Geld verdienen zal ik er nooit aan. Briefwisseling Ed. Hoornik en A.A.M. Stols, 1938-1954

[p. 33]

7 Ed. Hoornik aan A.A.M. Stols, 24 augustus 1938

[Amsterdam,] 24-VIII [19]38.

Hooggeachte Heer Stols

Hierbij zend ik U de geteekende contracten en quitantie betreffende ‘Drie op één Perron’. De verschijningsdatum is toch 15 October?¹⁷

We hebben eerst getracht zelf een foto te maken, doch deze mislukte. Donderdagmiddag trekken we gedrieën weer naar het perron, waar een persfotograaf ons zal knippen. De kosten bedragen f 3.-. Zijn die voor Uwe, voor onze, of voor gezamenlijke rekening?

Ingesloten zend ik U de namen van een aantal letterkundigen met opgave van de bladen, waarin zij schrijven, die wij gaarne een recensie-exemplaar zagen toegezonden. Ze zullen wel met Uw opgave kloppen.

Volgens contract krijgen we ieder 4 gratis exemplaren (ingenaaid). Zou dat niet kunnen worden één gebonden, en 3 ingenaaid.

De heer Den Brabander (Fazantenweg 79, A'dam) verzoekt om toezending van een auteurs-exemplaar van zijn Rilke-vertalingen. (Helikon-Augustus '37).¹⁸

Met hartelijken dank en groeten

Ed. Hoornik.

S. Vestdijk, Leuvenschestraat 12, Scheveningen Nwe. Rott. Courant.^19

Gabriël Smit, Johan Gerardtsweg 99, Hilversum ‘Gooi- en Eemlander’ en ‘Bouwen’.^20

Victor E. van Vriesland, Oranje Nassaulaan 85 ^III, A'dam ‘Groene Amsterdammer’.^21

Prof. dr. N.A. Donkersloot, Waalstraat 57 ^I, A'dam ‘De Stem’.^22

A[:n]ton van Duinkerken, redactie ‘De Tijd’, A'dam ‘De Tijd’ en ‘De Gids’.^23

Jan Greshoff, Boulevard August Reyers 130, Brussel (Schaerbeek) ‘Groot Nederland’.^24

A.J.D. van Oosten, Lijsterbeslaan 38, Rijswijk (Z.H.) ‘De Gemeenschap’.^25

Theun de Vries, Prinsengracht 467 ^II, A'dam ‘Volksdagblad’ en ‘Politiek en Cultuur’.^26

Maurits Uyldert, Kunstredactie ‘Algemeen Handelsblad’, Amsterdam.^27

M. Wolters, Kunstredactie ‘Het Volk’, Amsterdam.^28

Maurits Dekker, Alexanderkade 6, Amsterdam Zd-Afrikaansche bladen.^29

Mr. Roel Houwink, Prof. Lorentzlaan 54, Zeist ‘Opwaartsche Wegen’, ‘De Nederlander’, ‘Utrechtsch Nieuwsblad’ etc.^30

Mevr. Top van Rhijn-Naeff, Joh. de Wittstr. 25, Dordrecht ‘Elsevier's Maandblad’.^31

Dr. Menno ter Braak, Kunstredactie ‘Het Vaderland’, Den Haag.^32

[:?] H. Burger, redactie ‘De Standaard’, A'dam.^33

Daar wij het meerendeel van deze ‘lieden’ persoonlijk een recensie-exemplaar toezegden, zouden wij toezending zéér op prijs stellen.
Ed. Hoornik³⁴

17 Drie op één perron zou in de week van 23 november 1938 verschijnen.

18 Bedoeld is Gerard den Brabanders vertaling Gedichten van Rainer Maria Rilke in Helikon 7 (1937) 4 (augustus).

19 Simon Vestdijk (1898-1971) was op dat moment redacteur kunst en letteren van de Nieuwe Rotterdamsche Courant. Al vanaf 1934 leverde hij bijdragen aan dit dagblad. Op 15 februari 1938 was Vestdijk Victor E. van Vriesland opgevolgd als redacteur, maar hij zou deze functie spoedig beëindigen. (Zie Jean Brüll, Vestdijk op krantenpapier, Utrecht 1984, p. 31-62.)
Niet Vestdijk maar H. Marsman, die vanaf mei 1938 aan dit dagblad meewerkte, zou in de NRC van 22 december 1938 (Av.) de bundel aankondigen.

20 De dichter en journalist Gabriël Wynand Smit (1910-1981) werkte van 1933 tot en met 1939 bij de Gooi- en Eemlander, waar hij de letterkundige kroniek verzorgde. Een bespreking van Smit is noch in dit dagblad noch in het architectuurweekblad Bouwen achterhaald.

21 De dichter en criticus Victor Emmanuel van Vriesland (1892-1974) was van 1931 tot 1938 als redacteur voor letteren en kunst verbonden aan de Nieuwe Rotterdamsche Courant. Verder verrichtte hij redactionele arbeid voor De Vrije Bladen, Forum, De Nieuwe Stem en Kroniek van Kunst en Kultuur. Vanaf 1937 was hij hoofdredacteur van De Groene Amsterdammer, waar in 1938 in zijn rubriek ‘Letterkundig Leven’ een bespreking was opgenomen van Drie op één perron.

