|
| |
| |
| |
| |
| |
| |
| |
XXXIII. [Dilectus meus mihi & ego illi]
Dilectus meus mihi & ego illi, qui
pascitur inter lilia, donec aspiret
dies & inclinentur vmbrę.Cant. 2.
| |
FElices animae, populus genialis Amantum,
Quas amor irruptâ nectit vtrimq́ fide!
Non ego praevestrâ, fortunam optauero Regum;
Nam puto Coelicolûm vos ego sorte frui.
Sed neque iam Siculi mirer noua vota Tyranni,
Optantis, Pythiae tertius esse Comes.
Ecquis enim socijs medius neget esse duobus,
Quos sibi tam sancto foedere iunxit Amor?
Aurea conditio, quoties redamantur amantes,
Reddit & alternas mutua flamma vices!
Hâc ego me toties optaui lege beatam,
Ad sua cùm trepidam signa vocaret Amor.
O quoties dixi; si quando cogar amare,
Non nisi qui pariter me redamârit, amem!
Audijt optantem volucrum Deus ales Amorum,
Et quid, ait, dubitas? vt redameris, ama.
Vicino extimui praesentis Numine Diui,
Attonuitq́ meum vox inopina caput.
Ecquid inexpertam puer, inquam, perfide castris,
Auspiciisq́ iubes aera merere tuis?
Olim saepè quidem, mihi narrauêre sodales
Gaudia quanta suis leno propinet Amor.
| |
| |
Saepiùs at contra monuit me sedula nutrix,
Cùm ferrer gerulae sarcina parua sinu.
Vera nimis reputa Peligni oracula vatis,
Quaececinit castis ingeminanda choris:
‘Quot lepores in Atho, quot apes pascuntur in Hyblâ,
‘Caerula quot baccas Palladis arbor habet;
‘Littore quot conchae, tot sunt in amore dolores,
‘Res est solliciti plena timoris Amor.
Semper enim miseros timor ille flagellat amantes,
Ne fors non redamet, quem tamen alter amat.
Fida vel alternis si sint rata foedera tedis,
Tum grauis, vt constent foedera, cura subit.
Curre per historias; quotus, heu! securus amauit?
Hunc breuis, hunc fictus ludificauit Amor.
Quâ Paris Oenone sine viuere posse negabat,
Oenonen potuit deseruisse Paris.
Dilecti Hypsyphile non mansit Iasonis vxor,
Non mansit reducis, sicut euntis erat.
Thesea crudelem quoties Ariadna vocauit,
Nauigio numerum questa deesse suum?
Quin etiam leuibus monstras, Puer improbe, pennis,
Quàm citò succedat, quàm citò cedat amor.
Ite igitur, leuibusq́ animas modò credite flammis
Cùm sua non aliter sceptra Cupido gerat.
‘Et leuis est multoq́ue suis ventosior alis,
‘Gaudiaq́ue ambiguâ datq́ue negatq́; fide.
Hîc pudor audaces tinxit tibi, perside, malas,
Teq́ leuem celeri fassus es esse fugâ.
| |
| |
Tunc ego, Cyprigenae detectâ fraude, triumphans,
Instabilem iussi laeta valere Deum.
Et tibi, Dius Amor (dixi) tibi foedera iungam,
Et tuus ignis ego; tu meus ignis eris.
Donec ab aëreis labentur montibus vmbrae,
Et reducem fugient vmbraq́, noxq́ diem.
O liquidae ambrosiae! ô Diuini nectaris haustus!
O amor! ô quanti pocula mellis habes!
Quid totis Te, Dius amor, sit amare medullis,
Expertus nisi sit, dicere nemo potest:
Quid verò sit amare, iterumq́ abs te redamari,
Sit licet expertus, dicere nemo potest;
Omnibus hisq́ etiam supereminet illa voluptas,
Fidus hic aeternum quòd sibi constet amor.
O Amor! ô mea dulcedo! mea vita, meum mel!
Aut melli geminum si quid Hymettus habet!
O amor! ô quoties, ô quae mihi gaudia misces,
Dū, quòd amans redamer; dū, quòd amere, subit!
Dumq́ iterum aeterni recolo fore foederis ignes,
O Amor! ô quantis gestio laetitiis!
Non habet hic miseros Amor, vt leuis ille, timores:
Affluit hic laetis, ingemit ille malis.
