Gedichten. Deel 1

[p. 307]

Klaght van koning Henrik de Groote,
Over 't afwezen van Marie van Mommorency prinsesse van Condé.

Wijze: Ou luis tu Soleil de mon ame.

Waer blinkt ghy, klaerheidt van mijn' ooghen?⁺

Waer blaekt ghy licht van mijn gemoedt?

En zal men, uyt de zoute vloedt,

U nemmer hemelwaert zien hooghen?⁴⁾

Nu ik myn' schoone Zielzon mis,

Schaft my de dagh maer duysternis.

Nochtans, niet teghenstaend' het daelen,

Van uw' perruyk in 't diepst der Zeen,

Gevoel ik, door het aerdtrijk heen,

De prikkels van uw scherpe straelen,

En, in de schaduw, grooter gloedt,

Dan meenigh, op den middagh, doet.¹²⁾

Wat baet my uytgestaen het strijden

Als ysre klip in Zee van bloedt?

Wat baet vermorzelt met den voet,

De koppen, die myn' eer benijdden;

Zoo 't lof van mijnen lauwerkrans

Blijft onbescheenen van uw' glans?

Wat baet genoomen, oft gegeeven,

Nae dat het mijner vuyst geviel,

In 't midden van het krijsgekriel

Aen duyzenden van helden 't leeven;

Terwijl myn geest gestaedigh quijnt

En volle doodt nocht leeven vijndt?²⁴⁾

+ Waer blinkt ghy. Volgens de uitgaaf der Gedichten van 1636. Marie, zooals Hooft haar hier noemt of Charlotte Margriete, zooals zij in de uitgave van Brandt en de latere heet - of Henriëtte Charlotte de Montmorency, zooals anderen haar noemen, trouwde 17 Mei 1609 met Hendrik II van Bourbon, prins van Condé. Men verhaalde, dat in 1609 de koning ‘op 's Prinssen gemaalin, een zeer schoone ende frisse Vorstinne, 't oogh geworpen had, ende haer, tegens zijn goedtvinden, te hoove willen doen verblijven.’ Het had ten gevolge ‘dat Condé, 't rijk ruimende, naa Brabandt, ende van daar naa Milaan vloodt, om onder de wieken van Spanjen te schuilen.’ Zie Hooft, Hendrik de Groote (uitg. 1671) bl. 171 en vgl. Mézeray, Abrégé chronologique de l'Hist. de France X, p. 369-372. Aan de waarheid van het verhaal wordt echter door velen getwijfeld, ook door Hooft, die er van spreekt als van een ‘onzeker’ gerucht. - Het gedicht is uit het Fransch vertaald. De eerste regel van het oorspronkelijke staat er boven. Het eerste couplet had Hooft 7 Sept. 1632 reeds vertaald, maar eerst in Maart 1633 bracht hij de vertaling ten einde. Zie Brief 403, 407, 417.

4) hooghen, omhoog gaan, rijzen.

12) doet, gevoelt.

24) vijndt, vindt.

[p. 308]

25

Al wat 'er aengespannen, tegen²⁵⁾

 

Het recht van mijnen schepter, was,

 

Dat spronk aen scherven, bros als glas,

 

Oft swicht voor 't schittren van mijn' deeghen.

 

Maer deze slapt nu, en ontlaet,²⁹⁾

30

Door brandt, die my ter borst uyt slaet.

 

 

 

De punt en sneê, die wonder wrachten,

 

Door 't bloedigh spel van Mars, gesart,

 

Die aerden nu nae 't boghtigh hart³³⁾

 

Vermurwt in smijdighe gedachten.

35

Omleggen gaet het stael, te week

 

Voortaen tot klem van kerv' oft steek.

 

 

 

Doch, kan men van die leelybloemen

 

Vermengt met roozen op uw' kóón,

 

En 't kruyvend goudt, waer by mijn' kroon³⁹⁾

40

Is op geen' eenen dagh te noemen,

 

Niet worden, dan door 't yzer, heer;

 

Mijn' kling krijght haest haer' temper weêr.⁴²⁾

 

 

 

Zoo d' opslagh van die flonkerstarren,⁴³⁾

 

Zoo 't kleynoodt van doorschijnigh smalt,⁴⁴⁾

45

Daer 't geurigh mondelijn meê bralt,

 

Niet zyn te naeken, dan door warren;⁴⁶⁾

 

Laet wanken waepenen; en brom⁴⁷⁾

 

Dan, onder 't schut, trompet en trom.⁴⁸⁾

 

 

 

De selfste vlam, die nu doet zijghen,

50

En, door de kracht der hitte, smelt

 

Het swaerdt, van mijnen duym, beknelt,

 

Zal tot zijn' steevigheidt ghedijghen:⁵²⁾

 

Tien jaeren oorloghs, in een ujr,

 

Zal voeren uyt het minnevujr.⁵⁴⁾

 

 

55

Doch zoud' het my niet meer verveelen,

 

Indien 't my met den tijdt ontschoot,⁵⁶⁾

 

Dan 't vechten om Heleen verdroot

 

Aen twee van 's werelds derdendeelen:⁵⁸⁾

 

Dewijl een' dochter van Juppijn

60

Geen' hoogher prijs, dan ghy, kon zijn.

25) aengespannen, samengespannen.

29) slapt, wordt slap; ontlaet, begint te smelten.

33) boghtigh, buigzaam, week.

39) 't kruyvend goudt, het krullend blond haar.

42) temper, de natuurlijke hardheid.

43) flonkerstarren, de oogen.

44) 't kleynoodt van doorschijnigh smalt, de tanden van émail.

46) warren, strijden.

47) wanken, zwaaien; brom, klinke luid.

48) schut, geschut.

52) zal dienen om het steviger te maken.

54) zal voeren uyt, zal uitvoeren.

56) indien het langer duurde dan ik verwacht had.

58) twee van 's werelds derdendeelen, Europa en Azië.