De briefwisseling van P.C. Hooft. Deel 3

Derde deel

Regelnummers proza verbergen

[p. 812]

Bijlage 1144 [Over de priester Govert Francken.]

Govert (Godfridus) Francken ('s-Hertogenbosch 1595-Kust van Guinea 1654) trad tot de Jezuietenorde toe te Mechelen in 1616, werd priester gewijd in 1626, was daarna leraar filosofie in Duitsland en rector van het Jezuieten-college te Brugge; missionaris in Gooiland (wonende te Naarden) 1641-1643, daarna in Scandinavië en op de Kust van Guinea. (Zie over hem Bijdragen Gesch. Bisdom Haarlem VIII (1879) blz. 81.).

Vergaderinge vande Vroetschappen den 27^e Januarij 1643 demptis Claes Del, Vincent Claesz. ende Thomas Houtman Burgerm^r die hem geexcuseert heeft.^*

Govert Francken priester

1Alsoo eenen Govert Francken van Shartogenbosch hem qualificerende te sijn¹ 2 een Rooms priester affgegeven hadde, omme met de Dienaers des Godlijcken² 3 Woorts alhier, nopende de puncten der religie te willen comen in conferentie 4 Ende dat de voors onse Leeraers daer toe versochten consent, ten eijnde een⁴ 5 ijder de mont gestopt, alles te vrijer ende *moet*⁺ goede orde mochte toegaen, 6 Presenterende dat de voors Priester met een ofte meer priesteren sijnder gesint-⁶7heijt mochte werden gesecundeert: Soo ist dat de Vroetschappen t selffde⁷ 8 hebbende genomen in deliberatie, Den voors onsen Leeraers ende den voorn 9 priester geconsenteert hebben, ende consenteren haer mitsdesen, omme metten⁹ 10 anderen te comen in minnelijcke conferentie, nopende de poincten vande religie¹⁰ 11 op soodanige voet ende middel als parthijen te samen sullen beraemen, autho-¹¹12riserende haer daer toe te verkiesen soodanighe bequaeme plaetse alhier, als 13 sijluijden tot de bijeencompst noodich sullen achten, ende sal de voors Priester 14 tot sijnder assistentie soodanige priester alhier ofte elders tot hem mogen nemen,¹⁴ 15 als hij sal noodich achten, ende sal de conferentie geschieden, ten bijwesen van¹⁵ 16 soodanige personen als bij beijder bewilliginge daer toe sullen geadmitteert 17 werden.

Resolutieboek Vroedschap. Gem.archief Weesp A 9 B, fol. 14^v.

Deze verrassende resolutie wettigt een terugblik op 747, Hooft's antwoord aan de Staten van Holland van 3 februari 1636. De onderzoeking in het gemeentearchief van Weesp, die het bovenstaande aan het licht bracht, leverde ook een toelichting op de bij 747 gegeven commentaar. Daarin werd ondersteld, dat Hooft met zijn verontwaardigd ontkennen, dat er ooit een katholiek burgemeester of schepen van Weesp geweest was, wel de waarheid sprak, maar dat het Hof met de ‘Majestraet’ hoogstwaarschijnlijk ook de vroedschap bedoeld had, zodat Hooft een gedeelte van de vraag onbeantwoord liet. Een bevestiging hiervan schijnt nu het volgende. Op 1 februari 1636, kort voordat hij aan de Staten schreef, had de jaarlijkse verkiezing resp. herverkiezing van de vroedschapsleden plaats. Bij deze gelegenheid stelden er twee zich niet herkiesbaar. Een van hen was Albert Jansz. Plemp, zie voor Hooft's vriendschap met deze bekende katholieke familie de commentaar op 1301. Onaannemelijk, dat dit aftreden van Plemp niet op een wenk van Hooft gebeurd zon zijn.

Albert Jansz. Plemp was vroedschap sedert 1 februari 1631, daarvoor herhaaldelijk scholarch en weesmeester. Bij de inspectie van 1644 (UdM Bijlage XIII) werd te Weesp een schuilkerk aangetroffen ten huize van ‘de wed^e Plemp’.

Resolutieboek Vroedschap. Gem.

archief Weesp A 9 A fol. 114^v.

* opschrift demptis: zonder

1 eenen: ene, een zekere.
hem qualificerende: die zeide te zijn.

2 affgegeven: (de wens) te kennen gegeven (WNT afgeven 969 2); Dienaers des Godlijcken Woorts: Hervormde predikanten.

4 Leeraers: idem; daer toe (...) consent: toestemming hiervoor.
ten eijnde...toegaen: (gissing:) opdat, als aan de voortdurende ongeregelde discussies een eind gemaakt was, alles openlijk en in goede orde zou plaatsvinden.

+ *met*

6 Presenterende: terwijl zij het aanbod deden.

7 gesecundeert: bijgestaan.
Soo ist dat: (formule die een besluit inleidt); t selffde: het.

9 geconsenteert: toegestaan.
metten anderen: met elkaar.

10 minnelijck: vriendelijk, vriendschappelijk, in der minne; conferentie: gesprek.

11 voet ende middel: manier en methode; authoriserende haer: en geven haar (de beide partijen) volmacht om.

14 alhier ofte elders (woonachtig); tot hem nemen: aan zich toevoegen, assumeren.

15 ende sal enz.: en het gesprek zal plaatshebben in tegenwoordigheid van die personen die met beider toestemming (daarbij) toegelaten zullen worden.