Gedichten

(1981)–Willem van Hildegaersberch– rechtenstatus


Ga naar margenoot+LXXIII. Dit is vander ghiericheit. Ic bin in dichten soe verdoert, En weet wat langher bringen voort, Dat ghenoechlic is te horen. Die sloetel van vrou Eren toern 5[regelnummer] Die is der edelheit ontverret. Tslot wort out ende zeer verwerret, Men cant ghereyden noch ghestellen. Ghiericheit ende hoer ghesellen Die doen vron Eren overlast, 10[regelnummer] Haer en helpt muer noch toren vast, Alsoe alst nu ter werlt gheit: Wapen over die Ghiericheit! Vrou Eer die mach hoer wel beclagen, Si wort ghewacht in felre laghen, 15[regelnummer] Ende hoer en comt nerghent gheen ontset. Blijft sy ghevanghen onder tnet, Wye sal dan mitten heren hoven? Die prysen connen ende loven Wes die heren hem bewynden, 20[regelnummer] Ende helpen nauwe vonden vynden, Al daerment trecht nu mede verdooft, Ende der heren hoff berooft Vander rechten eren cleyt: Wapen over die Ghiericheit! 25[regelnummer] Waer die scalken boven rysen, Daer mach die goeden wel off grisen, Want sy sijn ghierich ende wreet; Wye wel doet, den hebben sy leit, Dat doet, hoer wesen is contraer. 30[regelnummer] Mochtmen tsien int openbaer Off bekennen wye sy waren, Die den heren dus beswaren, Dat sy der eren naem verliesen, Men soudse nyet te rade kyesen, 35[regelnummer] Die nu den goeden sijn dus wreet:Ga naar margenoot+ Wapen over die Ghiericheit! Al wilden heren reden kennen, Alsmen gaet mit valen mennen, Elkerlijck om sijn behaghen, 40[regelnummer] Soe en weten sy niet wat maten dragen Na consent van elker zyde. Die schalke leest hem sijn ghetyde Also subtylic voerden oren, Hierom die heren, die dit horen, 45[regelnummer] Wanen dat hi hevet recht: Aldus wort edelheit verplecht, Entie heren oec verleit: Wapen over die Ghiericheit! My en twifelt daer niet an, 50[regelnummer] Wist een heer van elken man Wat hi meende in sijn ghedocht, Dat nymmermeer ghevallen mocht Datter schiet nu alle daghe, Want soe en quaem niet dan rechte clage 55[regelnummer] Voer den heren off voer schepen. Nu wort die goede int vel ghenepen Jammerliken sonder verdient; Men wart mit ghelde der heren vrient, Daer die ghemeente zeer om creyt: 60[regelnummer] Wapen over die Ghiericheit! Wilden hem die heren schamen, Dat sy tonrechte myede namen, Soe most emmer recht gheschien; Die schalken souden hem zeer ontsien 65[regelnummer] Te comen inder heren raet. Nu helptmen ghewelt ende overdaet Jeghens den here om ghelt verdingen; Deen gaet perssen, dander wringhen, Hoe hire meest uut can ghepuren;
[pagina 140]
70[regelnummer] Ga naar margenoot+Trecht dat wijstmen buten muren, Elc wilt hebben hoet hem ghereyt: Wapen over die Ghiericheit! Waerby soe salmen heren kinnen, Ist dat sy gheen eer en minnen, 75[regelnummer] Weder in meninghen off in daden? Waer dan een scale mit gout gheladen, Hy mochte wel een heer gheliken; Mar alsmen siet die doeghet blyken, Daer wort edelheit vernaemt. 80[regelnummer] Ic waent den heren wel betaemt Ende anders alle goede lieden, Dat si hem niet en laten myeden Van enighen recht, daert an hem steit: Wapen over die Ghiericheit! 