|
| |
| |
| |
Memorieboek der stad Ghent.
1573.
| Schepenen van der Kuere. |
Schepenen van Ghedeele. |
| |
| ghecontinueert zonder commissarissen. |
| |
| Joncheer Guillaume van den Kethulle, heere Jan Assche. |
Joncheer Jacques Beths, heere van Angherellis. |
| Joos Donaes. |
Joncheer Pieter de Vos. |
| Joncheer Jan Beths. |
Joncheer Guillaume van der Zype. |
| Joncheer Anthonis de Grutere, heere van Exaerde. |
|
| |
Lievin Petrins, over hem Jacques Rufelaert. |
| Mr Franchois van Hembyze. |
|
| Jacques Feron. |
Omaer Everwijn. |
| Joncheer Joos Triest, fs Joncheer Joos. |
Joncheer Joos Triest, fs Gillis. |
| |
Adriaen de Wintere. |
| |
| |
| Jan Oosterlynck. |
Omaer Clayssone. |
| Charles Everwijn. |
Mr Anthonis Oosterlynck. |
| Andries van der Sare. |
Adolf de Grutere, fs Joncheer Jans. |
| Guillaume de Warenghien. |
|
| Gillis Dhanins. |
Michiel van Huuckelghem. |
| Franchois van Hecke. |
Joos Schauteete, over hem Mr Lievin Sanders, fs Mr Jans. |
| |
Joos van Tessele. |
Ontfanghers.
| Joos de Deckere, bouchoudere. |
| Adolf de Grutere, van de wercke. |
| Gillis van Loo, van der Yssuwe. |
Item, dese wet was by beslotene letteren van den hove ghecontinueert ende niet vernieut naer d'aude costume, tot alderstont 't hof daerinne anders voorzien zoude.
Op den xjen Meye was bachten Ste. Claren, buyten Ghendt, in de riviere ghevanghen eenen grooten stuer.
In dit jaer was Jaques Cortewyle, souverain, gheadmitteert met xxx voetknechten ende tien ruuteren te peerde omme 't landt te zuyveren van de roovers.
Insghelijckx hebben die van Brugghe, Ypre ende 't Vrye oock elck eenen souverain ontfanghen, ende ter ghelijcker causen alsvooren, omme dat de reysende man ende cooplieden van de quaetdoenders gheoppresseert ende overvallen waren.
Item, ontrent Sinxenen quamen ontrent neghen ofte tien hondert Geusen by de stede van Beerghen op den Zoom, in meeninghen zijnde aldaer te landene ende zeker landeken inne te nemen; maer zy wierden by haerlieder capitain te lande ghestelt, ende ziende dat zy bedroghen waren, sloughen haerlieder capitain doodt, ende wierpene in de zee, ende het
| |
| |
gaernisoen van Beerghen ende andere quartieren es hemlieden aenghevallen ende hebben jeghens hemlieden sterckelick ghevochten, zulcx dat zy de zelve versloughen; maer niet zonder groote schade ende verlies van volcke.
Item, die van Middelburch in Zeelandt hebben onderlinghe gheadvyseert dat zy haerlieder schepen zouden ghereet maken ende daer inne doen alle 't goet ende den schat binnen der voornoemde stede zijnde, omme 't zelve geschikt ende beweecht te wordene naer Antwerpen, in zulcker wijs dat zy 's dysendaeghs ontrent den xxiijen Meye lxxiij van Middelburch vertrocken, ende tusschen Vlissinghen ende Rammekens zijnde, zijn de Gheusen hemlieden aenghevallen met haerlieder schepen, de welcke dapperlick ende zeer stranghe op cleanderen gheschoten hebben, mitsgaders dat men het geschut binnen der stede van Ghendt ghehoort heeft, zoo hebben zy zoo sterck gheschoten ende ghevochten; het gheduerde vijf of zes daghen, zulcx dat men het gheschut binnen der stede van Ghendt ghehoort heeft; daer geschiede oock zeer groote deerlichede; daer bleef over beede zyden veel volcx, ende elck van hemlieden leet zeer groote schade; daer zijn eenighe schepen zoo wel van d'eene zyde als van d'andere zyde in den grondt gheschoten; maer men heeft als noch niet zekerlick connen weten hoc de zelve bataillie eynde nam.
