Gedichten
(1981)–Willem van Hildegaersberch–
Auteursrechtelijk beschermdGa naar margenoot+LXXXVII. Vander avontuer.Avontuer heb ic ghesocht,
Oest, west, te menigher stede,
Die ic vinden niet en mocht,
Wat arbeit dat ic daer om dede.
5[regelnummer]
Nu faelgeren mi die lede;
Mi twifelt zeer in mijn ghedocht,
Of Avontuer mi yet wil mede,
Si baert recht ofs haer niet en rocht.
‘Ay Avontuer, ic mach di haten
10[regelnummer]
Mit allen recht voer die vyant,
Dat ghi den ghenen comt te baten,
Die u selden biet die hant;
Ende ic, die u door menich lant
Heb ghesocht, in allen straten,
15[regelnummer]
Dien sidi worden ombecant,
Is dat niet wonder boven maten?
Avontuer, dat segghet my,
Ic vraghe u seker sonder spot,
Waer om staet ghi den quaden bi,
20[regelnummer]
Ende slunt te recht al hier sijn slot,
Die verwaten is voer God,
Die ons wel maect van sonden vry?
Die goede heeft dat archste lot;
Proeft wat reden dattet sy,
25[regelnummer]
Avontuer, dat ghi doet,
Dat ghi den goeden dus gaet voren
Ende brencten sneven ondervoet,
Ende hebt den quaden hier vercoren:
Antwoert mi, dat wil ic horen,
30[regelnummer]
Of u mijn reden doncken goet,Ga naar margenoot+
Dan ghise mocht mit rechte schoren,
Des soud ic gaerne wesen vroet.’
‘Meester, ghi hebt mi ghevraecht,
Ick bin tandwoerden al ghereet.
35[regelnummer]
Mi ghedencket dat ghi onrecht jaecht,
Tis best dat ghi u woerden cleet.
Alle dine heeft onderscheet,
Besiet dat ghi te rechte claecht;
Al isser menich op mi wreet,
40[regelnummer]
Ic bin die rechte mate draecht
Over alle creaturen,
Die ter werlt ye lijf ontfinghen.
Ic gheve tzoete mitten zuren
Elkerlijc by sonderlinghen.
45[regelnummer]
Willde ic teen in tander minghen
Soe waert int eynde quaet te puren;
Aldus soe moet ic alle dinghen
Onderscheiden by naturen,
Want ghi beschult mi hier al thant,
50[regelnummer]
Dat ic u niet ghelijc en draghe,
Ende waer ic come in enich lant,
Aldus gheschietet my alle daghe;
Ende wye dat onghelike claghe
Voerwaert stect, hi wert gheschant
55[regelnummer]
Onder vriende, onder maghe;
Int lest blijft hi Goeds vyant,
Die alles dinghes hevet wout
Beyde in hemel ende op eerde.
Hi heeft sulver ende gout
| |
[pagina 184]
| |
60[regelnummer]
Ga naar margenoot+Een deel gheset in mijnre waerde,
Dat ic daer of sel sijn een haerde;
Mar selve blijft hi int behout,
Roept an hem mit snelre vaerde,
Sijn gave is soe menichfout.’
65[regelnummer]
‘Ja, Avontuer, dit wetic wel,
An hem staet overste mijn ghedocht,
Hi is die ons doemen sel,
Ende anden cruus ons allen cocht.
Wye hem mit vlyte dienen mocht,
70[regelnummer]
Ic hieten wijs ende nyemant el;
Want ghi baert ofs u niet en rocht,
Als mijn ghelucke onder vel.
Mer berecht mi noch bet voort
Van dat ic u vraghede lanc heden,
75[regelnummer]
Wair mede dat hijs heeft verboert,
Die sijn gheluc altoes beneden
Ymmer blijft tot allen steden,
Ghelykerwijs oft waer versmoort.
Onderscheit my dit mit reden,
80[regelnummer]
Ic bin die ghene diet gaerne hoert.’
