Pia desideria

[p. *28]

[p. 239]

XXVIII. [Mihi autem adhęrere Deo bonum est]

Mihi autem adhęrere Deo bonum est, ponere in Domino Deo spem
meamPsalm. 72.

QVàm mea, per varios, vita est exercita casus!

Vt pila, percussu pulsa, repulsa manus.

Munera belligeri primùm placuêre Gradiui,

Armaq́, spe laudis, sanguinolenta tuli.

Arma dabant animos, & erat spes omnis in armis,

Ceu foret haec votis meta futura meis.

Saepè vigil tetricas traduxi cantibus horas,

Et custos speculae taedia longa tuli.

Nec semel admonitu fraus hostica prodita nostro est,

Cùm signum toties, ore, velaere dedi.

Addidici septis fossam producere castris,

Et sude praefixas impedijsse vias.

Quin etiam subitae faciem componere pugnae,

Et trepidis animos addere, voce, globis.

Denique non tenuit belli quis certiùs artes,

Militis auxilio seu Ducis esset opus.

Ah, quoties Libycas pressit pes lassus arenas,

Et cècidit madidis sudor in ora comis!

Collaq́ magnanimus tinxit fumantia puluis;

Nec tamen vnda, sitim quae recrearet, erat.

Ah quoties gelidos fluuiorum innauimus alueos,

AEre grauante humeros, aere grauante caput!

Oraq́ prensatos retinebant mordicus enses.

Nando per obstantes cùm veheremur aquas.

[p. 240]

 

Bellantem tenuit iam tot me Marspiter annis,

 

Principioq́ pedes, fine merebar eques:

 

Quóque tegor, decimâ fuit ictus arundine thorax,

 

Laesaq́ sunt totidem cassis & vmbo locis.

 

Lethifero cecidit sonipes mihi tertius ictu,

 

Crista quater, galeae cuspide, rapta fuit.

 

Quin animam praeceps in aperta pericula misi,

 

Dum nimis hostili dextera caede calet.

 

Nulla tamen nostro tunc sunt data vulnera tergo,

 

Omne sed aduerso pectore vulnus erat.

 

Nempe gradum tenui, contra ferrumq́ facesq́,

 

Telaq́, praecipiti grandine plura tuli.

 

Perq́ meo factos gladio spatiabar aceruos,

 

Imposito subigens corpora strata pede.

 

Quis putet, hoc tantis caput insuperabile bellis,

 

Non etiam bellis, vota tulisse suis?

 

Heu mihi! post partas proprio tot sanguine lauros,

 

Post tot ad infernos funera missa lacus;

 

Post toties meritas gladio victore coronas,

 

Post tot fixa tuo signa, Gradiue, tholo:

 

Vna tot egregios deleuit culpa triumphos,

 

Nec fuit vlla super nominis vmbra mei:

 

Et grauis in poenam me diruit aere Tribunus,

 

Iussit & incincto turpiter ire sago.

 

Gloria quin odiis popularibus obruta vertit,

 

Sic cecidit tanto Marte petitus honos.

 

O vtinam potiùs pro te, Deus, arma tulissem!

 

Non ita cassa suis laudibus arma forent.

 

Te super, intrepidâ meliùs spe, vota locantur,

 

Vt fundat trepidas anchora fida rates.

[p. 241]

 

Ergo suum Odrysio positum suspendimus ensem,

 

AEraq́ sunt curuae iussa valere tubae.

 

Tum lucra, tum vigiles, lucro arrisêre tabernae,

 

Vnaq́ Mercurio cura litasse fuit.

 

Tum piper & lanas lydo reparauimus auro,

 

Veximus & grauidâ grana, merumq́ trabe.

 

Nostraq́ Barbaricos tetigerunt lintea portus,

 

Et sinus inuectâ vix sine merce fuit.

 

Scilicet, è minimâ magnum re cogere quaestum,

 

Maximus hâc studij parte triumphus erat.

 

Creuerat aggestis iam densa pecunia nummis,

 

Nec domus immensas arcta tenebat opes.

 

Classis & ambustis onerata redibat ab Indis,

 

Sed perijt, patriis proxima classis aquis.

 

Plurimus implebat tabulas mihi debitor ambas,

 

Credita periurus debitor esse negat.

 

Ergo velut liquidis sal crescit & interit vndis,

 

Vt creuistis opes, sic perijstis opes.

 

O quanto placidos tranquillius exigit annos,

 

Qui neque lucra cupit, qui neque bella mouet!

 

Diues Athlantiade, tua linquo negotia, dixi,

 

Nulla mihi vestrâ merce redempta quies.

 

Quid facerem, toties frustrantibus omnia votis,

 

Marte negante decus, Mercurioq́ fidem?

 

Regis in ignotam subrepsi nobilis aulam;

 

Magnaq́ mox Regifama relata mei est.

 

Et vocor, & videor, placidoq́ arrideor ore;

 

Dumq́ loquor, pronâ Principis aure fruor.