[In de maent Mey wiert eenen boeren jonghen opghehangen, ende eene vrauwe van eenen valschen muntenaer ghegeesselt; wiert verboden broodt naer Antwerpen te senden om de dierte der granen; wiert eenen soldaet opghehanghen, ende eenen capiteyn van de struyckroovers levendich verbrant, ende eenen geus opghehanghen. (K.M.)]
| |
| |
Den zesden Wedemaendt zoo passeerden eenighe schepen, die onder Rammekens laghen, met sommighe andere schepen, die zy te Middelburch ghereet ghemaekt hadden, naer Antwerpen, de welcke groote schade ende verlies van volcke leden; maer de schepen van Antwerpen leden de meeste schade, want zy verloren bet dan zes schepen.
Den vijen Juny quam de prince van Oraengnen met eenen grooten heerlegher voor de stadt van Haerlem in Hollandt, neffens den legher van den hertoghe van Alfve, die de stadt Haerlem sterckelick beleghert hadde, ende dat omme de voornoemde stadt ontset te doene ende te victaelgierne.
Den xxjen Juny, die van Middelburch in Zeelandt quamen omme te verslane de Gheusen, de welcke een bollewerck maecten by Rammekens, de welcke den heere van Catthem doodtschoten, haerlieder capitain, met meer ander crijchsvolck, ende de reste was gedwonghen weder de vlucht te nemene naer Middelburch.
In dit jaer werden t' enden 't Meerhem op het nieu ghedelf op elcke zyde van den watere eene zautkeete ghemaect.
[In de maent Junius wiert vercondicht den 20en pennynck; wierden twee struyckroovers opghehanghen, ende en wiert de selveren casse van St. Lieven niet uytghestelt, uyt vreesen van door de Geusen ghestolen te worden. (K.M.)]
Den jen July was de werckclocke met sticken van boven neder 't Beelfoort geworpen, ende den ijen der selver maendt, op Onse Vrauwendach, was danof 's avonts met noch ander clockspyze daér toe bereet, ontrent den zes uren eene nieuwe clocke ghegoten in de Schipliedencappelle, teghen over den Fremineurencloostere.
| |
| |
Den viijen Wedemaendt was in 't Nieuwe Casteel eenen Spaengnaert ghehanghen.
Den xjen Wedemaendt, dico Hoymaendt, was het eerste zaut hier binnen deser stede ghesoden in de nieuwe zautkeeten.
Ten selven daghe waren op de Veerleplaetse twee mannen onthooft van vrauwecracht.
Den xiijen Hoymaendt was de stadt van Haerlem overghegheven in handen van den hertoghe van Alfve, by appoinetemente; daer waren inne bet dan twee duysent soldaten onder Duytsche, Gascongnen, Ynghelschen ende andere, de welcke alle ter doot brocht waren, grooten nombre metter galghe, grooten nombre metten zweerde, ende oock grooten nombre in 't water gheworpen ende versmoort, zulcx dat noynt zulcke jammerlickhede ghehoort en es gheweest; het rantsoen van de stadt was hondert twintich duysent gauden croonen.
[In de maent van Julius de werckclocke ghebroken sijnde, luyde men de clocke van St. Nicolaeskercke; werfde men soldalen; wierden twee persoonen onthooft; wierpen de schippers het lot van hier naer Antwerpen te varen op de vlote; wierden dry herdoopers ende eene vrauwe op de Vrydachmerct verbrant. (K.M.)]
Den iiijen Ougste gaven die van Rammekens overe in handen van den prinche van Oraenghen het casteel van Rammekens, behoudens lijf ende goet.
Den xijen Ougste trocken de schepen weder af van Antwerpen met grooter heercracht voorby Vlissinghen omme de stede van Middelburch te victaelgierne; maer zy leden groote schade, ende was hemlieden by de Geusen veele volcx af
| |
| |
ghesmeten, zoo dat zy Middelburch niet victaelgieren en conden.
Den xxjen Ougste was Tanneken Mayaert, fa Bauwens, huusvrouwe van Jan Liebaert, docteur in medecynen, begraven metten vynckoort ende schoonen hoede van blommen, als eene maecht, dwelcke zy in haer doodtbedde bekende maecht te zyne.
Den xxvijen Ougste quamen een deel schepen weder t' Antwerpen, van die in de voorgaende vlote verstroyt waren, midts dat die van Vlissinghen de reste in 't stormen ghenomen hadden.
Item, ontrent St. Jansdach uutgaende Ougste, zoo namen de Gheusen van Zeelandt inne Gheertruyenbeerghe, ende versloeghen alle 't garnisoen datter inne was.
Item, corts naer 't overgheven van de stat van Haerlem, zoo belegerde duc d'Alve de stadt Alkemar, daer hy grooten nombre van volcke liet, ende moeste de zelve in 't leste, naer dat hy die langhen tijt crachtelick beschoten hadde, met schande verlaten.
