Clash of civilizations
Op 16 februari 1899 kreeg Félix Faure, president van de Franse Republiek in het Elysée, een attaque in de armen van zijn maîtresse. Op haar gegil kwamen de dienstdoende bodes aangesneld. Spoedig verscheen ook de gewaarschuwde politie, en toen die vroeg: Le président a-t-il encore sa connaissance?, antwoordde een bode: Non, elle vient de se sauver toute nue. (Helaas gaat in een vertaling de pointe verloren.)
Deze anekdote toont aan dat amoureuze escapades in de Franse politiek, zelfs in haar hoogste regionen, luchthartig worden opgevat. Ze kunnen, zoals bij president Faure, dodelijke gevolgen hebben, maar geen politieke. Ze zijn dan ook in ruime kring bekend, al schrijft de pers er niet over. Het gaat immers over de gewoonste zaak van de wereld.
Van de meeste naoorlogse presidenten na de wat dit betreft onberispelijke generaal de Gaulle deden ook zulke verhalen de ronde. Toen aan president Mitterrand gevraagd werd of het waar was dat hij er een natuurlijke dochter op na hield, antwoordde hij: et alors? (wat dan nog?).
Intussen woonden die dochter en haar moeder dicht bij het Elysée, op staatskosten. Ook dat wekte geen schandaal op. Zij waren op zijn begrafenis aanwezig, naast zijn wettige echtgenote.
Ook van Dominique Strauss-Kahn, wie de beste kansen werden toegeschreven president Sarkozy bij de verkiezingen van 2012 te verslaan, was bekend dat weinig vrouwen in zijn gezelschap veilig waren. Zelfs de agressieve manier waarop hij hen placht te overvallen - poging tot verkrachting nabij - was bekend, maar werd verzwegen. Slachtoffers die er een boekje over open wilden doen, werden als spelbreeksters behandeld.
Dat politici buitenechtelijke verhoudingen hebben is in Frankrijk een oude traditie. Het omgekeerde baart meer opzien. Maar waarvan DSK verdacht wordt is niet zomaar een slippertje of zelfs een liaison, maar geweldpleging, en dat verandert de zaak wezenlijk. Dan wordt het zelfs in Frankrijk moeilijker een oogje dicht te knijpen dan wanneer de partner willig is.
Van de macht kan een, zo niet erotiserende, dan toch intimiderende invloed uitgaan. Dan nee te zeggen vergt een sterke persoonlijkheid, en die heeft niet iedereen. En dan zijn er nog die zich vrijwillig aanmelden. In de jaren 50 was er een premier, Pinay genaamd, een dorpsdokter die Frankrijks financiën op orde stelde. Hij was verbaasd van hoeveel dames van de société hij ondubbelzinnige wenken kreeg.
Waarop in Frankrijk vooral met verontwaardiging is gereageerd, is de behandeling die DSK van de Amerikaanse justitie ondervonden heeft. Dat hij niet met de nodige egards bejegend werd, maar als de eerste beste straatdief moest terechtstaan, kunnen zelfs de socialisten niet begrijpen. Maar ja, in Amerika maakt de rechter geen onderscheid tussen rangen en standen. Omgekeerd veroordelen de Amerikanen het stilzwijgen dat de Franse media betrachten ten opzichte van persoonlijke schandalen.
Dit is echter geen Franse specialiteit. Ten tijde van president Kennedy (1961-1963) deden de Amerikaanse media hetzelfde. Zij wisten donders goed dat Kennedy een bijna obsessieve pikeur was, die zelfs het risico gechanteerd te worden niet schuwde (zo deelde hij enige tijd een minnares met een maffiabaas). De media zwegen. Zo gecharmeerd waren zij van de camaraderie van Kennedy. Clinton kon 35 jaar later niet meer op die loyaliteit rekenen.
Een meerderheid van Frankrijk gelooft dat DSK in zijn hotelkamer waar hij het kamermeisje zou hebben belaagd, in een val zou zijn gelopen. Maar wie van zijn tegenstanders zou die dan hebben gezet? Sarkozy, die hij in de peilingen overtrof in procenten? Zijn socialistische concurrenten in de race naar de kandidatuur? Niets moet uitgesloten worden, maar ook in zo'n geval zou dat kamermeisje zijn misbruikt, in dit geval als werktuig, zou zij dus slachtoffer zijn, terwijl bij de Fransen - ook de socialisten - DSK eerder als slachtoffer geldt.
De zaak-DSK is wel een bom genoemd, die het internationale systeem heeft ontwricht. Het Internationaal Monetair Fonds is op een kritiek ogenblik, van zijn leider beroofd. Frankrijk, ja heel Europa, heeft in de ogen van anderen aan prestige verloren. Tussen Frankrijk en Amerika is een clash of civilizations uitgebarsten die het gelijknamige boek van Samuel Huntington niet heeft voorzien. Ja, in Europa zelf reageert ook het Noorden op zulke zaken over 't algemeen strenger dan het Zuiden.
Als voortaan kandidaten voor zulke posten als DSK zojuist heeft moeten verlaten, niet uitsluitend op grond van hun land van herkomst en hun deskundigheid (in die volgorde) zouden worden beoordeeld, zou de affaire nog winst hebben opgeleverd.
NRC Handelsblad van 26-05-2011, pagina 14
Auteursrechtelijk beschermd