85[regelnummer] Een lant, dat staet in goeden recht Elken man al even slecht, Dat comt den heren veel te baten; Want worden rijc hoer ondersaten, Soe en can hem gheen goet ghebreken. 90[regelnummer] Mer moeter emmer miede uut leken Eermen recht off reden doet, Soe rijst nijt ende overmoet, Ende elc partyet mitten sinen. Dan comt die loghenaer veninen 95[regelnummer] Al daer hi vint alsulck ghesceit: Wapen over die Ghiericheit! Aldus maect Ghiericheit pertyen Ende doet die werlt also castyen, Dattet yammer is te schouwen. 100[regelnummer] Die een gaet den anderen blouwen Doot off lam, dats openbaer; Nochtan weet ic cuum int waer Wat hem witen eer tgheschiet. Veel te claghen dit verdriet, 105[regelnummer] Dat is een dinc dat luttic vroomt, Eert voer den hogen rechter coomt, Daer vint elkerlije sijn loon bereyt: Wapen over die Ghiericheit! Een wijs lantsheer, van sinnen vroet, 110[regelnummer] Die mochte node om enich guet Sijn vole partyen laten kyesen; Want wiere an wint, hi moet verliesen: Dat doet, het sijn sijn selfs lede. Heeft hi last, si varen mede 115[regelnummer] Hem te stercken, hem te vromen; Ga naar margenoot+ Wat sal dan schat of miede ghenomen Voer eendrachticheit te maken? Tfalt te spade naden zaken, Als deen den anderen versleit: 120[regelnummer] Wapen over die Ghiericeheit! Al waer een heer van machte groot, Hem mocht opcomen sulken noot, Dat hi sijn volck wel hadde te doen, Ridderen, knapen ende baroen, 125[regelnummer] Elkerlijc mit sijnre macht. Wat is beter dan eendracht, Daermen ghewapent hout om striden? Dus mach een lantsheer gheerne tyden Sijn volck te soenen alle ganghe; 130[regelnummer] Want waer partyen duren langhe, Daer wart van yammer veel bescreyt: Wapen over die Ghiericheit! Ghiericheit heeft veel te doen Binnen Room ende tAvenioen 135[regelnummer] Onder thooft van onser wet, Dat is mit paeusen soe baset, Dat kerstenhede comt in dwael. Elc heeft sinen cardinael Ende blijft in partyen staen; 140[regelnummer] Die een wil scheren, dander vlaen, Ende elck rechtich vader wesen. Hoe sal dit kerstenheit ghenesen, Die vander waerheit niet en gleit? Wapen over die Ghiericheit! 145[regelnummer] Ghiericheit van aertschen goede Bedwinghet dus die wise vroede, Dat sy hem scheiden in contraer. Gaet te Rome, ghi viutet daer, Of tAvinioen inder stede, 150[regelnummer] Daert hooft is van kerstenhede Ende der kercken fundament. Dese heeft ghiericheit ontwent, Dat sy hem in pertyen cloven; Die heren helpen tcoern schoven, 155[regelnummer] Om datmen keest in weyt:aant. Wapen over die Ghiericheit! Aldus comt kerstenheit in roer, Om dat si sien alsulken voer An die gheen die souden gheven
[pagina 141]
