Warenar

(2004)–Samuel Coster, P.C. Hooft– rechtenstatus



[pagina 40]
Derde bedrijf Eerste toonneel teeus Ick bin by gort de leste, het is al op de bien.Ga naar voetnoot573 Heefter niemant miester Casper oft mijn jonghen e sien? 575[regelnummer] Segtme doch vrome Burghers, wat zijnse op e slaghen?Ga naar voetnoot575 Gans doot datwe ons allegaer van ien ouwe man voor laten jagen,Ga naar voetnoot576 Ick bin bloedich en blaeuw, soo sat hyer op mit de stock, Ten bate niet of ick riep, hou op, ick bin de kock, Ick seg hy heeft ien quae dronckenschap, indien hy buys // was.Ga naar voetnoot579 580[regelnummer] Somma 'tgaet redelijck toe, nae datter gien hout in huys // was,Ga naar voetnoot580 Hy heeft ons an hout gheholpen iens voor al.Ga naar voetnoot581
Tweede toonneel warnar, Teeuwes Komt mijn herwaert ghy rabaut, ick segje hout stal.Ga naar voetnoot582 teeus Wel gecx-kap, hier stae ick nou, wat hebje te vraghen? warnar Wat hebjeme daer sucken opsteecker te draghen,Ga naar voetnoot584 585[regelnummer] Weetje wel wat datje my dreyghde daer mee?
[pagina 41]
teeus Waren mijn mijn sonden soo leet, als dat ick dat niet en dee,Ga naar voetnoot586 Het soumen opmen sterf-dach wel dapper vromen. warnar Ick seg datter gien argher schelm as jy uyt en mach komen,Ga naar voetnoot588 En dat ick op niemant ben ghebeten soo fel. teeus 590[regelnummer] Dat en liegje niet (fijn man) al kenjet wel,Ga naar voetnoot590 De saeck is blijckelijck, ghy hoefter gien tuygh of te belegghen:Ga naar voetnoot591 Maer jy ouwe Susannes-boef, wat hebje op ons te segghen,Ga naar voetnoot592 Datje dus et regement stelt sonder eenighe reden?Ga naar voetnoot593 warnar Vraeghje dat stucke diefs? binje daer niet mee te vreen, 595[regelnummer] Soo berouwtme dat icker niet bet op sat mit beucken.Ga naar voetnoot595 teeus Ick sweertje, ick selje die kop weer iens soo murruw meucken.Ga naar voetnoot596 Dat sy d'ierste maent het niet vergheten en sal.Ga naar voetnoot597 warnar Moghelijck is misselijck, by provisie hebjet al.Ga naar voetnoot598 Wat hebje in men huys te doen as ick bin buyten? teeus 600[regelnummer] Wel, selmen t'avont tot jou gien hylijck sluyten?Ga naar voetnoot600 Ick en den Hofmeester quamen bereyen 'tmael aldaer. warnar Wat roert jou wat ick eten wil, 'tsy raeuw of gaer, Ick segje dat het veel is, ghy zijt mijn voocht, jae trouwen.Ga naar voetnoot603 teeus Ick vraegh jou ofje t'avont gien gastebot selt houwen?Ga naar voetnoot604
[pagina 42]
warnar 605[regelnummer] Ick vraegh jou of ick gien sorgh mach draghen voor mijn huys? teeus Ick vraegh jou wie jou soo veel verkort as een gruys?Ga naar voetnoot606 Segme waerom wy de maeltijt niet bereyen en moeten? warnar Vraechje dat stucke schelms? wat hebje te wroeten De kamer, de binnen-haert, en 'thiele huys deur?Ga naar voetnoot609 610[regelnummer] Men selje verlieren, dat hebjer veur.Ga naar voetnoot610 Waer't datje jou allien e moeyt hadt mit de koocken,Ga naar voetnoot611 Ick hadje mit de kneppel de kop niet e broocken.Ga naar voetnoot612 Staet of, seg ickje, en komme de drumpel niet te nae,Ga naar voetnoot613 Of wilje dat ickje voort de poot in slae.Ga naar voetnoot614 615[regelnummer] Gaet niet deur, blijft daer staen, ter plaetse voorschreven. teeus Ick segje datje past mijn mantel weer te gheven,Ga naar voetnoot616 En mijn eene kock-mes met silv'ren beslach, Of ick gae van hier niet, vanden hielen dach. Gans lyden hoe gatet een mensch uyt zijn mienen,Ga naar voetnoot619 620[regelnummer] Ick docht gelt ande hoederen, en de Barbier selt an my verdienen.Ga naar voetnoot620
Derde toonneel warnar, Teeuwes Neen by gort, soo lang as het daer leyt en heb ick gien vree: Waer ick gae, waer ick stae, het kats-hooft moet mee, Ofmen dat ghespuys daer eens ging inde aerde // wroeten:Ga naar voetnoot623 Men loerd'me soo niet, het moest uyt de paerde // voeten,Ga naar voetnoot624
[pagina 43]
625[regelnummer] Raecktenser after het was voorseecker hor.Ga naar voetnoot625 Loopt nou binnen, wilje koek, mit al jou ghesnor,Ga naar voetnoot626 Ick gheefje oorlof, en denck dat je blijt toe // sint. Koockt en smoockt, klad en knoeydt nou so lang totje moe // bint:Ga naar voetnoot628 Loopt in kamer en koocken, en waerje begeert. teeus 630[regelnummer] Schoon bescheyt, nouje ongs soo schendich of hebt e smeert,Ga naar voetnoot630 't Hooft doet my soo seer dat ickme niet weet te laten.Ga naar voetnoot631 warnar Jy sint e huert om te koocken, en niet om te praten, Wiljet niet doen, gaet deur, ick passer niet veel op.Ga naar voetnoot633 teeus Je selt het miester-loon betalen van mijn gheblutste kop.Ga naar voetnoot634 warnar 635[regelnummer] Ick segje niet veul, maer ick raedje te swyghen. teeus Fijn-man, ick bin e huert om te koken, en niet om slagen te krygen, Verstaeje dat? warnar Wilje wat hebben roeptme veur recht,Ga naar voetnoot637 Of loopt en haelt jou maets, en weest een goet knecht.
