Een aardig prentenboek met leerzame vertellingen

[p. 1]

Jubilaeum-uitgaaf 1848-1898.

Een jubileum-uitgaaf van een PRENTENBOEK, en dan nog wel een 50-jarig, mag zeker tot de zeldzaamheden gerekend worden. En toch is dit werkelijk zóó!

Ziehier, in 't kort, de geheele geschiedenis - Door een collega-uitgever, den Heer J.H. Geuhand, te Leiden, werd op 25 Maart 1817, mij welwillend ter hand gesteld: ‘Lustige Geschichten und drollige Bilder, mit 20 schön colorirten Tafeln für Kinder ran 3-6 Jahren’, door Heinrich Kindeklier met de verzekering, dat, wanneer het op zijn weg kon gelegen zijn, dergelijke uitgaven te bezorgen, hij geen oogenblik aarzelen zou een Nederlandsche bewerking te ondernemen, daar z.i. het succes verzekerd was. De goede vriend meende, dat dit zaakje beter door mij kon worden uitgevoerd, omdat ik, als jeugdig uitgever, mijn weg op dit gebied nog had af te bakenen. (De tweede en volgende drukken van ‘LUSTIGE. GESCHICHTEN’ verschenen onder den titel van: ‘DER STRUWWELPETER’.)

Het besluit was spoedig genomen. Reeds den 26 Maart 1847, werd dit werkje, naar de toenmalige Rijkswet, aan het Gemeentebestuur van Schiedam, ter vertaling aangeboden, des voormiddags ten Elf ure; officiëel geteekend, namens ‘Burgemeester en Wethouders der Stad Schiedam’ door den Burgemeester S. Rijsnende, en ‘ter ordonnantie van dezelve’ door den Secretaris Vernède

Dit was de eerste stap. Een tweede zou zijn: om iemand te vinden, die de typische, echt kinderlijke versjes van de oorspronkelijke uitgaaf, in eenvoudig, voor kinderen begrijpelijk en verstaanbaar Nederlandsch, zou overbrengen! Een dichter es-professo durfde het niet aan, uit vrees voor mislukking; onze Jan Goeverneur de algemeen zoo gunstig bekende auteur van ‘Fabelen en Gedichtjes voor Kinderen, zeide rondweg: ‘In vroegeren tijd zou ik het graag gedaan hebben, maar nu kan ik 't niet meer, en mag ik er mijn goeden naam niet aan wagen!’

Een slechte troost voor een jong uitgever, die toch het boek wilde doen verschijnen.

In een kleinen vriendenkring, op zekeren avond tot dat doel genoodigd, las ik de versjes voor, die zoo eenvoudig en zoo gemakkelijk schenen, dat men meende een ieder van ons de bewerking, van een of meer, best op zich zou kunnen nemen. - Makkelijker gezegd dan gedaan! Doch werkelijk ontving ik van enkelen proeven van hun dichterlijk talent en was onze vriend W.P. Razoux, toenmaals Commies der Posterijen, zoo welwillend de vertalingen te herzien en te voltooien. De tekst kwam dus gelukkig gereed, die den titel zou dragen van ‘EEN AARDIG PRENTENBOEK MET LEERZAME VERTELLINGEN’.

Een tweede zorg was nu de uitvoering, waaraan vele bezwaren verbonden bleken te zijn, omdat de Steendrukkunst te dier dagen, in ons Vaderland, nog veel te wenschen overliet; - althans niet, dan tegen hooge prijzen, die den verkoop zeer zouden bemoeilijken, wilde men de bewerking op zich nemen.

[p. 2]

Het toeval bracht mij, in 't begin van 1848, in relatie met de firma Jos, Scholz te Mainz, die aanbood eene oplaag in de Nederlandsche Taal te leveren, in alles gelijk aan het oorspronkelijke werk, - Deze was weldra voltooid en kon reeds in den nazomer van dat jaar ‘Een aardig Prentenboek’ het publiek worden aangeboden.

Na verloop van eenigen tijd was deze eerste zeer belangrijke oplaag uitverkocht, en werd een tweede, in hetzelfde formaat, gedrukt ter Steendrukkerij van H.L. van Hoogstraten, te Zwolle, die later, evenzeer in kwarto, gevold werd door een derde editie, vervaardigd door de Firma W.P. v.d. Weijer te Utrecht

Duizenden Exemplaren zijn van deze kwarto-uitgaaf verkocht.

Om het debiet evenwel nog meer uit te breiden en ‘EEN AARDIG PRENTENBOEK’ ook in handen te brengen van hen, voor wie de prijs van f 1.25 te hoog was, besloot ik om het in gedeelten of stukjes verkrijgbaar te stellen, die voor 25 en 30 Cents konden verkocht worden. Dit plan mocht algemeen bijval vinden en werden van 1848-1884, in de verschillende formaten, niet minder verkocht dan ongeveer

HONDERD ZEVENTIG DUIZEND EXEMPLAREN.

In laatstgenoemd jaar is dit artikel - met mijn geheelde fonds van Kinderboekjes, dat in veler handen kwam - aangekocht door den Heer J. Vlieger, te Amsterdam, die zich tot den huidigen dag in een gewenscht debiet mag verheugen.

Van tijd tot tijd evenwel ontving ik aanvragen, om dit Prentenbock te ontvangen in den vorm van den eersten druk, waaraan voor velen, de grootouders van het tegenwoordige jonge volkje, uit de dagen hunner jeugd, de aangenaamste herinneringen verbonden bleven. Daar dit, wegens totaal gebrek aan Exemplaren, ondoenlijk was, omdat zelfs het copie-recht mij ook niet meer toebehoorde, besloot ik om de mogelijkheid tot een dergelijke editie te sluitend in den vorm van 1848, het boek opnieuw uit te geven, en de firma P.W.M. Trap, te Leiden, om het te drukken.

Dat deze druk, die op verlangen van velen thans verschijnt als Jubilaeum-uitgaaf. een voortdurend succes ten deel zij, als voor vijftig jaren. is de wensch van den Uitgever

H.A.M. ROELANTS.

Schiedam, October 1898.