 

Nescio quid fuerit, quod Rex ita coepit amare;

 

Non fuit hoc meriti, sed magè sortis opus.

[p. 242]

 

Seu fuerit virtus, seu sors, seu Regius error,

 

Maximus exiguo tempore creuit amor.

 

Saepè diem nocti coniunximus, inq́ loquendo,

 

Non fuerat visus praecipitasse dies.

 

Saepè domi tacitas lusu traduximus horas,

 

Vnaq́ saepè foris mensa duobus erat.

 

Non ita Seianum Latiae fauor extulit Aulae;

 

Clitus Alexandro non ita carus erat.

 

Commodus haud tantum potuit tribuisse Cleandro,

 

Aut Constantini plus amor Ablauio.

 

Iamq́ suâ fateor, fauor hic, nouitate placebat,

 

(Vt propè non solitae res nouitate placent)

 

Aulaq́ felicem, felicem turba vocabat,

 

Quod mihi tanta Ducis gratia parta foret.

 

Vah! nimis infidis subnixa potentia sceptris,

 

Quae minimo sortis turbine versa ruit!

 

Ecce, minax tetricos coepit Rex ducere vultus,

 

Nec tamen est vitio gratia laesa meo.

 

Hei mihi! coeptus amor, subitam se vertit in iram,

 

Hostis & è patrio cogor abire solo.

 

Et veteres auxi casu, noua fabula, fastos;

 

Fabula sic elegis tristè canenda meis.

 

Arcadij Eutropius; Stilico rediuiuus Honorî,

 

Et Constantini Caesaris Ablauius;

 

Clitus Alexandri; Tibêrius & Seianus,

 

Rursus in historiae parte fuêre meae.

 

O Deus! ô quantò tranquilliùs exigit aeuum,

 

Qui locat in sceptris votaq́ spesq́ tuis!

[p. 243]

Psalm. 72.
Mihi autem adhaerere Deo bonum est:
ponere in Domino Deo spem meam.

Aug. manu. cap. 25.
COr humanum in desiderio aeternitatis
non fixum, numquam stabile potest es-
se: sed omni volubilitate volubilius de alio
in aliud transit, quaerens requiem, vbi non
est. In his autem caducis & transitorijs, in
quibus eius affectus captiui tenentur, veram
requiem inuenire non valet, quoniam tantae
est dignitatis, vt nullum bonum praeter sum-
mum bonum, ei sufficere possit.

Aug. solilo. cap. 13.
[Et ego] aliud & aliud sequebar, & à nullo
implebar: dum non in me inueniebam te,
incōmutabile & singulare, indiuisum, vnum
bonum, quod consequutus, non egeo; quod
consequutus, non doleo; quod possidens, sa-
tiatur totum desiderium meum.

Aug. medit. cap. 37.
[Sed nunc] nihil mihi tam dulce quàm
cum Domino meo esse. Mihi autem adhaerere
Deo bonum est. Da mihi, Domine, donec his
fragilibus assisto membris, tibi adhaerere, sicut
scriptum est, qui adhaeret Domino, vnus spiritus est
cum eo.

Aug. in Ps. 72.
Eligant alij militiam, alij aduocationem,
alij diuersas variasq́ue doctrinas, alij nego-
tiationem, alij agriculturam, mihi autem adhae-
rere Deo bonum est. Deo adhaerere nihil est me-

[p. 244]

lius, quādo eum vide bimus facie ad faciem:
modò ergo quid? quia adhuc peregrinus lo-
quor. Adhaerere Deo bonum est; sed modò in pe-
regrinatione, quia nondum venit res: ponere
in Deo spem meam. Quamdiu ergo nōdum ad-
haesisti, ibi pone spem. Fluctuas? praemitte ad
terram hanc anchoram. Nondum haeres per
praesentiā? in haere per spem: & quid hîc ages,
ponens in Deo spem tuam? quod erit nego-
tium tuum, nisi vt laudes, quem diligis? Ecce
si amares Aurigam, non raperes caeteros vt
te cum amarent? amator Aurigae quacum que
transit, loquitur de illo, vt cum illo eum a-
ment & caeteri.

Basil. in Psal. 61.
Diuitiae si affluant, nolite cor apponere. Flura est
diuitiarum natura, suos possessores, ocyùs
torrente praerapido, praetercurrit; alios alio
modo, apta mutare Dominos. Hodie huius
est ager, cras erit alterius, & paullò post ad a-
lium perueniet. Respice parumper ad ciuita-
tis domos; quot nomina ex eo tempore, quo
fuerunt aedificatae, sortitae sunt, aliter ab alijs
atque alijs appellatę possessoribus? Et aurum
è manibus habentis se, fluens femper ad a-
lium transfertur; & ab illo, ad alium; magis e-
nim aquam manu circumplexam retinere
continenter possis, quàm diuitias conserua-
re tibi ipsi.