Vierde toonneel warnar Hy gaet deur, wat sou hy rechten, zijn bewijs heeft gien klaerheyt:Ga naar voetnoot639 640[regelnummer] Maer blommerhelten wat steect hem een arm man in swaerheyt,Ga naar voetnoot640 Die mit een rijck man anspant, men is voor-seecker inde ly,Ga naar voetnoot641
[pagina 44]
Ofjer an hylickt, of zijn compeer wort, of maetschappyGa naar voetnoot642 Van eenighe komenschap me soeckt te maken,Ga naar voetnoot643 Je selt voor-seecker in't onderspit raken. 645[regelnummer] Dat blijckt an dese Rijckert, die staet as kacx nae de mayt,Ga naar voetnoot645 Maer hy heeftet'er voor-seecker op toe e leyt Om me de Pot behendich t'ontmorssen.Ga naar voetnoot647 Ick wed' hy dit volck, 'twelck hem verstaet op lorssen,Ga naar voetnoot648 Expres e huurt had, en opghespeurt met vlijt, 650[regelnummer] Om datseme de buyt souden maken quijt.Ga naar voetnoot650 'tWas quansuys om mijn swager te worden: ay lieve hoe druych // maet:Ga naar voetnoot651 Maer Warnar is soo slecht niet, as hem 'thooft wel ruych // staet:Ga naar voetnoot652 Hy is dicht op s'en penninghen, dat meuchje verstaen;Ga naar voetnoot653 Daer heb ick noch een bataelje ghehadt met onse haen,Ga naar voetnoot654 655[regelnummer] Die leydt ter doodt ghewont, ghesteecken en ghekurven;Ga naar voetnoot655 O! die schelm hadd' my oock ten naesten by bedurven,Ga naar voetnoot656 Maer de kop worde me kroes, in ick gaf hem sucken lap,Ga naar voetnoot657 Hy was daer inde vloer doende met zijn klaeuwen, schrap, schrap, Daer de Pot stondt begraven, by gans eleweecken,Ga naar voetnoot659 660[regelnummer] Ick loof niet of de kocks haddent hem inne steecken.Ga naar voetnoot660 Gans lyden ick was soo op men peertjen: ick was soo quaet.Ga naar voetnoot661 Souw ick niet? daer een dief te vynen op hieter daet? Terwijl dat hy int breecken was, ick lietme van de noot // raen, Die een dief in zijn huys vijnt, mach hem sonder ommesien doot // slaen.Ga naar voetnoot664 665[regelnummer] Maer holla, daer komt mijn toekomende Swagher aen, Dat ick hem soo sonder spreecken verby souw gaen, Waer in dese gheleghentheyt een saeck die niet en dienden.

