De briefwisseling van P.C. Hooft. Deel 3

Derde deel

Regelnummers proza verbergen

[p. 234]

1014 Aen den Heere Joris Doublet, Rentm^r van d'Espargne, in den Haeghe.

1Mijn' Heere,

2Mij spieghelende in de wet van U. Ed. brief, vind ik daer mijn'² 3 ondaedt met zoo leelijk een aengezight afgemaelt, dat mij gruwen³ 4 zouw onder 't uwe, niet alleen in persoon, maer ook in papier, te⁴ 5 verschijnen; zoo my de goedertierenhejt, die Uwer Ed. ten ooghen 6 ujtziet, geen' genaede beloofde. Ik beken, van P. Paulo misschien⁶ 7 zoo veel om staet en kerk gedaen en geleden te zijn, als van⁷ 8 ijemandt voor oft nae; ende dat de wonden van zijn Leeven meer⁸ 9 dan een' pen met Italiaensche olij verdienen: maer 't valt der mijne⁹ 10 zujr genoegh Hollandschen inkt te geeven; die hem niet helpen¹⁰ 11 kan, en schaerselijk toerejkt, om de blaedren te beschrabben, die ik¹¹ 12 vreez dat men, schier oft morghen, in plaets van ze voor getujghen 13 der gedenkwaerdighe dingen aen te neemen, voor melders mijner¹³ 14 vermetelhejt zal ujtluijen. Doch, moghte hum Uwer Ed. hejlzaeme¹⁴ 15 handt, en mij de eer haerder jegenwoordighejt alhier gebeuren, ik 16 zoude geenszins, om de moejte t'ontgaen van voor opperknecht te 17 dienen onder zoo eenen Meester, mij t'zoek maeken; maer wel¹⁷ 18 graetighlijk mijn werk van Uwer Ed. den kalk en de steenen aen te¹⁸ 19 langen, de welke, als dienstigh tot steun van dit wagglende gebouw,¹⁹ 20 ik mejn geraept te hebben. Ik bid dan, dat U. Ed, dewijl zij de²⁰ 21 erbarming zoo wel weet te scherpen, om mij 't hart te kerven,²¹ 22 geenen slijpsteene slachte, ujtgezejdt de geen, die zich ouwlinx te²² 23 Rome doorsnijden liet van 't mes dat hij zelf gewet moght' hebben: 24 hoewel 't wejgheren dezer gunste mijne geneghenheit om uwer Ed.²⁴ 25 t'onzer eerste mondtgemeenschappe, te vertoonen 't geen ik ter ijl, 26 uit dat kreupel geschrift, heb opgegrabbelt, niet verkoelen zal; 27 nocht ijetwes doen slappen in zijnen plicht,²⁷

28Mijn' Heere,

29U. Ed.

30Onderdaensten ejghensten

31dienaer,

32P.C. Hóóft.

31Ujt Amsterdam, den 13^en

32van Lentemaent. 1640.

2 wet: aard, natuur (Mnl. Wdb. wet 2371 15).

3 ondaedt: Hooft's kritiek op het hs. van de biografie van Sarpi, vgl. 1011.
afgemaelt: geschilderd.

4 't uwe: uw aangezicht.
in papier: met een brief.

6 ik beken...zijn: ik erken, dat P(ater) Paulo (...) evenveel gedaan en geleden heeft (vgl. comm. bij 3).

7 om: terwille van.

8 dat...verdienen: dat zijn leven vol leed meer dan één vleiende biografie verdient; ‘Italiaanse olij’ schijnt op vleierij te duiden, althans op beoordeling met open oog voor verdiensten.

9 't valt...geeven: het kost mij moeite genoeg, Hollands te schrijven (bescheidenheidsritueel): blijkbaar had Doublet geschreven: doe het dan met uw bekwame pen beter over.

10 die...kan: Sarpi's biografie moet niet in 't Hollands geschreven worden, daar heeft hij (zijn nagedachtenis) niets aan.

11 de blaedren enz.: de Nederlandsche Historiën.

13 voor...ujtluijen: als bewijzen van mijn onberaden durf zal weghonen.

14 hum, vgl. 1025 r. 40. De zin schijnt te betekenen (schijnt, doordat de brief van Doublet ontbreekt): Als gij dat leven wilt beschrijven, en hier wilt komen, zou ik mij niet onttrekken aan de rol van helper (opperman die het materiaal voor de bouwende metselaar aandraagt).

17 mij t' zoek maeken: mij daaraan onttrekken.

18 graetighlijk mijn werk (maeken) van: met graagte, als een vanzelfsprekende plicht, doen.

19 de welke...hebben: dit moet slaan op aantekeningen die Hooft bij het lezen van de Vita gemaakt heeft.
dit wagglende gebouw: hiermee kan natuurlijk geen ontwerp van Doublet bedoeld worden. Misschien ‘dit nog vage plan’.

20 dewijl...kerven: dit doelt weer op de niet aanwezige brief van Doublet, waarin die een beroep op Hooft's medelijden met de nagedachtenis van Sarpi deed.

21 zoo wel: zo goed.

22 geenen slijpsteene slachte: niet lijke op een slijpsteen (die het medelijden steeds scherper in Hooft's hart zou doen kerven).
ujtgezejdt: behalve; ouwlinx: oudtijds; zich...hebben: als Doublet op die slijpsteen leek, zou hij in Hooft's medelijden met Sarpi delen (over het verhaaltje deelt prof. Kuijper mee: ‘Koning Tarquinius Priscus vroeg den augur Attus Navius zijn vogels te raadplegen, of datgene kon, wat hij momenteel in gedachten had. Ja, zei Attus, het kan. “Welnu, dit was mijn gedachte, dat gij met een scheermes een slijpsteen zoudt doorsnijden. Laat zien!” Attus sneed door en bezorgde zijn ambt zo voor eeuwen hoog aanzien. Vgl. Livius 1, 36, 4; Cicero, De divinatione 1, 32; Valerius Maximus 1, 4, 1 e.a..’)

24 hoewel enz.: maar ook als Doublet niet ook in 't hart gekerfd wordt, zal Hooft hem toch bij de eerstvolgende ontmoeting laten zien wat hij in haast uit de Vita, nu onomwonden ‘dat kreupel geschrift’ genoemd, heeft verzameld.

27 nocht...plicht: en ook volstrekt niet doen verflauwen in het vervullen van zijn plicht (jegens Sarpi? jegens Doublet?).

[p. 235]

Over de biografie van P. Paulo Sarpi.

Minuut. UBA II C 11.464. - Afschr. UBL Pap. 13