‘Meester, wildijt waer bekennen,
Soe sal ict u wel onderscheiden:
Daer is sulc soe dom van sinnen,
Hi en can sijn gheluc niet verbeiden,
85[regelnummer]
Hi drijftet wech mit haesticheiden.
Al waert dat icken wilde minnen,
Hi en canre hem nerghent toe bereiden,
Soe seit hi dan, sijn luc is dynne,
Ende witet dan algader my,
90[regelnummer]
Nochtan is die schulde sijn;
Want ie bleve hem gaerne by,
Wrochte hi nae die wille mijn.
Sinnicheit die is soe fijn,
Si hout een man van schanden vry,
95[regelnummer]
Ende dAvontuer die doet aenschijn,
Dat si te liever mit hem sy;
Want wye dat sonder wijsheit
Sijn eyghen wille wil bedriven,
DAvontuer is onbereyt
100[regelnummer]
Stade vast mit hem te bliven;
Want wildsijt hengen, hi soude cliven,
Datter worde wonder van gheseit:
Nu denct hem die die waerheit bescriven,
Beter reden dat hi leitGa naar margenoot+
105[regelnummer]
Inder maten ende niet so hoghe,
Dat hi hem selven yet verghet,
Wanttie sin is hem te droghe.
Wel te leven onbesmet,
Dat is dat den menighen let,
110[regelnummer]
Die wil hogher dan sijn moghe;
Soe wart hi dan te dael gheset,
Als hi waent wesen optie vloghe.
Aldus gheschietet menichsens,
Dat die mensche valt in sneven,
115[regelnummer]
Om dat hi hogher sijn ghepens
Set dan dAvontuer wil gheven.
Dat heeft die menighe wel beseven,
Oest, west, haer ende ghens,
Die gheen die buten maten leven,
120[regelnummer]
Dat selden boven comt haer kens.’
‘Avontuer, des lide ic mede,
Wanttet donct mi reden schinen,
Wye u verwerct mit haestichede,
Dat sijn ghelucke moet verdwinen;
125[regelnummer]
Want wye hem selven brenct in pinen,
Des achtmen cleen te menigher stede,
Hier om rade elc man den sinen,
Dat si hem hoeden zulker zede.
Mar ic wil noch vorder vraghen,
130[regelnummer]
Ghi hebt mi dick soe wel berecht.
Waerom laet ghise mit rouwen claghen,
Die hem ter werlt houden slecht,
Ende mit arbeide nu ende echt
Winnen, daer si hem op bedraghen?
135[regelnummer]
Hebt ghi mit wille desen verplecht,
Hoe sondense uwes in doechden ghewagen?’
‘Meester, wildijt wel verstaen,
Ic selt u nader waerheit weghen:
Darbeit die moet sijn ghedaen,
140[regelnummer]
Daer heeften God ghescepen tieghen.
Can hijt verduldeliken dreghen,
Soe sel hi beter loon ontfaen
Dan die in rijcheit heeft gheleghen,
Ende mit weelden ommegaen.
145[regelnummer]
Want rijcheit daer hoert sorghe toe,
Hoemense te rechte sal regieren;
| |
[pagina 185]
| |
Ga naar margenoot+Ic wil u segghen alse hoe:
Hi moet peynsen ende visieren
Om sijn rijcheit menighertieren,
150[regelnummer]
Soe heeft hi dicwijl crancken roe,
Ende wil hi slachten naden ghieren,
Soe is hi hem comen alte vroe.
Want rijcheit doet den menighen scheiden
Van hem die alle dinc besat;
155[regelnummer]
Ende oock mach ons wel rijcheit leiden
Daer boven totter hoochster stat;
Want wye hier volcht den rechten pat,
Ende leeft altoes nader waerheiden,
Al heeft hi have ofte schat,
160[regelnummer]
Sijn loon sel ooc voer Gode breyden.