[pagina 45]
Vijfde toonneel rijckert, Warnar Somma daer heb ick e sproken mit al de Vrienden, Zy prysen de Vryster, sy prysen de Vaer, 670[regelnummer] Me dunckt oock dattet wel dapper orber waer,Ga naar voetnoot670 Dat de rijcke Vryers alternet een arme Dochter gingen trouwen, 'tSou dienen om de Stadt in beter en eendracht te houwen. Voorseecker wy souwen min ghequelt zijn vande nijdt, En als zy hoopte van Rijckeluy kinderen te worden ghevrijt, 675[regelnummer] Sy zouden haer dan zoo lichtelijck niet begheven, Als zy nu wel doen tot een oneerlijck leven,Ga naar voetnoot676 Wy souwent oock met de kostelijckheyt niet maken so bondt.Ga naar voetnoot677 warnar Wat een Swager sel ick daer krygen, hoe wel is hy ter mondt,Ga naar voetnoot678 Hoe kan hy vande suynicheyt kallen, wat frayer reden.Ga naar voetnoot679 rijckert 680[regelnummer] Dat men al de Dochters sonder goedt ten huw'lijck besteden,Ga naar voetnoot680 Zoo zouden zy altesamen daer na moeten legghen an,Ga naar voetnoot681 Om mit haer goe manieren te raecken an een Man. Dan waer uyt het gheen men nu daghelijcks hoort snappen,Ga naar voetnoot683 Waerom souw ick niet, 'tzijn mijn schyven die'er klappen,Ga naar voetnoot684 685[regelnummer] Ick hebber so veel in-ghebrocht, of mier as jy,Ga naar voetnoot685 'kWil sondaechs int Tamast gaen, en 'swerckedaechs in Armozy.Ga naar voetnoot686 'k Begeer een kettingh as mijn nicht, je meuchter jou lijf na setten,Ga naar voetnoot687 Ons ghebuerken het een nieuw fatsoen van Braseletten,Ga naar voetnoot688 Die weghen ontrent hondert daelders an gout;Ga naar voetnoot689 690[regelnummer] Ick heb stoelen laten maecken van ebben-hout,
[pagina 46]
Het stuc kost slechs vijf pont-groot, ic en geeffer niet meer // veur.Ga naar voetnoot691 warnar Gans lichters hy kan de rijcke wyven deur en weer // deur,Ga naar voetnoot692 Men mocht hem wel maecken toesiender daer op.Ga naar voetnoot693 rijckert Een heelen dach hebje an de deur sulcken gheklop, 695[regelnummer] Oft altijt stater volck int voorhuys te tranten,Ga naar voetnoot695 Dan isser de Neyster mit dundoeck en kanten,Ga naar voetnoot696 Ten baet niet, al sitter staech een op de vloer.Ga naar voetnoot697 Dan isser de Bontwercker met sabelen voer;Ga naar voetnoot698 Schuersters en schoonmaecksters, schijnt datter schier woonen. 700[regelnummer] Dan isser de Borduerwercker met al zijn patroonen, Dits een nieuw werckjen, ick hebt eerst met houtkool ghemorst,Ga naar voetnoot701 Dat aer heeft Grietje Goossens af, het is haer Bruydts Borst,Ga naar voetnoot702 'tBloemtjen sal binnen gout wesen, en men sal om de rant // groenen.Ga naar voetnoot703 Dat Patroon heeft jou Truytje Nicht aen een paer hantschoenen. 705[regelnummer] Als die een wijl gheteemt heeft, en noch niet hiel uyt,Ga naar voetnoot705 So komter een Pot Aerd'beyen uyt de Leytse schuyt, Die heeftse daer al op voordeel laten koopen.Ga naar voetnoot707 Dan komt de Goutsmits knecht uyt zijn naem gheloopen,Ga naar voetnoot708 Om noch eens te deech te vraghen na 'tfatsoen vande ringh, 710[regelnummer] Niet anders dan offer de zalicheyt aen hingh. Dan brenghter een 'tLinnen van styven en recken. Dan komter de Schoenmaecker nieuwe schoenen an trecken. Dan brenghter een proefjens van Wijn, of uytheemsch bier. Dan kompter een reeckeningh t'huys van drie vier vel Pampier, 715[regelnummer] By den Snyer gheschreven op lest leden Maendach, Met Itemptje, by Itemtje, so dicht alse gaen // mach,Ga naar voetnoot716 Een Mensch die't aensach kreech de koorts op het lijf.
