'Histoire de Louis XIII de 1610 à 1624, ook wel genoemd l'Histoire de la mère et du fils - het werk is door sommigen toegeschreven aan De Mézeray - of wel Le Journal de M. le cardinal de Richelieu qu'il a fait durant le grand orage de la cour en l'année 1630 et 1631, in 1649 uitgekomen.
De eigenlijke Mémoires de Richelieu zijn eerst in 1823 uitgegeven.

4) Bedoeld zijn Les Négotiations du président Jeannin, suivies de ses oeuvres mélées; zij zijn in 1656 door zijn kleinzoon uitgegeven. - Pierre Jeannin, de bekende staatsman, leefde van 1540-1622.

[p. 375]

al twee malen gelezen - evenals de geschiedenis van Hendrik IV¹⁾. Hartelijk dank voor uwe bereidwilligheid. Ik blijf bij mijne meening, dat gij met uwe zending niet veel succes zult hebben; de eer van den Koning en het belang van den Prins van Oranje zullen het herstel van den graaf van Dohna niet gedoogen. De Prinses heeft nog niet aan de provincie Zeeland geschreven, ‘pour enpecher la dangereuse ligue projectée par ceste province Sélande au prejudice de Monsieur le Prince’; nu eens is zij vast besloten, dan weifelt zij weer, zooals vrouwen altijd doen bij belangrijke zaken. Den heer Do[w]ning²⁾ heeft zij echter beloofd, dat zij zou schrijven en hem de minuut van haar brief laten zien, want deze moet wel goed zijn. ‘Car il est certain que dans les magistrats des villes il y en a beaucoup qui par leur petits interest branlent desja au manche, et de Wit a esté passez quelque jour a Amsterdam, pour consulter avec ses partisans, pour pouser vigoureusement a ceste rouë, et d'autant que Madame continue toujours à ne se servir que des deux mauvais instrumens qu'avéz dans vostre Conseil³⁾, je crains encore qu'elle ne battera que d'une aille et mollira dans son opposition. Cependant ceste occasion est de la plus haute importance, et il n'y a rien qu'elle ne doive enployer pour en rompre le coup, et c'est pourquoy je demeure tant plus regretter vostre absence pour la tirer des mains de ces gens la’. Men spreekt nog niet van eene bijeenkomst der Staten. Uit Engeland kan ik u geen nieuws meedeelen; de brieven zijn nog niet gekomen. Ook weet ik niet, wat de koerier aan onze gezanten te Parijs moet brengen. Het doet mij genoegen, dat gij den heer van Beringen in zoo goeden welstand hebt aangetroffen; hij verdient het, dat hij vooruitkomt, en ik hoop, dat hij ‘une maison tres bien fondée’ zal nalaten. Als gij tot den winter blijft, stel u dan in contact met den heer de Ramboillet⁴⁾, ‘pour luy demander des greffes de pommes de callevilles (?) et de poires de bon critien (?), pour greffer une demy dosaine d'arbres de chaqunes de ces sortes’. Al de uwen maken het goed. De la Hay, le 2^e de Decembre⁵⁾.

‘Le sieur de Schulenburch⁶⁾, a cause de la conclusion qu'il a prise contre l'intention des ces princepaux pour la paix du Portugal, a este unanimement deporté de sa charge et declaré inutile pour en avoir jamais par les estas de sa province, qui ont chergé de plus leur fiscal d'enquerir sur ces visions⁷⁾’.

Nu ik lees, wat mijne vrouw heeft geschreven, zie ik, dat zij erg veel

1) Misschien is bedoeld de Histoire de Henry le Grand van Hardouin de Beaumont de Péréfixe, in 1661 bij de Elseviers te Amsterdam verschenen.

2) Zie blz. 361.

3) Eén dezer twee is Buysero.

4) Misschien is bedoeld Charles de Sainte Maure, hertog van Montausier (1620-1690), gouverneur van den dauphin, door zijne vrouw, de bekende Julie d'Angennes († 1671), markies van Rambouillet.

5) Het jaartal ontbreekt, maar Huygens teekende op den brief aan: R. Paris, 9 Jan. 1662. De brief is dus wel buitengewoon lang onder weg geweest.

6) Joan Schuylenburch, afgevaardigde ter St.-Gen. voor Stad en Lande, had er veel toe bijgedragen, dat op 6 Aug. 1661 de vrede met Portugal, dat sedert 1657 met de Vereenigde Provinciën in oorlog was, werd gesloten, hoewel twee van de zeven provinciën tegen den vrede waren en deze volgens de Unie dus niet tot stand had moeten komen. Door Stad en Lande van zijne ambten ontzet, omdat hij tegen hun last gehandeld had, verwekte Schuylenburch een oproer te Groningen, werd gevangen genomen, ontvluchtte en werd ter dood veroordeeld (1663).

7) Het volgende is door Aerssen zelf geschreven.

[p. 376]

spelfouten heeft gemaakt. - De Portugeesche gezant Miranda¹⁾ is hier van morgen aangekomen en de koerier aan onze gezanten te Parijs brengt den last over, het tractaat niet te teekenen, ‘qu'en y stipulant la garantie de la pesche’.

1) Niet H. de Souza Tavarez, graaf van Miranda, die in Dec. 1659 als Portugeesch gezant hier was gekomen, het tractaat in orde had gemaakt en toen was afgereisd, maar Diego Lopes de Ulhoa kwam hier en vroeg tegen 5 Dec. audientie aan, wat hem geweigerd werd.