Pascitur in riguis, vbi candent, lilia, campis,
Et sua Virgineos ducit in arua greges.
Scilicet aethereum decet hic flos purus Amorem,
Et benè tam castas pascit hic hortus oues.
| |
| |
| |
Cant. 2.
Dilectus meus mihi, & ego illi, qui
pascitur inter lilia; donec aspiret dies
& inclinentur vmbrae.
| |
QVid est hoc quod dicit, Ille mihi & ego
illi? Nescimus quid loquitur, quia
non sentimus, quod sentit. O sancta ani-
ma, quid tuus ille tibi? quid tu illi? Quae-
nam, quaeso, haec inter vos tam familiari-
ter fauorabiliterq́ue discurrens exhibitio &
redhibitio? tibi ille, tuq́ue vicissim illi; sed
quid? id ipsum ei tu, quod tibi ille? an
aliud? si nobis, si ad nostram loqueris in-
telligentiam, euidenter quod sentis, edi-
cito: quousque animas nostras tollis? An
secundùm Prophetam, secretum tuum tibi?
Ita est. Affectus locutus est, non intelle-
ctus; & ideò non ad intellectum. Ad quid
ergo? Ad nihil, nisi quod mirabiliter dele-
ctata & affecta vehementer ad desideratos
affatus, finem illo faciente, nec tacere
omninò quiuit, nec tamen, quod sensit ex-
primere. Neque enim vt exprimeret, sic lo-
cuta est, sed ne taceret. Ex abundantiâ cor-
dis, os locutum est; sed non pro abundan-
tiâ. Habent suas voces affectus, per quas
se etiam cùm nolunt, produnt. Timor, me-
ticulosas; dolor gemebundas; amor iucun-
| |
| |
das. Eiusmodi certum est, non nutu prodi-
re animi, sed erumpere motu. Sic flagrans ac
vehemens amor praesertim Diuinus, cùm se
intrà cohibere non valet, non attendit quo
ordine, quâ lege, quâ ve serie, seu paucitate
verborum ebulliat, dummodo ex hoc nul-
lum sui sentiat detrimentum. Interdum nec
verba requirit, interdum nec voces omninò
vllas; solis adhuc contentus suspirijs. Indè est
quod sponsa sancto amore flagrans, idq́ue
incredibili modo, sanè pro captandâ quan-
tulacumq́ue euaporatione ardoris quē pati-
tur, non considerat, quid, qualiter eloqua-
tur, sed quicquid in buccam venerit, amore
ingenti, non enunciat, sed eructat Dilectus
meus mihi, & ego illi. Nihil consequentiae ha-
bet, deest orationi. Quid indè? Ructus est.
Quid tu in ructu? quaeras orationum iunctu-
ras, sollemnia dictionum? quas tu, tuo ructui
leges imponis vel regulas? Non est dubium;
duorum quidem hoc loco amor mutuus fla-
grat; sed in amore summo, vnius profectò fe-
licitas, alterius mira dignatio: neque enim
inter pares est consensio seu complexio haec.
Ait itaque: Dilectus meus mihi & ego illi, princi-
pium Dilecto tribuens; in consequentibus, ego,
inquit, Dilecto meo, & Dilectus meus mihi: cōsum-
mationem aequè illi concedens. Nunc iam
videamus quid dicat: Dilectus meus mihi. Sie-
nim hoc recipitur, vt subaudiamus, intendit,
| |
| |
& sicut Propheta ait: Expectans expectaui Do-
minum & intendit mihi: ego in verbo isto sen-
tio, nescio quid, non planè exiguum, nec me-
diocris praerogatiuae.
