Briefwisseling. Deel 1: 1608-1634

[p. 146]

216. P.C. Hooft¹⁾. (A.B.)

My deert UE droefheidt; ick had bijnae geseidt, UE verlies is mij leedt. Maer ten aensien niet verlooren wordt, oft het is eighen, kan eighentlijk geen verlies heeten afstandt van 't geene ons geleent is, op voorwaerde van t'elker wre hereischt te moghen werden. Als de menschelijke natuir met UE wilde in recht treden, boete van ongelijk kond ze eisschen, als bescholden zijnde, daer ze haer wterste best bij den goeden Heere UE vaeder z.g. gedaen heeft ende hem wt het banket deses levens geroepen, niet eer hij versaet, ende eer hij overlaeden was. In de laeste kroesen leidt de dwaesheidt en hooftpijn. Maer voorraeds deser soorte heeft UE ongetwijfelt de ruimte opgedaen wt geestelijke ende werelijke schriften, jae moghelijk genoegh van haer eighen gewas. Ende waer te wenschen, dat UE daeraen genoeghde, zonder de malligheidt te moeijen van mij ende mijns gelijken, die zeker genoegh te doen heeft, om ons de tegenspoedt te suikeren. De rijmerij ofte revelkal, daer UE van gedenkt, is mijn harssen ontsnapt, maer noch mijn handen niet. Ach, wat noodt UE deese dochter te hoof? 't en is 'ex geen maxel nae²⁾. 'T is een geboorte, die ick liever te smachten had als te echten, ende zij is noch onder de ooghen van haer peet niet geweest, daer ze den naem af hebben zoude. Al valt het swaer den gek gansch af te leggen, t'is ten minsten mijn tijdt, om hem in de mouw te leeren houden. Maer wel magh ick leeren noemen, dat veel van kennen scheelt. Mij gedenkt, dat een mijn' goede kennis zeide tegens een jonge dochter alhier, dat se waerachtigh fraeier van achteren als van vooren was. Alzoo dunkt mij van de mijne het besluit wel zoo toonbaer als 't aenheven, ende sal dat hieronder voeghen om te bewaerheden de noodeloosheidt van den arbeidt bij UE brief gedaen, om mij wt den hoofde te slaen, dat het Vier en Vlam ernst was. Mijn koelte stilt dan hiermede:

Zoetjes, toef wat, noch een woordtjen³⁾, enz.

Zoo UE van 't evel ziek is, daer etlijke grooten aen gaen, die liever dwerghen ende gelijke wangeboorten zien als rechtschaepenheidt, ick moet op UE overkoomst d'eerbaere vrouwen slachten, die de schaemt overtreeden, om te believen dien zij liefhebben. Ende zal dese mijne schreumte te passe koomen om te matighen den ijver van mijn verlangen nae de jegenwoordigheit Uwer E, dien God, Mijn Heere, in waere voorspoedt doe wassen ende in haer gunste .....⁴⁾.

Ik denk den H. Generael⁵⁾ te doen denken aen UE boecken, die nevens my vast vast nae UE Characters⁶⁾.

1) Uitgegeven door B. Huydecoper, Brieven van Hooft, 1750, blz. 98, en door Dr.J. van Vloten, Hooft's Brieven, I, 1855, blz. 238.

2) In Nov. 1623 was Huygens op de bruiloft geweest van Allert Jansz. Crombalch en Tesselschade Roemers Visscher en had daar kennis gemaakt met Machteld van Campen, een nichtje van Tesselschade. Of hij nu ernstig verliefd is geworden op dat Amsterdamsche meisje, of dat het eene voorbijgaande opwelling was, hij schreef het gedicht Vier en vlam. Aen Ioff. T. Visschers, nieuwgetroude met S.^r Krombalck, om voorspraeck bij Ioff. Machteld van Kampen (vgl. Gedichten, II, blz. 42), waarin bij de jonge vrouw schertsend verzocht, het meisje eens te polsen, en zond zijn vers aan Hooft. Deze beantwoordde Huygens' gedicht met een ander, Koelte van antwoordt op vier en vlam van den Heere Constantin Huygens ..... (t.a.p., bl. 49), waarin hij den jongen man aanspoorde, duidelijker te spreken. Hij zond hem echter dat vers niet toe - misschien was hij bang hem te kwetsen - en stelde hem alleen in kennis met de 8 laatste versregels.

3) In dit klad van den brief zijn de 8 laatste regels van Hooft's vers er niet bij geschreven.

4) De brief heeft plaats, datum, noch jaartal, maar moet kort na den dood van Huygens' vader geschreven zijn.

5) Laurens Reael (1583-1637) ging in 1611 als bevelhebber over eenige schepen naar Indië en was van 1616-1618 gouverneur-generaal. In 1625 werd hij vice-admiraal van Holland, maar het volgende jaar werd hem eene zending opgedragen naar Engeland en in 1628 naar Denemarken. In 1629 werd hij lid der vroedschap van Amsterdam.

6) Zie blz. 142.