Het consumeren van piano's
Over de uitslag van het Franse referendum zal ik voorlopig zwijgen om redenen die ik in mijn vorige artikel heb aangeduid. Maar laat ik mijn taalstukje van deze maand toch met deze actualiteit beginnen:
‘Begonnen als een intellectueel duel tussen de aanhangers van Europese eenheid en zij die vrezen dat Frankrijks republikeinse wezen aan Europese dagdromen wordt geofferd, is de partij inmiddels ontaard in een slagenwisseling...’ Een duel tussen aanhangers en zij?
Andere vondsten van de afgelopen vier weken:
‘Maar op het lijstje landen dat zich al bereid heeft verklaard mee te doen aan een militaire operatie...’ Dat lijstje heeft zich niet bereid verklaard.
‘Vlekke zou echter blijven haken naar een gewoon ordinariaat.’ Een buitengewoon ordinariaat zou geen ordinariaat zijn.
‘Zij die willen gaan werken of niet willen deelnemen aan openbare demonstraties, moet dat zonder belemmeringen worden toegestaan.’ Moet dat zij worden toegestaan?
‘Dring er bij uw plaatselijke overheid op aan dat ze bomen moeten planten.’ Planten is al voldoende.
‘Pianofabarikanten maken het de konsument steeds gemakkelijker om te kunnen beschikken over een nieuwe piano of vleugel.’ Is beschikken niet al voldoende? En: kunnen piano's geconsumeerd worden?
‘Ten slotte, maar niet in het minst, dank ik mijn vrouw, die vele uren met en zonder mij in bibliotheken doorbracht.’ ‘Deze verbondenheid heeft zich ook in het afgelopen jaar doorgezet, niet in het minst op de moeilijke momenten.’ ‘In deze rede heb ik geprobeerd u duidelijk te maken dat de experimentele gedragsanalyse een uitdagend vak is, niet in het minst vanwege de totaal andere benaderingswijze.’
Het grote bezwaar dat ik tegen dit gebruik van ‘niet in het minst’ heb, is dat iets niet het ene èn het tegenovergestelde ervan kan betekenen: ‘niet in het minst’ betekent ‘helemaal niet’; het kan dus niet ook ‘niet in de laatste plaats’ of ‘vooral’ betekenen, in welke betekenis het in deze citaten - de twee laatste van hoogleraren - is gebruikt.
‘Tijdens het onderzoek hebben we gekeken naar de componenten in een maaltijd die de daling doen veroorzaken.’ Veroorzaken is al voldoende.
‘Van 1937 tot 1972 gold hij (samen met zijn broer Stewart) als een van de toonaangevende Amerikaanse columnisten.’ Hoe kun je met z'n tweeën één zijn.
‘De hoofdcommissaris van politie in Potsdam noemde dit besluit “een onvermijdelijke uitzondering in een uitzonderlijke situatie”.’ Dus een normaal besluit.
‘... maar stimuleert hij ook de Nederlandse tuinbouw die met een omzet en export van vele miljarden guldens tot één der belangrijkste steunpilaren van zijn economie kan worden gerekend.’ Wat behoort er nog meer tot die ene steunpilaar? (Ook zou ik een komma achter tuinbouw hebben gezet, want er is maar één Nederlandse tuinbouw.)
‘Begemann was een van de eerste bedrijven die vaste voet op de Russische markt probeerde te krijgen.’ Als je met alle geweld het enkelvoud probeerde wilt gebruiken, dan had er dat, in plaats van die, moeten staan.
‘Samen met getrouwe chef-kok Nico van Beekveld kan een nog optimaler combinatie worden geboden van spijs en drank.’ Behoort die chef-kok tot de combinatie? En: ik dacht dat optimaal al het hoogste was wat bereikt kon worden.
‘Thomas Mann, die zich ontwikkelde van conservatief tot democraat...’ Conservatieven kunnen dus geen democraat zijn? (Ook van een hoogleraar.)
‘De vraag is echter of alle blijdschap niet te voorbarig is.’ Voorbarige blijdschap zou goed zijn geweest?
‘Waarom bewandelt Kok zulke kronkelwegen? Kan hij het in het kabinet niet eens worden?’ Kun je het in je eentje eens worden?
Tot slot enkele curieuze overlijdensannonces:
‘In de volle overtuiging dat hij thans de rust heeft gevonden die hij zocht, is na een langzaam afnemende gezondheid toch nog onverwacht van ons heengegaan...’
‘In alle rust hebben wij het leven zien wegglijden van onze...’
‘Zo geweldig intensief hij het leven gestalte gaf, is in alle waardigheid van ons heengegaan...’
‘Door een noodlottig ongeval, nam de Heere van onze zijde onze lieve...’
‘Na een moedig vechten tegen haar ziekte heeft de Heer op Zijn tijd tot zich genomen onze...’
‘Na een langdurig ziekbed nam God tot Zich onze...’
‘Na een liefdevolle verzorging in Huize X heeft de Here thuis gehaald onze...’
‘Dankbaar voor wat zij voor ons allen betekende, heeft de Heere geheel onverwacht tot Zich geroepen onze...’
‘Op weg met zijn nieuwe huisje op wielen, heeft God van ons teruggenomen onze...’
NRC Handelsblad van 22-09-1992, pagina 9
Auteursrechtelijk beschermd