Scheppend nihilisme

[p. 262]

21. Marja Roscam Abbing Heilig verklaarde fopspenen

[Oorspronkelijk gepubliceerd in: nrc-Handelsblad, 20 maart 1971]

De poezen van W. F. Hermans: de 1½-jarige Perzische kater Patser (Zo loopt hij, kijk maar hoe hij zijn poten neerzet. Pats. Pats) en Isidora Duncan afgekort lesje (twee maanden geleden komen aanlopen, leeftijd onbekend).

- Het aardige van een poes is, dat het helemaal niks is - alles wat je in een poes stopt moet je zelf bedenken. Een poes leeft in een totaal andere wereld, je kan geen contact met hem hebben. De gedachtenwisseling tussen mens en kat is zoiets als radar, er wordt uitgezonden en teruggekaatst. Dat is bij mensen onderling ook wel zo, maar van mensen verwacht je nog iets - aan poezen hoef je geen eisen te stellen en geen concessie te doen, ze kunnen je dus niet teleurstellen. Ik denk dat de kat in het volwassen leven de voortzetting is van de fopspeen. Een heilig verklaarde fopspeen.

Omdat katten gezichten hebben alsof er wonder wat in ze omgaat, worden hun karakters toegeschreven. Maar ze hebben helemaal geen karakter, alle poezen die ik gehad heb, leken precies op elkaar. Misschien bestaan er katten met andere karakters, maar die komen bij mij niet over de vloer. Schrijfmachines hebben meer karakter, die zijn allemaal verschillend.

Mevrouw Hermans: Patser en lesje hebben toch wel verschillende gewoontes. Patser is een dief; en hij eet heel anders. Als hij er genoeg van heeft gaat hij uit zijn poot eten, en daarna probeert hij zijn bord te begraven. (Hermans: Dat zijn inlichtingen niet uit de piste maar uit de stallen.)

- Het is leuk om erg je best te doen om mooie namen voor poezen te verzinnen, maar ik doe het nooit. Multatuli had een kanarie die Van Speyk heette omdat-ie een wees was. Dat had ik wel willen

[p. 263]

verzinnen. Ik heb poezen gehad die Cals heetten, Bastiaan, en Belle. En heel lang geleden had je Wollejan. De vorige poezen zijn heel oud geworden, 16 of 17; daarna hebben we er een paar maanden geen gehad, maar toen praatten mijn vrouw en ik voortdurend over poezen. En als we ze op straat tegen kwamen stelden we ons voor dat ze geen huis hadden en dat ze wel mee zouden willen gaan. Toevallig was er in Groningen - waar niet zoveel te beleven valt als algemeen wordt aangenomen - een kattententoonstelling, en daar zijn we op die Pers gevallen. De meeste katten worden slordig in de verf gedoopt, maar deze is een esthetisch genoegen. Zullen we het over Weinreb hebben?

- Het leek zo'n genoegen voor u om het een keer niet over Weinreb te hoeven hebben.

- Weinreb zou ik zelfs als poes niet in huis willen hebben. Maar ik ben wel van plan de memoires van Patser door Renate Rubinstein te laten redigeren. Hoe slecht memoires ook zijn, indien geredigeerd door Renate Rubinstein komen ze toch in aanmerking voor de prozaprijs van Amsterdam. Schrijft u dat nou wel op, anders hoef ik het niet te zeggen.

In de tijd dat ik nog geen poezen had, heb ik een verhaal geschreven over de kat Kilo, die werd zo groot als een huis. En de kat in Het behouden huis is geïnspireerd op Wollejan. Dat was een bijzondere kat, een kwaaie, geheel zwarte kater, als hij een kamer binnen wilde had hij de neiging de vloer op te breken. (Mevrouw Hermans: Bovendien bestaan er poezenversjes.) Die zijn ontzettend flauw, die mogen niet in de krant. En er bestaat natuurlijk een poezentaal, maar die is diep geheim, daar mag niets over gepubliceerd worden. Als u hier drie maanden zou logeren zou u misschien iets van de poezentaal opvangen, maar ik zou het nooit vertellen. Ze spreken hem ook zelf, maar ze kunnen de s niet zeggen.

- Slissen ze?

- Nee, slissen doe ik. Poezen gebruiken de z voor de s.

- Dat zou mij ontzettend irriteren.

- Vermoedelijk irriteert het mij niet omdat ik het zelf bedacht heb. Doorvragen over de poezentaal heeft geen zin. Wel blijkt dat het

[p. 264]

‘trappelen’ dat tevreden poezen op schoot doen, ‘Boem boem met de voetjes’ heet (een technische term uit de poezentaal, die wel in de krant mag), en ten slotte komt nog een dialoog aan het licht aan de hand waarvan belangstellenden misschien de gehele poezentaal kunnen reconstrueren: Wat kost jij bij de poezenkoopman? Niedz baaz.