22 Nicolaas Anthonie Donkersloot (1902-1965) publiceerde meestal onder het pseudoniem Anthonie Donker. Donkersloot was na zijn promotie in Utrecht in 1929 hoogleraar Nederlandse letterkunde aan de universiteit van Amsterdam geworden. Van 1937 tot 1941 redigeerde hij samen met Dirk Coster het maandblad De Stem, waaraan het tijdschrift Critisch Bulletin was verbonden. In geen van beide tijdschriften is een bespreking van Drie op één perron gepubliceerd.

23 Anton van Duinkerken (pseud, van W.J.M.A. Asselbergs, 1903-1968), was één van de leidende figuren van het tijdschrift De Gemeenschap en woordvoerder van de katholieke jongeren. Vanaf 1929 was hij redacteur van het rooms-katholieke dagblad De Tijd, waaraan ook Hoornik van 1929 tot 1933 verbonden was. Van 1934 tot 1961 was Van Duinkerken bovendien redacteur van het maandblad De Gids, waarin hij de rubriek ‘Kroniek der Nederlandsche Letteren’ verzorgde. Hij zou in De Gids 103 (1939) 7 (juli), p. 102-112 een kroniek aan Hoornik wijden, waarin hij alle tot dan toe verschenen bundels van hem besprak, dus ook Hoorniks afdeling ‘Special Marks’ uit Drie op één perron.

24 Op 23 november 1938 zou Hoornik aan Stols schrijven, dat hij Drie op één perron, in overleg met Greshoff, doorzond naar Binnendijk, die er dan in Groot Nederland over zou schrijven; in Groot Nederland zou echter geen bespreking van de bundel worden opgenomen. (Zie n. 40.)

25 De dichter Abraham Jan Daniël van Oosten (1898-1969) was van 1934 tot 1939 redactie-secretaris van De Gemeenschap. In De Gemeenschap 15 (1939) 5, (mei) p. 269-270 besprak Van Oosten Hoorniks bundels Geboorte, Steenen en zijn afdeling ‘Special Marks’ uit Drie op één perron.

26 Dichter en prozaschrijver Theunis Uilke de Vries (geb. 1907) was vanaf 1937 letterkundig redacteur van het communistische Volksdagblad.
Niet Theun de Vries maar M.W. (Max Wolters) zou Drie op één perron in het Volksdagblad bespreken. Zijn ‘Drie dichters op één perron. Bijzondere kentekenen aangegeven’ verscheen op 11 januari 1939 in het Volksdagblad.

27 Maurits Henri Eduard Uyldert (1881-1966) was van 1923 tot 1941 kunstredacteur van het Algemeen Handelsblad, waar hij als toneelredacteur en schrijver van letterkundige kronieken werkzaam was. Van hem is geen bespreking van Drie op één perron achterhaald.

28 Max Wolters (1905-1991) was als kunstredacteur aan het socialistische dagblad Het Volk verbonden. In de oorlog zou hij van het socialisme naar het nationaal-socialisme omzwenken en zich aansluiten bij de S.S. Om hem zouden Hoornik en Stols begin 1941 een heftige woordenstrijd hebben. (Zie br. 168-170).
In Het Volk van 6 januari en in het Volksdagblad van 11 januari 1939 besprak hij onder de initialen M.W. de bundel Drie op één perron.

29 Maurits Dekker (1896-1962) verbleef enige jaren in Zuid-Afrika en schreef daar in diverse bladen. Er is niet achterhaald of er van hem een bespreking van Drie op één perron is verschenen.

30 Roel Houwink (1899-1987) werd gezien als één van de belangrijkste woordvoerders van de jong-protestantse letterkundigen. Hij publiceerde poëzie, verhalend proza en essays en was van 1932 tot 1940 redacteur van het christelijk-letterkundig tijdschrift Opwaartsche Wegen (1923-1940). Daarnaast schreef hij onder meer kritieken voor het christelijk-historisch dagblad De Nederlander en voor Het Utrechtsche Nieuwsblad. Van hem is geen bespreking van Drie op één perron achterhaald.

31 Anthonette (Top) van Rhijn-Naeff (1878-1953) was van 1937 tot 1940 redactrice van Elsevier's Geïllustreerd Maandschrift, waarin geen bespreking van Drie op één perron is verschenen.

32 Menno ter Braak (1902-1940) was van oktober 1933 tot mei 1940 redacteur ‘Letteren en Kunst’ van Het Vaderland, waarin hij op 18 december 1938 Drie op één perron besprak.

33 Over H. Burges zijn geen gegevens achterhaald; evenmin een bespreking van Drie op één perron in het protestants-christelijke dagblad De Standaard.

34 Stols schreef onder de lijst met namen: ‘· deze zenden’, waarbij alleen H. Burgers geen stip voor zijn naam kreeg. Alle andere recensenten kregen een rode (Gabriël Smit, A.J.D. van Oosten, Theun de Vries en Maurits Dekker), een rood-blauwe (N.A. Donkersloot en Roel Houwink) of een blauwe stip voor hun naam.
Stols vulde het lijstje namen aan met ‘Binnendijk, Adriaan v.d. Veen en Drie op een Perron’.

[p. 34]

Ed. Hoorniks drie dochters, Eva, Marianne en Erica. (Collectie Letterkundig Museum, Den Haag.)