Millioenen-leed. De tragedie der joodse vluchtelingen

[p. 58]

Nawoord.

Aan de Joden;
Aan allen die inzien dat het Joden-vraagstuk ook een Christen-vraagstuk is.

En nu kunnen wij weer terugkeren tot onze rustige en veilige huiskamer. Vergeeft ge het electrische belletje? Het kriebelt een beetje, dit weten van al het vluchtelingenleed, nietwaar? Het stemt ietwat onrustig. En toch hebben wij strikt zakelijk met elkander gesproken; er is niet op uw verbeelding gewerkt, hoewel dit makkelijk genoeg gekund had, en er is niet met cijfers geschermd, hoewel de beschikbare statistieken zich al tot een hele stapel hebben opgehoopt. Er werd alleen in het kort verteld over hetgeen er positief gedaan wordt, en over het vele, dat er gedaan moet blijven worden, en waarvan zelfs enige uitbreiding allernoodzakelijkst is. Het kan en zal gedaan worden. Maar hoe, en hoe snel, dat hangt van u af. Wij zagen toch dat er hier wonderen gewrocht worden? Het kleinste van al deze wonderen is, dat gij ditmaal diep in de zak tast;

[p. 59]

dieper dan ooit, en daarbij nog stilletjes het voornemen maakt, dat dit niet de laatste keer zal zijn. En al deze vele kleine wonderen maken het ene grote wonder mogelijk, dat tenminste een deel van het onpeilbare vluchtelingenleed verzacht wordt.

In ruil daarvoor wordt u een groot geheim verklapt, dat gij vooral niet te luid aan anderen zult herhalen: HET IS EEN LEVENSVERZEKERINGPREMIE DIE GIJ HIERMEE BETAALT! Een luttel bedrag vergeleken met wat gij anders voor uw genoegen uitgeeft, en toch voldoende om u te vrijwaren van veel persoonlijke overlast, voldoende om de wereld met het onweerlegbaar argument van daden te tonen, dat de deugden van het Jodendom altijd nog zijn gebreken blijven overtreffen. En weet ge verder te zien dan vandaag, dan zult gij in dit liefdadigheidswerk ook een machtig middel ontdekken ter bestrijding van het anti-semietisme. Dat is uw levensverzekering. Voor Israël is dit een tijd van overval en vervolging, - van uiterste zelfverdediging dus; welnu, in oorlogstijd kan niet gewacht worden totdat elkeen dralend zijn hulp komt bieden. Oorlogen worden slechts gevoerd met conscriptie en belasting, met een snelle verdediging. Het zou weinig argumenten vergen om u te bewijzen, dat ge zedelijk verplicht zijt bij te dragen tot het vluchtelingenwerk, omdat gij an-

[p. 60]

ders zelf gevaar loopt. Maar het is niet nodig de zaken zo scherp te stellen. Ieder die zich op de hoogte brengt kan weten dat Nederland niet zo rijk is als de buitenlandse faam het wil; en dat de Hollandse Joden over het geheel er niet beter aan toe zijn dan hun overige medeburgers. Maar wist ge ook, dat slechts een gering percentage van het jaarlijkse inkomen van alle Hollandse Joden voldoende zou zijn om het werk dat thans gedaan wordt nog een jaar te kunnen voortzetten? En dat dit weinige ook alle noodzakelijke uitbreidingen zou toestaan? De tijden zijn er niet naar... maar gij betaalt uw verplichte belastingen toch ook, al verhoogt men ze met heel wat meer opcenten. Uw saamhorigheidsplicht is nog veel dwingender. En ligt dit hier u niet veel nader aan het hart? Het is niet nodig van plicht te spreken.

Anderer leed is ook òns lijden, en in dit bijzondere geval zeer zeker. Daarom is dit wat tienduizenden getroffen heeft, inderdaad millioenenleed. Het raakt de millioenen Joden dezer aarde, en ook millioenen niet-Joden, die in afschuw terugdeinzen voor de gepleegde aanslag op de allerelementairste menselijkheid.

Meer dan ooit zijn wij de hoeders van onze broeders, de laatste hoop van deze verjaagde naasten. De omvang van wat er gevraagd wordt, behoeft ons er niet voor terug te doen schrikken

[p. 61]

ook ons kleine, allerkleinste aandeel bij te dragen. Met de leniging van dit millioenenleed zijn er millioenen guldens gemoeid, veel blijft er ongedaan omdat nog millioenen ontbreken, maar er kon gelukkig ook veel geholpen worden, omdat de liefdadigheid van onze landgenoten tenslotte toch nooit geheel in gebreke bleef.

Momenteel zijn er meer dan vierduizend personen in ondersteuning; bovendien worden een kleine duizend vluchtelingen niet-regelmatig gesteund met geld, en ruim 3500 met kleren, levensmiddelen en dergelijke. Het hoge woord moet er nu maar uit: in het geheel zijn er drie millioen gulden per jaar nodig; daarvan komt ongeveer acht ton uit het buitenland. De rest...

Gij hebt gelijk; het is een groot-opgezette bedelarij. Maar discreet. Gij vindt adres en gironummer van het Vluchtelingencomité pas op de volgende bladzijde. Gij kunt dat desnoods in een lijstje hangen boven uw werktafel. Om niet te vergeten... En de dank wordt u nu alvast gebracht, want er valt geen tijd te verliezen. De vluchtelingen mogen niet langer wachten. Maar gij weet er nu alles van, en verstaat de zakelijke consequenties van het belletje in uw hart. Dat was de bedoeling.

[p. 62]