Bern. ser. 67. in Cāt.
| |
Audite gaudium meum quod sensi; & ve-
strum est, audite gaudētes sponsa locuta est,
& dixit, sponsum intendere sibi. Quae est
sponsa, & quis est sponsus? Hic, Deus noster
est; & illa, si audeo dicere, nos sumus; gaudea-
mus. Nos sumus in quos intēdit Deus. Quā-
ra tamen disparilitas! quid terrigenae & filij
hominum coram illo? quid sibi vult ergo ista
inter tam dispares comparatio? Aut illa in
immensum gloriatur, aut is in immensum a-
mat. Quàm admirabile est quod illius inten-
tionem ista quasi sibi propriam vendicat, di-
cens: Dilectus meus mihi. Nec eo contenta ta-
men pergit ampliùs gloriari; respōdere se illi,
quasi ex aequo morem gerere, rependere vi-
cem. Sequitur enim, & ego illi, insolens ver-
bum, & ego illi; nec minus insolens: dilectus
meus mihi, nisi quod vtroque insolentius,
vtrumque simul. O quid audet cor purum &
conscientia bona, & fides non ficta. Mihi, in-
quit, intendit. Itáne huic intenta est illa maie-
stas, cui gubernatio pariter & administratio
vniuersitatis incumbit & cura saeculorum,
ad sola transfertur negotia, imò otia amoris
& desiderij huius? Ita planè. Prouidentiam
| |
| |
caeteris creaturis non negamus; curam spon-
sa vendicat sibi. [Sed &] propterea vtrum-
que ponit dicens. Ille mihi & ego illi. Ille mi-
hi, quia benignus & misericors est; ego illi,
quia non sum ingrata; Ille mihi gratiam ex
gratiâ; ego illi gratiam pro gratiâ; Ille meae
liberationi; ego illius honori; ille saluti meae,
ego illius voluntati; ille mihi & non alteri,
quoniam vna sum columba eius; ego illi &
non alteri, nec enim audio vocem alieno-
rum.
Bern. serm. sequēt.
| |
Bern. ser. 69. in Cāt.
Anima [enim] ex eo quod se diligere
& vehementer diligere sentit, etiam dili-
gi nihilominus vehementer non ambigit,
ac de suâ singulari intentione, sollicitudine,
cutâ, operâ, diligentiâ, studioq́ue, quo in-
cessanter & ardenter invigilat, quemadmo-
dum placeat Deo, aequè haec omnia in ip-
so indubitanter agnoscit, recordans pro-
missionis eius; in quâ mensurâ mensi fuerïtis, re-
metietur vobis, ergo nec dubitat se amari, quae
amat. Ita est. Amor Dei amorem animae
parit.
| |
Et vnde tibi, ô humana anima, vnde tibi
hoc? vnde tam inaestimabilis gloria, vt eius
sponsa merearis esse, in quem desiderant Angeli
prospicere? vnde tibi hoc, vt ipse sit sponsus
tuus, cuius pulcritudinem Sol & luna mirantur? ad
| |
| |
cuius nutum vniuersa mutantur? Quid re-
tribues Domino pro omnibus quae retri-
buit tibi? vt sis socia mensae, socia Regni,
& socia thalami vt introducat te Rex in cu-
biculum suum, vide quibus brachijs vicariae
charitatis redamandus, & amplectendus
sit, qui tantite aestimauit, imò qui tanti te
fecit. Desere carnales affectus, saeculares
mores dedisce, cōnsuetudines noxias obli-
uiscere, Quid enim putas? Nónne stat An-
gelus Domini, qui secet te mediam, si fortè
(quod auertat ipse) alterum admiseris ama-
torem?
Bern. serm. Dominicae 1. post octa u. Epiph.
| |
Anthor Scalae paradysi c. 9. tom. 9. Aug.
Zelotypus est sponsus iste si fortè alium a-
matorem acceperis, si alijs placere studueris,
statim discedet à te; & alijs adhaerebit adoles-
centulis.
| |
Quis huic iam imputet pręsumptioni vel
insolentiae, si se dicat inijsse societatem cum
illo qui pascitur inter lilia? etiamsi inter syde-
ra pasceretur, eo solo quo pasceretur, nescio
quid magnum videri possit, cum eiusmodi
amicitias seu familiaritatem habere. Non
ignorat [sponsa] vnum esse, & qui pasci-
tur, & qui pascit; inter lilia commoran-
tem, & regnantem inter sidera: Nam qui in
altissimis est Dominus, in imis est Dilectus;
super sidera regnans, & inter lilia amans.
| |
| |
Amabat & super sidera, quia nusquam &
numquam potuit non amare, quia amor
est: sed donec ad lilia descendit, & pasci in-
ter lilia compertus est, nec amatus est, nec
factus dilectus; quia non potuit antè diligi
quàm agnosci. ô verè amandum & totis
medullis cordis amplectendum sponsum!
