De briefwisseling van P.C. Hooft. Deel 2

Tweede deel

Regelnummers proza verbergen

[p. 743]

758 Aen me Joffrouwe Mê Joffr^e Tesselscha Visschers, weduwe van S^r Allart Crombalgh, z.g. in de Langestraet, tot Alkmaer.

Loont.

1 Mê Joffr^e

2 Killende Penelope, ende Heeneloopster voor de straelen van² 3 Apollo, hoe komt UE vervaert voor 't ijs, ende begeeft u van de 4 sleê op den waeghen, daer uwe koude maghtigh is, niet alleen 't ijs⁴ 5 te sterken, maer 't waeter te doen bevriezen, beter dan sneeuw en 6 zout zulx kunnen doen? Uw Phoebus blaekt, ende lejdt d'ujterste⁶ 7 kraften zijns vernufts te kost aen 't verheffen van de waerdij der 8 vrouwen. De bijgaende brief, te verduitschen door den Heere 9 D. Paeuw, zal 't ujtwijzen, ende misschien U.E. ijslijk hart⁹ 10 *bewurwen*⁺. Zoo dat niet helpen magh, zoo lujstert ten minsten nae¹⁰ 11 't hier nevensgevoeghde deuntjen van mijnen neeve Fabrj.¹¹

Fajtes, avec les fleurs, renaistre les amours.¹²

13 'T en zij dat gebeurt; zoo zeg ik dat de Musen en Gratien t'uwent¹³ 14 ujt hebben: niet t'uwent alleen maer in de gansche stadt Alkmaer:¹⁴ 15 doch hoope een beter; gebiede mij aen alle de vrienden, ende boven¹⁵ 16 al in UE beste gunste, met bidden dat God in de zijne behoede 17 d'ouwde (hola! dat 's een laster,¹⁷

Ch'a donna non si fa maggior despetto,¹⁸
Che quando vechia o bruta le vien detto)

20 ik wil zeggen de bejaerde, en de minderjaerighe Tesselscha: gelijk²⁰ 21 wenscht van heeler heeter harte,

22 Mê Joffr^e

23 Uwer E

24 Verplichtste, dienstvaerdighste

25 P C Hóóft.

24 Ujt Amsterdam, den x^en van

25 Lentemaendt des jaers 1636.

Hooft plaagt Tesselschade met haar schuwheid voor Barlaeus' dingen naar haar hand.

2 killende: verkillende; Penelope: Odysseus' vrouw, die de beruchte ‘vrijers’ standvastig afweerde; Daphne vluchtte voor de toenaderingen van Apollo, tot de goden haar uit medelijden in een laurierboom veranderden. Hooft vergelijkt Tesselschade met deze klassieke heldinnen, omdat zij Barlaeus, hier Phoebus en Apollo genoemd, afweert.

4 na deze klassieke vergelijkingen ontwikkelt Hooft het beeld dat in ‘killende’ werd voorbereid: Tesselschade reist niet per slee maar per wagen, hoewel zij een verijzende invloed op haar omgeving heeft (vergelijking met het koudmakende mengsel sneeuw en zout). De datum schijnt T. overigens gelijk te geven.

6 ende lejdt enz.: dit slaat blijkbaar op een Latijnse brief van Barlaeus aan Hooft, die niet bewaard is.

9 ijslijk: ijzig.

+ *bemurwen*

10 bemurwen: vermurwen.

11 welke Fabri hier bedoeld wordt is niet gebleken.

12 ‘Laat, met de bloemen, de liefde herleven’.

13 muzen en gratiën: beschermsters resp. van kunsten en bevalligheid.

14 ujt hebben: afgedaan hebben; waarom de stad erbij betrokken is, blijkt niet.

15 hoope een beter: ik hoop op iets beters.

17 Hooft past een uitvoerige zelfcorrectie toe als hij op 't punt staat, T. en haar dochtertje ‘de oude en de jonge T.’ te noemen; laster: ‘het vertellen van leugenachtig kwaad van iemand’ (WNT laster 1124 3).

18 ‘Men maakt de vrouwen nooit spijtiger. Dan als men ze oud of lelijk noemt’. Ariosto, Orlando furioso, XX, 120 vs. 7-8, waar voor despetto staat dispetto en voor vechia o bruta: o vecchia o brutta.

20 bejaerde: meerderjarige (het enige overgebleven dochtertje was Maria Tesselschade, 1628-1647).

Origineel. UBA II C 13.239².