160[regelnummer] Ga naar margenoot+Exempel, hoe wy mochten leven, Dattet Gode waer bequaem. Want sy spisen den lichaem Gulseliken eerst van binnen, Entan gaen si van buten winnen 165[regelnummer] Groten schat ende duer ghewade: Dus vintmen thoff sonder ghenade, Die wijl der schalken macht is breyt: Wapen over die Ghiericheit! Heren sijn ter werlt ghesat 170[regelnummer] Om onrecht te maken mat, Ende rechtichede oec voort te sterken; Die priesters om die goede werken, Die sy den luden sullen tonen. Willen dese die werlt honen, 175[regelnummer] Ic hope zeker: neen sy niet; Doch ist menichwerff gheschiet Om tghenyet datter off droep, Dat sy mit vlyte gaen te knoep Aldaer die schalke sijn nette breyt: 180[regelnummer] Wapen over die Ghiericheit! Machmen heren ende papen Mitter myede aldus betrapen, Soe is Ghierichede venijn, Die weder boete noch medecijn 185[regelnummer] En mach verdriven nu te tyde; Die hande bliven open wyde Waermen schat off myede gaert. Een ghierich hert is so beswaert, Want selden crijchtet sijn ghevoech, 190[regelnummer] Al haddet alles dincs ghenoech, Al daer die werlt mede meyt: Wapen over die Ghiericheit! Wat wy dichten, wat wy vinden, Die hier op daertsche have slinden, 195[regelnummer] Die bliven durich int volherden. Om dit goet van deser eerden Setten sy hem in groten vresen; Deen gaet breken, dander tesen, Hoe hijs meest gherapen can. 200[regelnummer] Daer en is gheen lesen an, Si voeren tseyl al ougheswicht; Hoor loon dat staet voer ghesticht, Daer elck by kent sijn eyghen feit: Wapen over die Ghiericheit! 205[regelnummer] El en comt hem niet te stadenGa naar margenoot+ Dan die hope van weldaden, Als onse reden sel oirkonden. Ghi ghierighe minres vanden ponden, Waendi mit ghelde dan maken soen, 210[regelnummer] Off mede te nemen kempen coen, Die voer u striden int ghevecht? Neen, het is een ander recht, Ghi en dort daer om gheen talman vragen, Men sal daer al ghelike draghen 215[regelnummer] Waer sentencie nader pleyt: Wapen over die Ghiericheit! Mochtwy ghierliken ommesweven Ende altoes sonder sterven leven, Ende in die oude niet faelgieren, 220[regelnummer] Soe waer den menighen fellen ghieren Wel gheschiet na sinen waen, Die nu jaghen sonder vaen; Want wat si rapen ofte muren, Ten can hem niet langhe gheduren, 225[regelnummer] Si moetent rumen mitter doot. Hoer ziele blijft in anxten groot, Daer God om storte sijn helich zweyt: Wapen over die Ghiericheit! Een ghierech pat ghement mit valen, 230[regelnummer] Wil daer edelheit in dwalen, Om gheniet al hier tontfanghen, Wye mach dan te gheven langhen: Een kaerl, dies niet en heeft gheplogen, Of die gheven niet en moghen? 235[regelnummer] Desen tween ist quaet te leren. Miltheit taemt wel byden heren, Sijn si papen ofte leec. Macht mi helpen dat ic smeec, Ic laetet waer wel ongheseit: 240[regelnummer] Wapen over die Ghiericheit! Want ic strijc op dove snaren, Vrou Eren schip is langhe ghevaren, Men prijst nu niet voer rapen tgoet. Ist een evel sonder boet, 245[regelnummer] Wat helpt datmen te meester gaet? Mar die gheen, daert al an staet, Die sel noch vinden waert ghebreect, Off in wyes handen dat myede leect, Off wye sijn zwaert in goeder maten
[pagina 142]
