De briefwisseling van P.C. Hooft. Deel 3

Derde deel

Regelnummers proza verbergen

[p. 196]

992 Aen den Heere Professor Barlaeus.

1Mijn' Heere,

2Zoo zeer als u.E. de muggen laekt, moet ik ze looven: ende zoude, 3 waer ik een Barlaeus, geen slechter gedicht dan Maroos maeken,³ 4 t'haerder eere, tot dank voor de geene, die zij mij opdraeghen.⁴ 5 Want zij, koomende mij bestooken onder 't leezen van uwer E 6 vloeken tegens haer, schijnen het mijne voor Uwer E. naeste⁶ 7 bloedt te neemen, om haer leedt daeraen te verhaelen; volghends de 8 gemeene wijze der wraekgierighen, die aen den rechtschuldighe⁸ 9 geen vatten vinden. Te weeten; U.E. is haer ontvloden onder de 10 vejlighe hoede eener groote stadt van rechte, daer zij, oft vreezende 11 voor straf, oft zich naer de burgherlijke beleefthejt schikkende, 12 schroomen op het mes te spreeken, en 't zelve in de scheede houden.¹² 13 Maer U.E. schroome niet, het uwe te trekken tegens den quant, die¹³ 14 gebondens beens hier bij gaet; en zijn' ujtvaert te houden met¹⁴ 15 eenighen broeder oft zuster van 't Hujs der Liefde tot het Vader-¹⁵16landt. Want hij is een gebooren Spanjaerdt, en geteelt in den oordt¹⁶ 17 achter Overbeeks hujs, die, om 't roosten der hitte tussen vier¹⁷ 18 mujren, den naem van Spanje voert. Zijnen makker heb ik hier¹⁸ 19 ontlijft, terwijl mijn' Huisvrouw schier zorghde, dat hij 't mij doen¹⁹ 20 zouw. Moght onz' Ammirael, tot zoo goedt een' koop meester²⁰ 21 worden, van de geene, die hij als in hechtenis houdt, hij moghte van²¹ 22 geluk spreeken; al zouden 'er ook Frans- en Engelsman zijn' gasten²² 23 op wezen. Tesseltjen zal liever vastendagh houden, en zich te vrede²³ 24 met de maeghere kost van het drooghe bladt, dat hier in steekt.²⁴ 25 De toonneelspeelen zijn te krafteloos om ons derwaerts te trekken,²⁵ 26 nu zij wejghert handt aen de koorde te slaen met belofte van zich 27 weder herwaerts te laeten lejden. 't Valt haer te swaer ons een' 28 schoorsteen te vermaelen; daer men nochtans elkandre, wel om een²⁸ 29 haverstroo ijet schildert op een blaesbalgh die van zijn geringste²⁹ 30 maeghschap is. Maer wij maeken gissing, ter naeste midweeke, met³⁰ 31 pak en zak over te koomen. Zoo U.E. dan ijets te bieghten heeft;³¹ 32 mijn' ooren moghten 'er zich aen vergaepen; maer de lippen zullen 33 verzeghelt zijn. Mijn' Huisvrouw en dochters maeken dezen tot 34 een' wisselbrief, ende daer bij, aen U.E. samt mê Joffrouwen d'uwe,³⁴ 35 d'ontfange groetenis weder over met zoo veel woekers als U.E. zelf 36 te wenschen weet. Zoo doet ook, nevens haer,³⁶

3 Maroos: dat van P. Vergilius Maro.

4 degeene, die zij mij opdraeghen: degene (nl. de eer) die zij mij bewijzen, nl. door hun zoemen.

6 het mijne...neemen: mijn bloed als aan het uwe 't meest verwant te beschouwen.

8 den rechtschuldighe: de werkelijke schuldige (sc. Barlaeus in de ogen van de muggen).

12 op het mes spreeken: met het mes dreigen (dreigen te steken).

13 den quant: de knaap, nl. een stuk gevogelte.

14 zijn'...houden: hem op te eten.

15 broeder...Vaderlandt: iemand die tot de sekte der vaderlandslievenden behoort (vgl. WNT liefde 2072). Woordkeus en hoofdletters doen een toespeling vermoeden op de sekte van Hendrick Niclaes, zie H. Bonger, Leven en werken van D.V. Coornhert (Amsterdam 1978) blz. 264 v.

16 Want: dit woord legt het verband tussen de vaderlandslievenden en ‘Spanjaerdt’.

17 Matth. Overbeeck had veel terrein gekocht achter het grote huis dat hij naast de universiteit bezat; blijkbaar fokte hij daar (o.a.) kalkoenen. Die waren door de Spanjaarden in Europa gebracht uit Mexico. De naam ‘Spanje’ is ter plaatse en op het gemeentearchief te Leiden niet meer bekend.

18 er waren dus twee levende dieren gestuurd, waarvan Hooft er een geslacht had, met enige moeite, blijkens Leonora's vrees.

19 schier zorghde: bijna vreesde.

20 tot zoo goedt een' koop: even gemakkelijk (overgang op Tromp).

21 de geene...houdt: degenen (Spaanse schepen) die hij voor Duins geblokkeerd houdt.

22 al zouden...wezen: al zouden de Fransen en Engelsen ook mee profiteren.

23 zich te vrede (houden): tevreden zijn.

24 dat...steekt: blijkbaar sloot Hooft 993 in.

25 blijkens 991 r. 38, 39 wordt er in Amsterdam toneelgespeeld; die spelers kunnen de Hoofts niet (als met een koord) daarheen trekken, nu Tesselschade zich daarna niet naar Muiden wil laten meetrekken.

28 vermaelen: overschilderen (wat zij blijkbaar beloofd had); elkandre (datief).
om een haverstro: om de haverklap.

29 een blaasbalg behoort tot de onaanzienlijkste verwanten van een schoorsteen (men denke hier aan een handblaasbalg en de boezem van de schoorsteen met het ‘schoorsteenstuk’).

30 wij maeken gissing: wij zijn van plan om, als er niets tussen komt; midweeke: woensdag (WNT mid 655); met pak en zak: de halfjaarlijkse verhuizing.

31 bieghten: toespeling, als vaker, op Barlaeus' z.g. dingen naar Tesselschade's hand.

34 wisselbrief: (hier:) brief waarin men complimenten uitwisselt.
daer bij: in die brief; Mê Joffrouwen d'uwe: uw dochters.

36 nevens haer: met haar, evenals zij.

[p. 197]

37Mijn' Heere,

38Van den Hujze te Mujde,

39den naestlesten in Herfst-

40maent, 1639.

37Uwer E.

38Onderdaene verplichte

39dienaer

40P.C. Hóóft.

Antwoord op 991, met een kalkoen.

Minuut. UBA II C 11.544.