[pagina 47]
Dan worter garen t'huys ghebrocht van een oudt Wijf. Of dit ghelt kost, 'kwed men't niet om een weldighe somme // koopt.Ga naar voetnoot719 720[regelnummer] Dan heeftse noch zoo veel larysters an haer snoer, datjer hooft of omme loopt,Ga naar voetnoot720 Ick weet niet waer zyse al opsteecken uyt de gaet.Ga naar voetnoot721 Se hebben vier Burghermeesters en een hiele Raet, Mit sulcken ordonnancy datjet nimmermeer vol loven // zout,Ga naar voetnoot723 Lijs labbekacx is ongder, en haer snaer is boven // Schout.Ga naar voetnoot724 725[regelnummer] Wyb'rich weet wel Pensenaris; wat mienje bylo?Ga naar voetnoot725 Reym'rich kaeckels Procureur, en Niesje neuswijs Steebo.Ga naar voetnoot726 Sy wetent beter as de mans, wy zijn maer een diel knollen // dom.Ga naar voetnoot727 Gans sacker lijsjes daer gaen sucke tollen // om.Ga naar voetnoot728 Tweemael ter weeck leestmer van bladt tot bladt, 730[regelnummer] De courante nouvellen uyt de vier hoecken van de stadt,Ga naar voetnoot730 Ghetrouwelijck vergadert door Secretaris snap // al, Daer hoorje wie dat broets is, en wie'er inde kap // sal:Ga naar voetnoot732 Waer Harmen bot ghevanghen heeft, waer Goris vrijt. Dat Jan onder de pels moet, en dat Krijn zijn Wijf smijt.Ga naar voetnoot734 735[regelnummer] Dat Heymetjen een storting gehadt heeft, en Dibberich swaer // is,Ga naar voetnoot735 Wie dat de wurp sel kryghen, en wie dat de Vaer // is:Ga naar voetnoot736 Daer houdtmen pertinent Register en neemt naerstelijck acht,Ga naar voetnoot737 Hoe veel Banckerottiers dat Granmerchand heeft in zijn gheslacht.Ga naar voetnoot738 Wat snorcker lijt jaerlijcx an zijn schepen, swaer ghelane, ramps,Ga naar voetnoot739 740[regelnummer] Hoe veul bastarden dat groote Broeck heeft, hoe veul pollen Trijn hanecams,Ga naar voetnoot740 Wat elcke Bruyt veur klieren en veur juweelen al heeft. Hoe veul duysenden elck ten hylijck mit zijn kyeren gheeft.Ga naar voetnoot742
[pagina 48]
En sy weten't mit sulcken gracy allemael, en soo kloeck // te seggen, Ick laet de Hollanders staen, de Brabandtsche Rederijckers moghender heur broeck // by legghen,Ga naar voetnoot744 745[regelnummer] 'tBeleydt van Lant-saken en vanden Oorlogh wort daer op een prick e schat.Ga naar voetnoot745 Men disputeerter uyt de Schrift, ergo dit, ergo dat. De droeve questien diemen soo seer // beschreyt,Ga naar voetnoot747 Zijn in dat collegie al lang al neer // geleyt,Ga naar voetnoot748 Sy konnen resolveren, al is de saeck noch so swaer:Ga naar voetnoot749 750[regelnummer] Sy gaender mee deur of het klock-spijs waer.Ga naar voetnoot750 Komter dan Koek, Hofmiester, bestay of baneket-maker, die moet soo lang bayen,Ga naar voetnoot751 Tot dat de besoingien of is, en den raet e schayen.Ga naar voetnoot752 Somma sommarum daer is soo veul dat icker schier of koock.Ga naar voetnoot753 warnar Elementen, toekomende swagher, hoe keunje oock.Ga naar voetnoot754 rijckert 755[regelnummer] Hebjet e hoort?Ga naar voetnoot755 warnar Van stuckjen tot beetjen. rijckert Wie soud' niet veur sucken last // grouwen?Ga naar voetnoot757 warnar Ick heb staen lachen dat ick mijn buyck mit bey mijn handen most vast // houwen, Jae vaer, trouwen je keunt ondieft.
[pagina 49]
rijckert Noch heb ickje het duysenste deel niet van haer rancken verbrieft.Ga naar voetnoot758 'k Lach liever in vijf en twijntich Veghevieren, dan ick gingh mit een rijck wijf // brallen.Ga naar voetnoot759 warnar 760[regelnummer] Wat hettet te beduyen, je soud' een mensch een jeught in't lijf // kallen,Ga naar voetnoot760 Ick heb een welghevallen an jou suynighen aert. rijckert Hoor hier, evenwel raed'ickje datje de eer opje Dochters Bruyloft bewaert. Zijn jou Bruygooms klieren al of? warnar Of vaer? neense trouwen.Ga naar voetnoot763 'k Heb daer een grofgrayne kasjack legghen, mit een paer versette mouwen,Ga naar voetnoot764 765[regelnummer] Daer sel ick hetje wel mee aftouwen, den eersten en tweeden dach,Ga naar voetnoot765 Een yeghelijck moet het anlegghen nae dat zijn staet vermach. Die niet heeft, mach niet te werck gaen oft rosenobels sou regenen.Ga naar voetnoot767 rijckert Neen, je hebt noch al wat, en God kent meer seghenen, En maken het kleyntje tot een grootje. warnar Dat woort staetme niet aen. 770[regelnummer] Hy weet vande Pot, de mayt heeftme verraen. Ick wod byget datse mit haer naers op een heeckel // voer.Ga naar voetnoot771 rijckert Wel hebje de praet allien?Ga naar voetnoot772 warnar Die verbrantste peeckel // hoer.