[p. 245]

Greg. homil. 4 in Euang.
Iustorum iudicio (quaelibet bona adfue-
rint) cum sanctis desiderijs aestuant, bona
minimè videntur. vnde Dauid Propheta,
qui Regni diuitijs, multisq́ue obsequijs ful-
ciebatur, quamuis & haec ad necessitatem
bona esse conspiceret, vni tamen singulari-
ter bono inhians aestuabat, dicens: mihi au-
tem adhaerere Deo bonum est.

Aug. in Ps. 39.
Sit ergo Dominus Deus spes tua, non
aliquid aliud à Domino Deo tuo speres:
sed ipse Dominus tuus sit spes tua. Namque
multi de Deo sperant pecuniam; multi de
Deo sperant caducos honores & perituros;
aliud quodlibet à Deo, praeter ipsum Deum,
sed tu ipsum Deum tuum pete. Relinque
omnes amores, pulcrior est ille qui fecit
coelum & terram. Beatus vir cuius est nomen
Domini spes eius, & non respexit in vanitates & in-
sanias mendaces.

Orig. in Psal. 36. hom. 5.
Sicut autem nemo potest duobus Domi-
nis seruire, ita nemo potest in duobus Do-
minis sperare. Nemo potest in incerto diui-
tiarum sperare, & in Domino. Nemo potest
sperare in Principibus, & in Deo. Nemo
potest sperare in viribus equi, & in Deo Ne-
mo potest sperare in saeculo, & in Deo. Nisi
enim in solo Deo speraueris, & videat Deus
spem tuam, in saeculum aeternum esse con-

[p. 246]

uersam, & quia aliam nullam omninò spem
geris, nisi in ipso, qui viuificat mortuos, &
vocat, quae non sunt, non poteris eripi à
peccatoribus. Solus est enim ipse qui saluos
facit sperantes in se.

Basil. in reg. fusiùs disput. quaest. 42.
Huic qui in homine spem ponit, magno-
perè est metuendum, ne in execrationem il-
lam incidat: Maledictus homo, qui confidit in ho-
mine, & fulcit carnem brachij sui, & defecit à Do-
mino anima eius. Quae verba cùm dicunt, Qui
confidit in homine, illud praecipiunt; nequa-
quam in altero spem poni debere. cùm au-
tem, & fulcit carnem brachij sui; in se, sui haben-
dam fiduciam vetant.

Quidquid igitur agendum sit, quidquid
declinandum, quidquid tolerandum, quid-
quid optandum. Tu es Domine, spes mea.
haec vna mihi omnium promissionum caus-
sa; haec tota ratio meae expectationis. Prae-
tendat alter meritum; sustinere se iactet pon-
dus diei & aestus; ieiunare bis in sabatho di-
cat, postremò non esse sicut caeteri homi-
num glorietur; mihi autem adhaerere Deo bonum
est, ponere in Domino Deo spem meam. Sperent in
alijs alij; fortè hic in scientiâ litterarum; hic
in astutiâ saeculi; ille in nobilitate; ille in dig-
nitate; ille in aliâ qualibet vanitate confidat;
propterte, omnia detrimenta feci, & vt stercora

[p. 247]

arbitror: quoniam tu es Domine spes mea. Speret,
qui vult, in incerto diuitiarum; ego verò; ne ip-
sa quidem, nisi abs te victui necessaria spero.
Si mihi praemia promittuntur, per te obti-
nenda sperabo. Si insurgant aduersum me
praelia, si saeuiat mundus, si fremat malignus,
si ipsa caro aduersus spiritum concupiscat; in
te ego sperabo. Quid cunctamur abijcere
omninò spes miseras, vanas, inutiles, sedu-
ctorias, & huic vni, tam solidae, tam perfe-
ctae, tam beatae spei, totâ deuotione animi,
toto feruore spiritus, inhaerere? si quid illi
impossibile, si quid vel difficile est, quaere a-
liud in quo speres. Bern. serm. 9. super Beat. qui habit.

Heb. 6.
Fortissimum solatium habeamus, qui confugimus
ad tenendam propositam spem: quam sicut ancoram
habeamus animae tutam ac firmam.

Aug. in Psal. 64.
Iam spem quasi ancoram [praemisi-
mus] ne in isto mari turbati, naufragemur.
Quemadmodum enim de naui quae in an-
coris est, rectè dicimus quod iam in ter-
râ sit, adhuc tamen fluctuat, sed in terrâ
quodammodo educta est contra ventos,
& contra tempestates; sic contra tentatio-
nes huius peregrinationis nostrae, spes no-
stra fundata, facit nos non abripi in sa-
xa.

[p. 248]

Ambr. in orat.
Adhaereat, quaeso, Domine, anima mea post te,
& suspiciat me dextera tua; sustollat me su-
per altitudinem terrae, & cibet me illâ caele-
sti haereditate, cui suspirat peregrinatio mea
die ac nocte.