Ghi wilt al avontner begheren
Nae uwen wille in eertrijcke,
Wye soud dan die ziele neren
Ende den lichaem des ghelijcke?
165[regelnummer]
Nyemant die sel hem verslijcken,
Men macht al hier wel thants verteren,
Daer ons God om soude bezwiken,
Als ons die vyant wilde deren.’
‘Avontuer, nu bin ics vroet,
170[regelnummer]
Dat ghi die waerheit hebt ontbonden.
Ic wil gaen setten minen moet,
Hoe ic schuwen mach die sonden,
Ende laten u in allen stonden
U bruken, wat ghi doet;
175[regelnummer]
Want ghi cont wel die waerheit gronden,
Al sijn wy sot ende onbehoet.
Mar eer ghi noch van henen scheet,
Soe soud ic gaerne van u weten
Punten, die ic niet en weet:
180[regelnummer]
Twaer mi leet had icse vergheten.
Tdenct mi onghelijc ghemeten,
Dat ghi den menighen sijt dus wreet,
Diet bidden moeten dat sy eten,
Ende mit armoede sijn ghecleet;
185[regelnummer]
Een ander blint, hi en mach niet sien,
Die derde crepel al daer bi,
Mach dit by reden al gheschien,
Soe denct mi wel dat wonder sy.
Wondi den sin berechten mi,
190[regelnummer]
Soe dat mi niet en dorste twien,
Soe waer ic menigher sorghen vry,
Want mijn ghepeyns en is niet clien.’Ga naar margenoot+
‘Meester, dese heeft God vercoren,
Dit sijn sijn boden altemael.
195[regelnummer]
Wye hier ter rijcheit is gheboren,
Dat hi sel nedersien te dael,
Opdat hi niet te ver en dwael,
Hi en mach exempel sien te voren,
Dat hi sijn scout daer an betael,
200[regelnummer]
Of ewelijc blijft hi verloren.
Sel hi dus in anxten leven,
Soe en heeft hijs oec niet al om niet,
Die hier ter werlt is verheven;
Want God selve hem ghebiet,
205[regelnummer]
Weet hi den armen in verdriet,
Dat hi hem mildelic sel gheven
Van sinen goede, waer hi en siet,
Of hi moet int eynde sneven.
Doch wyen hier rijcheit wert ghesant,
210[regelnummer]
Die machs hem menichsins verblyden;
Want hi theft heeft in die hant,
Die lemmel scharp an beyden zyden;
Hi mach vechten, hi mach striden
Mit overmoede op sinen vyant;
215[regelnummer]
Die arme moeter mede lyden:
Dits een recht in menich lant.
Mar als hi dan van henen vaert
Die hier verduldelyken lijt,
Soe is die Avontuer verbaert,
220[regelnummer]
Die sijns op eertrijck heeft vermijt.
Hier om peynst in alre tijt,
Dat ghi u selven soe bewaert,
Hebdi rijcheit of jolijt,
Deelt den armen onghespaert.’
225[regelnummer]
‘Avontuer, dat willic doen,
Op dat mi God der eren an.
Al waerdi stouter dan een lyon,
Die doot en spaert ne ghenen man,
Oeck wyen droech of wyen wan:
230[regelnummer]
Ridder, knecht ofte baroen,
Wye hemelrijc verdienen can,
Sijn avontuer is altoes groen
Als een rijs, dat schone staet
Mit sinen loveren wide oploken.
235[regelnummer]
Tdenct mi sijn een edel zaet,
| |
[pagina 186]
| |
Ga naar margenoot+Die reden die ghi hebt ghesproken,
Al heeft my Avontuer ontbroken,
Dat si my buten wille gaet,
Ic selt laten onghewroken,
240[regelnummer]
Ende doen altoes dat ghi mi raet,
Op dat ghi my in desen tyden
Segghen wilt den rechten sin,
Waer mede dat hi comt in lyden,
Die overvloedich int beghin
245[regelnummer]
Altoos meerrede sijn ghewin,
So datmen dicke sach verbliden,
Entaer nae quam hem weder in
Grote sorghe in allen tyden.’