[pagina 50]
rijckert Op wien hebje te preutelen? hoe hebben wy't nou? warnar Op wien sou ick preutelen aers as op jou? rijckert 775[regelnummer] Waer heb ick anders ghesocht as jou wel te believen?Ga naar voetnoot775 warnar Dat meuchje wel vraghen, je sondme daer 'thuys vol dieven. Wat had ick daer ien krioel, wat wasser ghewauwels, Een hiele galgh mit Cocks, en drie vier hondert krauwels,Ga naar voetnoot778 Al eerloose schelmen, overgheven en stout,Ga naar voetnoot779 780[regelnummer] Elck mit twie paer handen, nae mijn beste onthout,Ga naar voetnoot780 Sy grepen slech toe, niet iens datse om ien pot of pan // badden.Ga naar voetnoot781 In somma, twas al diefachtich tot de klieren toe diese an // hadden; Die besmeert van kladden en kliecken, waren soo grof,Ga naar voetnoot783 Dat, watter iens anraeckte, dat kreeghjer niet of 785[regelnummer] In de eerste drie weecken, of ten minsten viertien daghen: Al hadjer oock ien dreg of ien ancker ingheslaghen,Ga naar voetnoot786 En spandemer vier paerden an van iender haer.Ga naar voetnoot787 rijckert Hoe gheefjer wat after.Ga naar voetnoot788 warnar Ick segje 'tis waer. rijckert Nae dat ick dan hoor soo heb jyse al late // gaen. warnar 790[regelnummer] Al hadmen 'thiele lijf vol oogen, 'twas heur niet meugelijck gae // te slaen: Sy waren geduymt en gevingert, as ien raven gebeckt.Ga naar voetnoot791 rijckert Wat dunckje vande Wijn, heeft de kraen al iens gheleckt,
[pagina 51]
Of wasse, doenje uytgingt, noch niet inghekomen? warnar Dat sel ickje niet segghen, ick heb gien Wijn vernomen, 795[regelnummer] Ick ghever oock niet om, sy komt ien hiel jaer niet tot mynent in huys. rijckert Evenwel moet ick jou t'avont iens maken buys: 'tEn past niet met allen datmen ien hylijck so droogh // sluyt. warnar Ick houwer niet of. rijckert Ghy moet, of puys waer't oogh // uyt.Ga naar voetnoot798 Jy moet het welvaren van't hylijck drincken, binje jou dochters vrunt. warnar 800[regelnummer] Ick houwer mijn geck me: 'kweet waer hy't op het e munt,Ga naar voetnoot800 Hy meenme mit ien abelheyt droncken te maken,Ga naar voetnoot801 Om moytjens en mackelijck after de duyten te raken: Maer lieve Broer jy loerme soo niet,Ga naar voetnoot803 Ick seller ien schot veur schieten, so ick aers Warnar hiet.Ga naar voetnoot804 805[regelnummer] Ick sel't buytens huys erghens, daer't niemant en rooft // steken,Ga naar voetnoot805 Soo sel zijn Wijn uyt wesen, en hy vergheefs zijn hooft // breken.Ga naar voetnoot806 rijckert Wat segjer toe, selje duyts wesen van daech?Ga naar voetnoot807 warnar Alle wesen moet wesen, seyd' de man, en ick moet nae den Haech,Ga naar voetnoot808 Wy sullen jens ompoyen as alle dingh klaer // is.Ga naar voetnoot809 rijckert 810[regelnummer] Adieu dan tot t'avont, ick gae om ien Notaris. warnar Wat worden jou laghen e leyt, o ronde schijf.Ga naar voetnoot811 O Pot! wat gater mennich man op jou lijf.Ga naar voetnoot812
[pagina 52]
Wel mocht ick het dencken dat dese knecht niet veul ziels // hadt.Ga naar voetnoot813 Waer schuyl ick de Pot nou best? laet iens sien; in 't kniels // vat.Ga naar voetnoot814 815[regelnummer] Bay saft, ick moet veurme sien wat ick bedrijf.Ga naar voetnoot815 Lest ging ien Barbier inde Maneschijn wangderen mit zijn wijf,Ga naar voetnoot816 'tKerckhofjen om, tot datset an't groot-school schier brochten:Ga naar voetnoot817 Doe seyd hy, wijfjen ofwe hier ien doots-hooft uytsochten, Dat kars inne vars was, inne gaef inne goedt.Ga naar voetnoot819 820[regelnummer] Ien doodts-hooft seydse, ien doots-hooft, wat binje ien nuwelijck bloedt?Ga naar voetnoot820 Jae ien doots-hooft seyd'hy weer, dunckt het jou ien gril // sot? 