250[regelnummer] Ga naar margenoot+Ghedreghen heeft den recht te baten, Dattet niet tonrecht en sneyt: Wapen over die Ghiericheit! Mach ghiericheit aldus regneren, Soe en mach hoer schaemte niet verweren, 255[regelnummer] Si en wert ghescoten doer den huyt. Dorst si claghen overluyt, Die borden waren hoer veel te zwaer,Ga naar margenoot+ Die die schalken bringhen naer Den gueden opten hals gheladen. 260[regelnummer] Wye dar den heren anders raden Dan hem ghenoecht of is bequaem? Van Hildegaersberch Willaem Die laeckt hem die alsulc arbeit: Wapen over die Ghiericheit!	margenoot+ H. fol. 74 a. B. fol. 54 c. d. margenoot+ H. fol. 74 a. b. B. fol. 54 d.-55 a. [tekstkritische noot]71 Ende w. h. soe dat hem geet. 73 soe ontbr. 79 Soe. 81 ander allen goeden l. 87 wel t. b. 92 rijster. 94 logener venijn. 95 sule g. 97 Dus. 98 so. 100 H. bouwen. 2 hi twint int jaer. 3 W. h. wit eert g. 5 dinc luttel. 7 elc. 13 sijns s. lude. 15 s. ende t. v. 21 machten. 24 Ridder. 28 mocht e. l. g. riden. 29 in allen g. 31 Dat. 34 Romen. 38 sijn c. 39 bliven. 40 Deen. 41 E. e. wil r. v. w. Vs. 141 en 142 bij B. in omgekeerde volgorde. 46 Gewiset d. d. w. v. 48 Romen g. vyndet waer. 51 clercken. 53 hem ontbr. 54 H. here. 55 O. d. daer kiest weit. 58 alsulke. margenoot+ H. fol. 74 b. c. B. fol. 55 a. b. margenoot+ H. fol. 74 c. d. B. fol. 55 h. c. [tekstkritische noot]63 Gulsichlijc. 64 gaen si ontbr. 67 scalcker. 71 E. r. om v. 72 die ontbr. 77 Omt geniet dat daer. 79 breit. H. spreyt. 82 Mit gelde. 85 ten tiden. 88 is seer b. 89 criget. H. crijchten. 90 hadt. 91 Daer nu d. w. 93 of w. w. v. 94 om d. h. 95 Si b. 97 S. s. haer siel in groter v. 200 leren. 2 v. hem g. 5 Elc. 9 dan ontbr. 10 O. m. n. kempe. 13 dorft o. g. 14 al ontbr. 17 Mochten wi gierlijc. 19 int o. 24 T. mach h. hier n. l dueren. 26 Hoer s. die b. i. anxte g. 29 Een gierich p. H. gherechtich. 30 W. d. edelheit. H. ydelheit. 31 Omt g. 36 beraemt b. h. 37 leke. 39 Ic laet w. al o. 41 Wat 47 Die ontbr. 48 hande die m. l. margenoot+ H. fol. 74 d.-75 b. B. fol. 55 c. d. margenoot+ H. fol. 75 b. c. B. fol. 55 d.-56 a. [tekstkritische noot]51 onrecht. 54 S. e. can h. 55 S. e. w. gescoert totter h. 56 sijt. 58 scalcke. 61 ende i. b. 62 Willam. H. Willaen. 63 dicke alsulken a. 1 Hu. leste v. des. 2 Hu. alle. 3 Hu. Loveren springhen e. g. 6 vogelkijn. Hu. voghelkine. 8 Ende die bloemkijn. Hu. Ende die bloemen alle o. 9 Hu. die riviere. 10 Hu. Overdinetie. 11 Hu. oec v. d. 12 Sijn. 13 Hu. materien. 14 D. i. rimende m. o. 16 Hu. te w. 17 Hu. ende a. lieden. 18 Hu. W. wel d. s. bedieden. 19 Hu. Dat i. 20 Hu. Willic u m. redene m. c. 21 D. ginc ic. Hu. peinsende. 22 Hu. Van poenten scone m. 23 Hu. goede poente. 24 Hu. D. m. jeghen t. d. 25 D. af maec ic een g. Hu. af. H. ict. 27 I. b. aen des my behagede. Hu. bleef ane ene. 28 vragede. Hu. Quamic daer. 29 wildet. Hu. sont wel segghen. 30 Hu. met redene. 31 In w. m. Hu. ic. 32 Hu met m. s. bescreef. 33 Hu. S. d. i. een d. hebbe o. 34 Hu. meret alle jonghe e. oude. 35 Dat e. Hu. Dat ic. 36 Twas. Hu. Het es v. sente. 37 drincken ontbr. Hu drincken gheeft. 38 Daer toe d. vrientscap. Hu. Ende daer toe d. vrienscap. 39 des dages. Hu. Heden daghes. 40 gelijc m. Hu. Ende v. die ghelike m. 41 alsment. Hu. nemdi gherne alst men. 42 Hu. Mer ontbr., wetti. 43 Hu. dit doet. margenoot+ H. fol. 75 c. B. fol. 56 b. margenoot+ H. fol. 75 c. B. fol. 56 b.

Vorige Volgende

Ga naar margenoot+LXXIII. Dit is vander ghiericheit.