De groote schouburgh der Nederlantsche konstschilders en schilderessen (3 delen)

[Kornelis Poelenburg]

Utrecht, thans door het vertrek van den Konstschilder Gerard Hoed, byna geheel ontbloot van Konstoeffening, kon in voorleden tyden nevens voorname Hollandsche Steden roemen op vele vernuften. Onder deze is niet van de minste geweest KORNELIS POELENBURG, geboren in 't jaar 1586. 't schynd my toe of die Eeuw geen agtinge heeft gehad voor Konstenaren, ten zy de zelve Romen gezien hadden. Immers de meeste van de Konstschilders in dien tyd, die my in 't schryven voorkomen, hebben in hunne Jeugt al eens derwaarts gereist.

Poelenburg heeft meê dat spoor gevolgt. Te Rome gekomen behaagde hem de behandeling van Ad: Elshaimer, zoo dat hy toeleide zyn voorbeeld te volgen: maar 't leed niet lang of hem bekoorde de zagte, en lieffelyke behandeling van Rafaél, inzonderheid omtrent zyne naakten. Eindelyk nam hy een eige wyze van Schilderen aan, en oeffende zig voorts naar 't leven, en quam zoo veer dat hy boven zyn tydgenooten heeft uitgemunt zoo in teederheid, poezelheid, en schoone omtrekken, als ook aangename verkiezinge, geeastige byvoegzelen van oude ruinen, natuurlyk gekleurde landschappen, dunne en heldere luchten; 't geen zyne meenigvuldige Konstwerken, in de geagtste Kabinetten te vinden, getuigen konnen.

Hy heeft d'eer gehad dat verscheide Kardinalen

[p. t.o. 128]

[p. 129]

op zyn aanlokkelyk penceel verslingert, hem hebben komen bezoeken, om hem te zien schilderen. Gelyk hy ook in zyn vaderland wedergekeerd, straks van Koning Karel in Engeland ontboden werd, voor wien hy verscheide Kabinetstukjes maakte, daar hy rykelyk voor betaald werd. Waar na hy weder tot Utrecht quam, daar hy zyne overige levensjaren sleet, en stierf in 't jaar 1660. weinige jaren na het overlyden van zyn eersten Leermeester Abraham Bloemaart. Zyn beeltenis zietmen boven aan in de Plaat G. nevens eene nissing met naakte vrouwtjes tot aanduiding dat hy in 't verbeelden der zelve, zyn meesten roem behaald heeft.

Onder zyne voornaamste Leerlingen, die hy in de Konst heeft opgekweekt, mag men tellen Joan vander Lis, geboren tot Breda. Deze kwam hem zoo na in de eigen wyze van verkiezing, natuurlyke vermenginge der verwen en penceelbehandeling dat zyn werk, dikwils voor Poelenburgs werk is aangezien.

Daniel Vertangen, een Hagenaar, schilderde heel bevallig Valkejagten, badende Vrouwtjes, en danssende Bachanten, in cierlyke landschappen.

François Verwilt van Rotterdam, heeft in zyne naakte beeltjes, meê de zelve wyze van schilderen gebruikt: dog zyn landschapppen en ruinen schilderde hy (zeit Sandrard) op de wyze van Kornelio van Bojo Leubourys.

Zoo was ook Warnard van Rysen, geboren te Bommel: die zig naar Italien begaf om zig voort in de Konst te oeffenen. Wedergekeerd tot zyn geboorteplaats, werd hy de Leermeester van den Konstschilder Gerard Hoet; maar dit duurde maar een jaar; want hy begaf zig tot den Juweelhandel, en vertrok naar Spanje daar hy gestorven is.

[p. 130]

Poelenburg had ook een Neef Willem van Steenree genaamt, die by hem de Konst leerde.