't Sou proncken inde winckel as ien becken in't mil // schot,Ga naar voetnoot822 Jy meucht soo lang wachten: mits klom hyer in.Ga naar voetnoot823 Sy begon te roepen, miester Wybrant wat hebje inje sin? 825[regelnummer] Komt ras of. Wacht, seyd' hy, dat icker ien sonder mortel // soeck.Ga naar voetnoot825 Doen hy't had, quam hy, daer isser ien, draechtet onger jou schortel // doeck.Ga naar voetnoot826 Doe ginghense 'tgravestraetje deur, de nuwedijck over, soo langh wast te deech.Ga naar voetnoot827 Maer mits asse op het Water komen, recht veur de sout-steech,Ga naar voetnoot828 Daer ien diel jongens liepen bochten, komt de wijnt en blaesterGa naar voetnoot829 830[regelnummer] Het schorteldoeck op; daer wast tovenaester,Ga naar voetnoot830 Tovenaester, van roepen en mit goyen in't til.Ga naar voetnoot831 Somma se haddet soo quaet ast diende datse 'tlijf behil.Ga naar voetnoot832 Neen, school ickje daer Pot, de droes mochtje moeten.Ga naar voetnoot833 Quamen de Barbieren daer onder de doots-hoofden te wroeten, 835[regelnummer] Sy trapanneerde jou, sy annatomiseerde jou van leen tot leen.Ga naar voetnoot835 Die ong'er heur hangden komt daer is toch al veur e been.Ga naar voetnoot836
[pagina 53]
Vloochse die wech op, ich sacher noyt veer of ien vlerck // of,Ga naar voetnoot837 Ick gaese liever begraven op't ellendighe kerck // hof,Ga naar voetnoot838 Daer wort niemant begraven as verwesen lien,Ga naar voetnoot839 840[regelnummer] En daer sel tusschen dit en morghen gien Justicy gheschien.Ga naar voetnoot840	voetnoot573 by gort: bij God; op de bien: in de weer voetnoot575 wat zijnse op e slaghen: welke kant zijn ze op gegaan voetnoot576 voor: voort voetnoot579 buys: bezopen voetnoot580 Somma: kortom; 'tgaet redelijck toe: het gaat tamelijk goed; nae: als je bedenkt voetnoot581 hout: knuppel(slagen); iens voor al: voor eens en altijd voetnoot582 Komt mijn herwaert ghy rabaut: kom hier, jij schurk; hout stal: sta stil voetnoot584 sucken opsteecker: zo'n groot mes voetnoot586 Waren...vromen: had ik evenveel berouw over mijn zonden als daarover (nl. dat ik je niet dreigde), dan zou me dat op m'n sterfdag flink helpen (d.w.z. dan zou ik wat meer kans op zaligheid hebben) voetnoot588 uyt en mach komen: kan bestaan voetnoot590 al kenjet wel: al kun je 't wel (nl. liegen) voetnoot591 blijckelijck: duidelijk; tuygh of te belegghen: bewijs van te geven voetnoot592 Susannes-boef: geilaard; op ons te segghen: tegen ons in te brengen voetnoot593 Datje dus et regement stelt: dat je zo tekeergaat voetnoot595 bet: beter voetnoot596 weer iens: op mijn beurt; murruw meucken: murw maken voetnoot597 sy: nl. die kop voetnoot598 misselijck: onzeker; by provisie: bij voorbaat voetnoot600 tot jou: bij jou in huis voetnoot603 Ick... trouwen: dat is sterk, je bent zeker mijn voogd voetnoot604 gastebot: gastmaal voetnoot606 soo veel verkort as een gruys: ook maar een greintje tekortdoet voetnoot609 binnen-haert: keuken voetnoot610 selje verlieren: zal het je afleren voetnoot611 e moeyt: bemoeid voetnoot612 e broocken: stukgeslagen voetnoot613 Staet of: blijf daar voetnoot614 voort de poot in slae: meteen je kop insla voetnoot616 past: zorgt voetnoot619 Gans lyden hoe gatet een mensch uyt zijn mienen: (tot het publiek:) Mijn hemel! hoe anders loopt het dan gedacht voetnoot620 Ick... verdienen: ik dacht geld aan de (gebraden) kippen te verdienen, en nu doet de dokter het aan mij voetnoot623 Ofmen: als voetnoot624 loerd'me soo niet: draait me zo geen loer; het moest uyt de paerdevoeten: het (geld) moest uit de voeten (d.w.z. naar een veilige plek) voetnoot625 Raecktenser after: als ze er op het spoor van kwamen; hor: weg voetnoot626 ghesnor: gespuis voetnoot628 smoockt: smoort voetnoot630 Schoon... smeert: mooi gezegd, nu je ons zo schandelijk hebt afgeranseld voetnoot631 dat ickme niet weet te laten: dat ik niet weet waar ik moet blijven (van de pijn) voetnoot633 passer niet veel op: geef er niet veel om voetnoot634 miester-loon: loon van de heelmeester voetnoot637 veur recht: voor het gerecht voetnoot639 deur: weg; rechten: een rechtsgeding voeren voetnoot640 blommerhelten: potverdorie (letterlijk: Gods bloedend hart) voetnoot641 inde ly: in de luwte, in nood voetnoot642 compeer: makker voetnoot643 komenschap: koopmanschap voetnoot645 staet as kacx nae de mayt: dingt zogenaamd naar het meisje voetnoot647 ontmorssen: ontfutselen voetnoot648 'twelck... lorssen: dat zich toelegt op bedriegen voetnoot650 Om datseme: opdat ze me voetnoot651 swager: