Geld verdienen zal ik er nooit aan. Briefwisseling Ed. Hoornik en A.A.M. Stols, 1938-1954

[p. 105]

77 Ed. Hoornik aan A.A.M. Stols, 11 december 1939

[Amsterdam,] 11 -XII [19]39

Beste Sander,

Als titel voor de cahiers voor poëzie had ik gedacht ‘De Zwanenreeks.’ of ‘De Zwanenserie’.²⁵⁵

Ik heb uitnoodigingen gericht tot Nijhoff, Marsman, Hendrik de Vries, Pierre Kemp, Lehmann, Vasalis, Vestdijk, Morriën, Jac. van Hattum, Gerard den Brabander, Jan Prins, Top Naeff, G. Achterberg, Fr. van Leeuwen, Rob. Franquinet, vijftien dichters dus.²⁵⁶ Van enkelen ben ik zeker werk, en goed werk te zullen krijgen.

De voorbereidingen voor het tijdschrift ‘Wording’ vorderen goed.²⁵⁷

Ik sprak met A.v.d. Veen, die bij Leopold weg en naar jou terug wil.²⁵⁸ Misschien kun je eens met hem praten.

Hartelijks

ook voor vrouw en kinderen

Je Eddie

N.B. Onder de titel van ieder boekje zou ]e als vignet een zwaantje kunnen drukken.

255 Zie voor de naamgeving van de Helikon-reeks ook: Jos van Assendelft, ‘Ed. Hoornik: verbinding tussen Helikon en Criterium’, in Jaarboek Letterkundig Museum 5 (1996), p. 45-66.

256 Van deze vijftien dichters zouden er zeven werk publiceren in de Helikon-reeks van 1940, namelijk L.Th. Lehmann, Pierre Kemp, Gerrit Achterberg, Jac. van Hattum, S. Vestdijk, Freek van Leeuwen en M. Vasalis. Van M. Nijhoff en A. Morriën zou niet in 1940, maar in 1942 werk verschijnen in de serie Atlantis, het vervolg op Helikon. Van H. Marsman, Hendrik de Vries, Gerard den Brabander, Jan Prins, Top Naeff en Robert Franquinet zou nooit werk in de reeks Helikon worden opgenomen. (Zie voor een opgave van de Helikon-reeks: p. 441-443.)

257 Hoornik doelde op Criterium. Het blad had diverse namen, vóór het uiteindelijk in 1940 onder de naam Criterium zou verschijnen. Op 13 december 1939 schreef Hoornik aan Stols dat het blad Perspectief heette. Maar op 19 december schreef hij in een brief aan Achterberg: ‘Ik heb Theo van der Geest gevraagd zijn studie voor jouw werk af te maken en mij deze te zenden voor het nieuwe maandblad, dat niet “Wording”, zooals ik je schreef, maar “Criterium” zal heten.’ De naam Criterium, naar ‘The New Criterion’, was een suggestie van de Amerikaanse balletdanseres en echtgenote van Cola Debrot, Estelle Reed.

258 Adriaan van der Veen (geb. 1916) debuteerde in Groot Nederland en belandde door bemiddeling van Greshoff in de journalistiek. Samen met Hoornik zat hij in de redactie van Werk. In 1938 was bij Stols zijn bundel Oefeningen verschenen, voorzien van een inleiding door S. Vestdijk. Maar de prozawerken Tusschen kantoor en archief en Geld speelt de groote rol bracht Van der Veen in 1939 onder bij H.P. Leopold's Uitgeversmaatschappij N.V. te 's-Gravenhage.
Toevallig had Stols diezelfde dag aan Greshoff geschreven: ‘ik doe met hem [Hoornik] heel wat betere ervaringen op dan b.v. met Van der Veen, die me eerst “Oefeningen” laat uitgeven (natuurlijk onverkoopbaar), daar zeer goede recensies op krijgt en dan naar Leopold holt om z'n romans uit te geven, zonder mij te consulteeren.’ (‘Beste Sander, Do it now!’, p. 441.)