[In de maent Augustus wierden dry vrauwspersoonen ten viere veroordeelt; moest men processie over al draghen om schoon weder te bidden; men worf pionniers. (K.M.)]
Op Onsen Vrauwenavont, den vijen September, was de nieuwe gegoten clocke ghedaen uut der Schipliedencapelle, ende wiert op eene slede ghestelt ende wiert by den kinderen voortgetrocken ende ghebrocht aen 't Beelfroot deser stede, ende den xxiijen September zoo begonst men 's morghens ten tien uren de zelve wercklocke van buyten aen de zyde van den steenput up te windene, ende was des avonts ontrent den vier uren boven op de stellinghe, ende alsoo
| |
| |
voorts tot binnen, ende den iijen October zoo luydde de voorseyde weercklocke d'eerste reyse.
In de zelve maendt van September was by Amsterdam ter zee zeer ghevochten, alwaer de grave van Bossuyt veel schepen liet, zulcx dat hy als upperveltheere de vlucht moeste nemen met zyne resterende schepen, zoo hy naer de ghelegentheyt der zee best conste.
[In de maent September trocken de voornoemde soldaten naer Vlissinghen ende van daer naer duc d'Alve, die voor Dortrecht lach; daerentusschen deden de Geusen veel progressen; wiert eenen jonghelinck om syne boosheyt verbrant; de nieuwe werckclocke wiert op den thoren ghetrocken; eenighe huysen van de Geusen, die doodt waren, wierden vercocht. (K.M.)]
Den xjen en xijen October was in Hollant ter zee, zeere ghevochten daer de Geusen de victorie hadden, want ducq d'Alfvens schepen daer meest alle bleven, ende de grave van Bossuyt, die daer admirael af was, wiert daer ghevanghen met vele meer andere edelen.
Den xvijen November trocken de schepen noch eens van Antwerpen naer Zeelandt omme Middelburch te victaelgierene, ende in 't afvaren schoten zy uyt triumphen, ende onder andere wasser een cloote uten schepen gheschoten onder 't volck die daer stonden ende keken, daer af dat zeven lieden doodt bleven met eenen spaenschen capitain van Antwerpen, ende daer wasser noch vele ghequetst.
Den xvijen dito, zoo quam binnen der stede van Bruyssele naer den noene eenen nieuwen gouverneur uut Spaengnen, ghenaempt don Lowijs de Requesens, grand commandeur van Castillien.
| |
| |
Den xxiijen November, trocken de schepen van Antwerpen met de victualgie-schepen naer Berghen-op-Zoom, meenende alzoo in Zeelant te commen; maer de Gheusen van Zeelandt rencontreerden hemlieden, ende hebben daer gruwelick ghevochten, zoo dat de schepen van Antwerpen moesten de vlucht nemen; daer wierter oock veel ghevanghen, sommighe in den grondt gbeschoten, ende sommighe verbrandt.
[In de maent November wierden twee borghers op de pijnbanck gheworpen, om te weten de correspondentien die sy hadden met die van Vlissinghen; vertrocken eenighe soldaten naer den zeecant, als oock eenighe naer Brugghe; op het Stadthuys wiert eene vergaderinghe ghehauden van advocaten ende procureurs, nopende of eenen bastaert cost disponneren van syne goederen. (K.M.)]
In dit jaer ontrent Kerstavont vertrack de hertoghe van Alfva uut Bruyssele naer Spaengnen. Item, ontrent Kerstavont, was 't zoo zoet ende vriendelick weder als oft in den Mey hadde gheweest.
[In de maent December wierden twee jonghe herdoopers met verbonden monden op de Vrydachmerckt levendich verbrant; wierden de vrachtwaghens ende coopmans afgheset op de weghen; quamen de soldaten wederom naer Ghent, vreesende selfs beleghert te worden. (K.M.)]
Den xxiijen Lauwe zoo maecte 't zoo ruyt weder van winde dat in sommighe plecken de muelenen averecht wayden.
Item, ontrent Ste. Pauwelsdach in Lauwe, zoo trocken noch eens de schepen van Antwerpen om Middelburch te victaelgieren, ende gynghen ligghen in de diepte.
Den lesten dach van Lauwe was hier binnen deser stede
| |
| |
ghedraghen eene processie generael om Godt almachtich te biddene voor die van Middelburch die in grooter benautheyt waren.
[In de maent Januarius werfde men volck teghen de Geusen, die de stadt van Middelborgh seer benauwden, die in hongersnood was; men maeckte groote ghereedschap om Middelborgh te gaen ontsetten; de schippers met hare schepen moesten naer Antwerpen varen; daer wiert eenen ghehanghen die de herdoopers seer toeghedaen was; de pensionnaris van Corterijck wiert ghevanghen ende beschuldicht van ketterye; maer daer naer ontschuldich verclaert. (K.M.)]
