Proza-bewerkingen van het leven van Alexander den Groote in het Middelnederlandsch

Regelnummers proza verbergen

[p. 170]

tekstkritische noten

Opschrift; B.D.E.F.H. van Egipten (ontbr.); H. capitto LXXIII.
1. G. regnierde; F. Energetes. 2. B.E.G.H. hieten; H. ende dat; B. bediet; wederbringhen; E. roederbrenghere; H. wederbrengher. 3. H. want doe; B.E.-H. een deel. 4. B. hadde; E. overtalliken; B.E.-H. rove die. 5. B.F. brachte; E. brochte; H. brocht; B.E.F.H. Gode; F. Peertsen. 6. E. had; H. paep. 7. E.F. sone; B. dese; H. so volchde; B.E.F. sone. 8. H. zoen (ontbr.) so; G. Syderacs. 9. B. heet (ontbr.); F.H. hiet. 10. E.F.H. Grieken hieten (F. hetent); B. hetenne; G. phnareton; B. dat .... dogeden (ontbr); H. bediet; E.H. doechden. 11. F.H. boecke; B. boec. Phanareton bediet volle dogeden (in rood). 12. B. Euergae; F. Energetes; H. willen. 13. B.E.F.G. nochtan; H. nochtans; B. vrecheiden; E.F.H. wreetheden. 14. B.E. onneersam; B.E.F.H. Ende hierom (ontbr.); G. so (ontbr.) wort; B. vergramt; E.F. vertoent. 15. B.F.F.H. ende jeghen (H. tegen) Onias dane senden die Joden. 16. B.E.F. een edelen; F. manne; B.E.G.H. suster sone; B.H. legaet. 17. F. Energetes; E. Josep; B.E.G. had.

Van Euergetes, den coninc van Egipten.
Cap. LXXI.⁺

1Na Philadelphe regneerde sijn broeder Ptolomeus Euergetes. 2Ende die van Egipten hietene ‘Euergetes’, dat bedudet: wederbrenghere. 3Want als sy Siriën ende Ciciliën ende een deen^3. 4van Aziën ghewonnen hadden onder overtallike rove dat hy wan, 5soe bracht hy oic weder haer Goede, die Cambises in Persen 6ghevoert hadde. Der Joden groete pape was Onias, des gherechts 7Symeons zoen. Ende na desen Onyas volghede Symon, sijn zoen. 8Onder desen Symons zoen, so screef Jhesus, Sydracs zoen,^8. 9den boec der Wijsheit, diemen heet Ecclesiasticus. Ende die^9. 10Griexe hetenne ‘phanareton’, dat beduut: vol dogeden, want hy^10. 11vermaent des voirseits Symons in dien boec. Mer doe Onias^11.11. 12Euergetes ontseide sijn tribuut omder vryheit wille vander wet; 13nochtant seit Josephus, dat hijt dede van vrecheit, want hy hieten^13. 14oneersam, ende hierom so wart Euergetes vertoernt. Ende die 15Joden zenden tegen Onias danc Josephum, Thobias zoen, enen 16edelen man, die oic Onias susters zoen was, legate totten coninc^16. 17Euergetes. Dese Josephus hadde enen zoen, ende als hy noch

+ Cap. LXXI. cf. Rijmbijbel. vs. 18591 vlg, Sp. Hist. IV. XXV.

3. wederbrenghere is eene verkeerde vertaling. De Hist. Scol. zegt (cap. VIII): ‘qui ab Egyptiis Avergetes dictus est, quod refectionem sonat.’ - sy, l. hy .... hadde; deen, l. deel.

8. Sydracs zoen, d.i. Syrachs zoen; Hist. Scol.: Jesus Filius Syrach.

9. den boec. Het woord is zoowel mann. als onz. in het Mnl.

10. phanareton, l. panareton; Hist. Scol.: ‘quem Graeci panareton vocant.’

11. vermaent, Hist. Scol: ‘facit mentionem.’

11. l. Mer doe ontseide enz.

13. Josephus, Antiqu. Jud. XII.

16. Hist. Scol.: Hic habuit filium Hircanum.

[p. 171]

tekstkritische noten

18cleyn was, so proefde die vader sijn wijsheit aldus ende leverde 19hem III^C yocke ossen sonder bande. Dese Josephus maecte den 20vrede aenden coninc. Ende die coninc zeyndene oic provoest^20. 21boven Judea, ende boven den landen, die dair omtrent lagen. 22Ende doe hy gecomen was, beval hy sinen knapen tlant te 23sayen, mer sy en constens niet ghedoen, om dattie ossen gheen 24bande en hadden. Ende hy dode een deel ossen ende at tvleisch, 25ende van haren vellen maecte hy den anderen ossen bande ende 26sayede tlant.

18. E. clene; E.H. sijn vader. 19. E. joc; G.H. jucke; E.G. die maecte; B. die pays. 20. B.F. sandene; G. seinde; H. senden; F. oic (ontbr.); H. provest. 21. G. omtrint Judea; E.F. lande. 22. B.F. comen; G. sine. 23. E. saeyen; H. condens; E.H. dat die; B. enghene bande; F.H. ghene; G. gien. 24. F. doden; B. doodde een dele; E. attet; G.H. at dat. 25. F. maecte hi; H. van den velle; G. die ander; E. banden. 26. F. sayedde; G. saydet lant.
Opschrift: B.E. geesten; E.H. yesten; F. captm. LXXIII; H. capitto LXXIIII.
1. B. tide; H. desen; bracht; Cithoen; B. die ghepayt; E.F.H. ghevreet; G. gevriet. 2. F.H. Cinium; B.F. grote. 3. B.E.F.H. beelde; G. mocht; H. dat ment niet opscieten; B.E.F. tot haren. 4. H. deses beeldes; B. beelden; E. dit beelden; B.E.F.H. ende (ontbr.); E.F.H. hol soe (ontbr. H.) datmen tot boven in haer (H. sijn) hoeft gaen mochte (H. mocht); datter....so (ontbr.); G. also datter. 5. G. choror; B.G. soude. 6. G. dit beeld had; onder sijn; B. onder die voet; B. binnen (ontbr.) al hol. 7. B. hare; E.H. Ende tot. 8. B. tide; B.H. so versloeghen; E.H. Romeynen; E. walsche tonghen. 9. B.E.F. meysens; B. hulpen.

20. provoest. Hist. Scol.: ‘dux Judaeae et finitimarum regionum.’ Vreemde yeesten = Hist. Scol. VIII (Incidentia). cf. Rijmbijbel vs. 18617 vlg. en Sp. Hist. IV. XXVI.