‘Meester, ic wil u al bloot
250[regelnummer]
Hier of doen den sin verstaen:
Sulc is moghende ende groot,
Ende eleman is hem onderdaen;
Mocht sijn dencken dan voerwaert gaen,
Soe en blever nyemant sijns ghenoot,
255[regelnummer]
Hi soudt al binden ofte slaen:
Hier om crijcht hi wederstoet.
Want als hi leeft in hogher staet,
Soe doet hi menighen overlast:
Soe elaghet elcman waer hi gaet,
260[regelnummer]
Is hi buer of is hi gast.
So wortet andersins ghepast,
Als ic hoor der mienten raet,
Dat sijn gheluc niet meer en wast,
Soe comt hi weder inde maet.
265[regelnummer]
Want ic moet ymmer gherechtich wesen,
Elcman hoede hem anders wel
Over dien ende over desen.
Al waer sijn gheluc oic noch so snel,
Ic waent hem luttic vromen sel,
270[regelnummer]
Dat hi ter werlt is gheresen,
Want wort hem dAvonture fel,
Hi en cans niet licht ghenesen,’
‘Avontuer, dit is een pat,
Daer ic na sochte hier te voren,
275[regelnummer]
Wondijs mi berechten bat,
Noch soude icket gaerne horen,
Waer toe dat hi is gheboren,
Die altoes rijcheit heeft ghehadt;
Nyemant en conde hem daer uut storen,
280[regelnummer]
Hi en helt mit ghiericheit den schat.’Ga naar margenoot+
‘Meester, dit is lichte te vinden
Diet te recht verzinnen can.
Ic wilt mit reden u ontbinden:
Tloon van desen rijcken man,
285[regelnummer]
Die sinen wil altoes verwan
Van des hi hem woud onderwinden,
Die sel mitten ewighen ban
Inder hellen gront verslinden.
Wanttie weldaet, die hi doet,
290[regelnummer]
En is voer Gode niet soe groot,
Hi en loonten an dat aertsche goet,
Daer hi hem selven in besloot.
Soe wert hem dan dat hemelsche broot
Weder ontoghen mitter spoet,
295[regelnummer]
Ende hi valt inden ewighen doot,
Daer hi altoes bliven moet.
Want wye dat dese werlt dient,
Men seit dat hem die werlt loont,
Ende el en heeft hi ghenen vrient.
300[regelnummer]
Dese is qualiken verscoont,
Mi denct, dat hi hem selven hoont,
Die mitter werlt hem veryent;
Want hi blijft al onghecroont
Voer hem die altoes trouwe mient.’
305[regelnummer]
‘Avontuer, nu weet ic al
Des ic huden wilde vraghen.
Al is mijn gheluc ter werlt smal,
En wilre mi niet om versaghen,
Ic en sal altoes een hopen draghen,
310[regelnummer]
Dat noch beter werden sal.
Alst my misgaet, ic wilt hem claghen,
Die lonen mach sonder ghetal.
Want sulken loon als hi wil gheven,
En heeft ter werlt gheen ghelijc;
315[regelnummer]
Want hi sel ewelijcken leven
Sonder eynde int hemelrijc.
Ic rade dat elcman an hem wijck,
Hi en comter nemmermeer bi in sneven,
Soe worden wy dan uut desen slijc
320[regelnummer]
Ten lesten daghe mit Gode verheven.’
Dit bispel heeft ons Willem ghemaect,
Dat elcman sel verduldich sijn,
| |
[pagina 187]
| |
Ga naar margenoot+Van Hildegaersberch, oec wyen laect,
Hi seit u hier den rechten fijn.
325[regelnummer]
Want God selve doochde pijn
Verduldelijck ant cruce naect,Ga naar margenoot+
Soe leeft hi hier oec in saligen schijn,
Die mit verdulde liden smaect.
|
|