Item, ontrent Lichtmisse zoo meende de schepen, die te Beerghen-op-Zoom laghen, weder uut te commen om naer Middelburch te varen, midts dat de schepen van Antwerpen anne quamen; maer de Gheusen uut Hollandt ende Zeelandt warender teghen; daer viel aen beede zyden grooten, harden strijt; maer die Gheusen behielden de victorie ende hebben een deel van de meeste ende principaelste schepen ghevanghen; de soldaten wierpen zy over boort, ende d'andere schepen zijn weder naer Beerghen ghevloden.
Den xixen Sporcle was op de Veerleplaetse ghehanghen de capitain van Curtrijcke, omme de valscheyt by hem ghedaen omme den pensionaris van Brugghe aen zijn lijf te beschadighen.
Ten voornoemden daghe, xixen Sporcle, gaven hem die van Middelburch in Zeelandt overe in handen van den prince van Oraengnen, behaudens lijf ende goet, ende insghelijcx die van Hermuyden, de welcke langhen tijt in groote benautheyt ende uutnemende aermoede beleghert hadden gheweest;
| |
| |
zy en hadden van Kersmisse gheen coorne ghehadt noch broot gheten; zy hadden lyzaet-broodt ende coucken die zy biecken gheten; zy aten peerdenvleesch, peertshuyden, honden, ratten, catten, muysen, ja beesten die vier of vijf daghen op strate gheleghen hadden; maer de prince van Oraengnen ontfinckse in gratie: hy gaf de borghers al huerlieder goet, de gheestelicke ginghen ute alleene met 't ghene zy mede draghen conden; de soldaten gaf hy oock haerlieder lijf ende dat oock elck draghen conste; voorts gaf hy elcken soldaet drye realen. Item, binnen der voornoemde stede van Middelburch wiert van eenen zack tarwe ghemaect zes hondert guldenen in somme; de armoede was zoo groot ende oock de groote benautheyt, dat qualijc om schryven ware.
Item, de souverain Cortewyle dede oock buyten dese stede vele diversche justicien zoo van brandene als anderssints.
[In de maent Februarius wierden twee borghers onthooft; de cipier van de ghevanghenisse die den voorgaenden pensionnaris beschuldicht hadde, wiert opghehanghen; die van Middelborgh tot het uytterste ghepraemt sijnde, gaven hun over aen den prins van Oragne; daer wiert ghepubliceert dat die eenighe leenen besaten, moesten ghewapent te velde gaen. (K.M.)]
Den jen Martij was een curdewaechcruyder met zijn wijf ghegeesselt in Schepenencamere, ende voorts was de man ghegheesselt van vierweechscheede tot vierweechscheede om dat zy d'assysen deser stede ghestolen hadden.
Den iijen Maerte quam hier de tydinghe dat binnen Antwerpen vier persoonen levende ghevierendeelt waren om dat zy 't casteel van Antwerpen zouden ghelevert hebben in handen van de Gheusen.
| |
| |
[In de maent Maerte, de nieuwe gouverneur don Ludovicus de Requesens, die in de plaetse quam van duc d'Alve, om dat de hertoch van Medina Celi sijn gouvernement upgheseyt hadde, schreef aen den raedt dat men met de rebellen mochte handelen; alle de boeren ontrent Ghendt moesten hunne granen hier binnen brengen; wierden alle brugghen op de rivieren buyten afghebroken. (K.M.)
- In de maent April de Spaenjaers ontrent Niemweghe de Geusen gheslaghen hebbende, muytineerden 3000 Spaenjaers daer van, maeckende hun meester van de stadt Antwerpen, met de borghers seer qualijck levende; men seyde tot Brussel dat er een generael pardon was voor alle de Geusen. (K.M.)
- In de maent Mey versochte de coninck te leenen eene groote somme ghelts dat hem toeghestaen wiert; de prochien moesten by geschrifte hunne schaden overbrenghen die sy van de Spaenjaers gheleden hadden; de Geusen die onse schipvlote gheslagen hadden, voerden vele van onse schepen mede naer Zeelant. (K.M.)
- In de maent Juny wiert te Brussel de generale amnistie ghepubliceert; als oock hier te Ghendt wiert de fierter, dat is de selveren reliquiecasse van Ste. Lieven ende S. Bavo, opentlijck ten thoon ghestelt. (K.M.)]
|
|
Auteursrechtvrij