schoonzoon; druych: leuk voetnoot652 slecht: simpel; as hem 'thooft wel ruych staet: als hij eruitziet voetnoot653 is dicht: zit bovenop voetnoot654 bataelje: gevecht voetnoot655 ghekurven: gekerfd voetnoot656 bedurven: in het verderf gestort voetnoot657 de kop... lap: ik werd woest en gaf hem zo'n klap voetnoot659 by gans eleweecken: God allemachtig (letterlijk: bij Gods heilige week) voetnoot660 Ick... steecken: ik geloof vast dat de koks het hem hadden ingefluisterd voetnoot661 op men peertjen: nijdig voetnoot664 sonder ommesien: zonder aarzelen voetnoot670 dapper orber: zeer nuttig voetnoot676 oneerlijck: onfatsoenlijk voetnoot677 kostelijckheyt: luxe voetnoot678 wel is hy ter mondt: goed is hij gebekt voetnoot679 wat frayer reden: wat een mooie woorden voetnoot680 Dat: als voetnoot681 daer na moeten legghen an: het daarop moeten aanleggen voetnoot683 snappen: beweren voetnoot684 'tzijn mijn schyven die'er klappen: het zijn mijn duiten die er klinken (nl. het geld dat rijke vrouwen mee ten huwelijk brengen) voetnoot685 soo veel: net zo veel voetnoot686 Tamast: damast; Armozy: armozijn (zijden) voetnoot687 je meuchter jou lijf na setten: je moet je daar maar naar schikken voetnoot688 fatsoen van Braseletten: model armband voetnoot689 Die weghen [...] an gout: die hebben een goudgewicht van... voetnoot691 pont-groot: pond-Vlaams, nl. zes gulden voetnoot692 Gans lichters: verdorie (letterlijk: Gods gewijde lichten); kan: kent voetnoot693 toesiender: toezichthouder voetnoot695 tranten: drentelen voetnoot696 Neyster: naaister; dundoeck: dunne stof voetnoot697 Ten...vloer: het is nog niet genoeg dat er al constant een (huisnaaister) over de vloer is voetnoot698 sabelen voer: voering van sabelbont voetnoot701 ghemorst: geschetst voetnoot702 Dat aer heeft Grietje Goossens af: van dat andere (werkje) heeft Grietje Goossens (een stuk); Bruydts Borst: borststuk van bruidsjurk voetnoot703 groenen: van groene randen voorzien voetnoot705 Als...uyt: als die een poos gezanikt heeft en nog niet helemaal klaar is voetnoot707 daer al op voordeel: aldaar in voorkoop voetnoot708 uyt zijn naem: buiten adem voetnoot716 Met...mach: met post na post, zo dicht op elkaar als maar kan voetnoot719 niet om: slechts voor; weldighe: geweldige voetnoot720 larysters an haer snoer: babbelaarsters om zich heen voetnoot721 opsteecken: vandaan halen; gaet: straat voetnoot723 ordonnancy: gevolg; vol loven: genoeg prijzen voetnoot724 snaer: schoonzuster voetnoot725 Pensenaris: pensionaris voetnoot726 Steebo: stadsbode voetnoot727 diel knollen dom: stelletje stomme knullen voetnoot728 Gans sacker lijsjes: (letterlijk:) Gods heilig lijden; daer gaen sucke tollen om: daar heerst zo'n drukte voetnoot730 courante nouvellen: lopende nieuwtjes voetnoot732 broets: manziek; inde kap sal: moet trouwen voetnoot734 onder de pels: onder de pantoffel; smijt: slaat voetnoot735 storting: miskraam; swaer: zwanger voetnoot736 wurp: schuld voetnoot737 houdtmen pertinent Register: houdt men nauwkeurig bij voetnoot738 Banckerottiers: failliete personen; Granmerchand: de rijke koopman voetnoot739 Wat snorcker...ramps: welke rampen de bluffer jaarlijks lijdt aan zijn zwaarbeladen schepen voetnoot740 pollen: minnaars voetnoot742 kyeren: kinderen voetnoot744 Ick...legghen: ik spreek nog niet eens van de Hollandse rederijkers (nl. van de Amsterdamse rederijkerskamer De Eglentier); de Brabantse (nl. van Het Wit Lavendel) halen het er niet bij voetnoot745 op een prick e schat: tot op de cent afgewogen voetnoot747 droeve questien: verdrietige (religieuze) vraagstukken (nl. de strijd tussen remonstranten en contraremonstranten) voetnoot748 neergeleyt: beslecht voetnoot749 resolveren: de moeilijkheden oplossen voetnoot750 klock-spijs: eten dat men niet hoeft te kauwen, dat zo doorgeslikt kan worden voetnoot751 bestay: pasteibakker; bayen: wachten voetnoot752 besoingien of is: zaak klaar is; e schayen: uiteengegaan voetnoot753 koock: walg voetnoot754 Elementen: allemachtig! (letterlijk:) de vier elementen, waaruit men dacht dat de wereld opgebouwd was; hoe