quaerenda in spiritu haec refectio inter lilia;
nam corporea cogitare, ridiculum est. Quin
ipsa lilia spiritualia à nobis demonstranda
erunt Quae ergo sunt illa lilia è qui-
bus species decoris eius? Procede, inquit,
& regna; propter veritatem & mansuetudinem
& iustitiam. Bonum lilium veritas, can-
dore conspicuum, odore praecipuum. Est
& mansuetudo. Quod autem iustitia li-
lium sit, recordamini de scriptura; quia
iustus germinabit sicut lilium. sunt multa a-
pud sponsum, & alia lilia praeter haec:
quis illa enumeret? nempè quot virtu-
tes, tot lilia. Et fortasse propterea ipse
se lilium appellauit, quòd totus versetur
in lilijs; & omnia quae ipsius sunt, li-
lia sint: conceptio, ortus, conuersatio,
eloquium, miracula, sacramenta, passio,
mors, resurrectio, asscensio. Quid horum
non candidum, & non suauissimè redo-
lens?
Bern. ser. 70. in Cāt.
| |
Nimirum hic est praeclarus ille pastor,
| |
| |
qui non foenum gregi, pabuli loco prae-
bet, sed puris lilijs oues alit, non am-
pliùs foeno foenum nutriens. Est enim
foenum brutorum naturae proprium, ac
peculiare alimentum; homo autem, cùm
rationis sit particeps, verâ ratione pasci-
tur. Quod si eiusmodi foeno saturare-
tur, & ipse in foenum commutaretur. Est
enim praescriptum, omnis caro foenum est;
quamdiu scilicet caro existit; at si quis
spiritus fiat è spiritu progenitus, non am-
plius victu gramineo pascetur, sed spiri-
tus ei pro nutrimento erit, id quod pu-
ritas & fragrantia lilij obscuriusculè de-
notat. Quin etiam ipse, lilium fragrans
ac purum erit, in naturam ipsius alimen-
ti commutatus, atque hoc sibi vult;
Dies per radios diffusa siue perflans, quem-
admodum Diuina vox loquitur, cùm dif-
fusionem, per spiritum radiorum factam,
perspirationem appellat, per quam vmbrae
huius vitae remouentur, in quas studio-
sè defixis oculis respiciunt, qui necdum
luce veritatis animi oculum illustrarunt,
qui vmbram ac vanitatem sic intuentur,
quasi reuera quiddam subsistens, quod
autem verè existit, quasi non existeret,
negligunt. At qui lilijs vescuntur, hoc
est, quorum animus ex puro ac fragranti
| |
| |
alimento pinguescit, omni fraudulentâ,
amorisq́ue consimili rerum specie (quae res
hàc in vitâ carae ducuntur) reiectâ ad veram
ipsarum rerum substantiam respiciunt, effe-
cti lucis ac diei filij.
Nysse. orat. 4. in Cāt.
| |
Bern. ser. 71. in Cāt.
Tu ergo qui haec audis, vel legis; cu-
ra habere lilia penes te, si vis habere
hunc habitatorem liliorum habitantem in
te. Opus tuum, studium tuum, deside-
rium tuum lilia esse protestentur, mora-
lis quidam rerum ipsarum candor atque
odor. Habent & mores colores suos, ha-
bent & odores. De colore, Conscientia
consultetur; de odore, fama: sponsus ita-
que & cùm sit virtus; in virtutibus com-
placet sibi; & cùm sit lilium, libenter in-
ter lilia commoratur; & cùm sit candor,
delectatur candidis.
| |
O anima mea, insignita Dei imagine,
dilige illum, à quo tantùm dilecta es! In-
tende illi, qui intendit tibi! Quaere quae-
rentem te, ama amatorem tui, à quo ama-
ris; cuius amore praeuenta es, qui est caus-
sa amoris tui. Esto sollicita cum sollicito,
cum vacante vacans, cum mundo munda,
cum sancto sancta. Elige illum amicum
prae omnibus amicis tuis, qui cùm omnia
| |
| |
subtracta fuerint, solus tibi fidem serua-
bit: in die sepulturae tuae, cùm omnes ami-
ci tui recedent à te, ille te non derelin-
quet, sed tuebitur à rugientibus praeparatis ad
escam.
Aug. manu. cap. 24
|
|
Auteursrechtvrij