keunje oock: wat kan jij... (praten) voetnoot755 veur sucken last grouwen: van zo'n last (nl. het huwelijk met een rijke vrouw) gruwen voetnoot757 trouwen: zeker; je keunt ondieft: je kunt het voortreffelijk voetnoot758 verbrieft: verteld voetnoot759 Veghevieren: vagevuren; brallen: pronken voetnoot760 een jeught in't lijf kallen: weer jong maken met je gepraat voetnoot763 al of?: al klaar?; Of vaer? neense trouwen: Versleten, vadertje? zeker niet (Warnar interpreteert ‘of’ dus verkeerd) voetnoot764 grofgrayne kasjack: grof-greinen (van grove kameelharen) jas; versette: gerepareerde voetnoot765 aftouwen: klaarspelen; den eersten en tweeden dach: nl. de dag van het ‘beschrijven’ van het huwelijk en de dag van de bruiloft zelf voetnoot767 rosenobels: gouden munten (nl. ter waarde van ca acht gulden) voetnoot771 Ick... voer: ik wou bij God dat ze met haar achterste op een hekel (bord met opstaande ijzeren pinnen) terechtkwam voetnoot772 Wel... allien?: wat zit je in jezelf te praten?; verbrantste peeckelhoer: vervloekte ouwehoer voetnoot775 Waer... believen: wat heb ik anders geprobeerd dan jou te plezieren voetnoot778 Een hiele galgh: een galg vol; krauwels: koksmaats voetnoot779 overgheven en stout: doortrapt en brutaal voetnoot780 nae mijn beste onthout: naar mijn beste weten voetnoot781 slech: maar; badden: vroegen voetnoot783 kladden en kliecken: gemorste klodders en vlekken voetnoot786 Al... ingheslaghen: al had je er een dreg of anker ingeslagen (d.w.z. je kon trekken wat je wilde, maar de vlekken gingen er niet van af) voetnoot787 van iender haer: van hetzelfde soort voetnoot788 Hoe gheefjer wat after: wat draaf je weer door voetnoot791 als ien raven gebeckt: met een snavel als een raaf voetnoot798 puys waer't oogh uyt: 't zou helemaal mis zijn voetnoot800 Ick houwer mijn geck me: ik doe maar of ik gek ben voetnoot801 abelheyt: een handigheidje voetnoot803 loerme: bedot me voetnoot804 ien schot veur schieten: een stokje voor steken; so ick aers: zo waar als ik voetnoot805 steken: verbergen voetnoot806 uyt: op voetnoot807 duyts wesen: vrolijk zijn (maar ook: flink meedoen bij het drinken) voetnoot808 Alle wesen moet wesen: als het moet, dan moet het; seyd'... den Haech: (onbetekenende, komisch bedoelde toevoeging) voetnoot809 ompoyen: het glas laten rondgaan voetnoot811 ronde schijf: Warnar spreekt tot zijn gouden munten voetnoot812 gater [...] op jou lijf: staat je naar het leven voetnoot813 knecht: man; niet veul ziels hadt: niet te vertrouwen was voetnoot814 knielsvat: knekelhuisje (bij de Nieuwe Kerk) voetnoot815 Bay saft: zachtjes aan; veurme sien: uitkijken voetnoot816 wangderen: wandelen voetnoot817 tot... brochten: totdat ze bijna bij de Latijnse school waren voetnoot819 kars inne vars: kersvers; inne: en voetnoot820 ien nuwelijck bloedt: een rate vent voetnoot822 becken: ronde kom; milschot: middelschot (wand tegenover de toegangsdeur) voetnoot823 mits: meteen; hyer: hij er voetnoot825 of: eruit; mortel: gruis voetnoot826 schortel-doeck: schort voetnoot827 soo langh wast te deech: tot zover ging het goed voetnoot828 Water: nl. het Damrak voetnoot829 bochten: te ravotten voetnoot830 daer wast: toen ging het van voetnoot831 in't til: aan de gang voetnoot832 soo quaet... behil: kwaad genoeg om het vege lijf te redden voetnoot833 droes: duivel; moeten: vinden voetnoot835 trapanneerde: trepaneerden, d.w.z. een stuk van de hersenpan wegnemen; van leen tot leen: van voor tot achter voetnoot836 Die... been: wie onder hun handen komt, daar is toch al voor gebeden (d.w.z. die is ten dode opgeschreven) voetnoot837 ich sacher noyt veer of ien vlerck of: ik zag er nooit meer een veer of een vleugel van (in analogie met Vloochse) voetnoot838 't ellendighe kerckhof: een apart kerkhof naast de Nieuwe Kerk, waar misdadigers, zelfdoders en ketters werden begraven voetnoot839 verwesen: (ter dood) veroordeelde voetnoot840 Justicy: terechtstelling

Vorige Volgende

Warenar

Derde bedrijf

Eerste toonneel

Tweede toonneel

Derde toonneel

Vierde toonneel

Vijfde toonneel

Over dit hoofdstuk/artikel

titels