In een lege kamer een garendraadje

[p. 4]

Chassez le naturel, il reviendra au galop!
Paul-Emile Destouches

[p. 5]

Opmerkingen

De drie hier samengebrachte stukken zijn stilistisch en qua opzet aan elkaar ongelijk. Dat impliceert dat ze geen punten vormen langs een thematische rechte maar dat ze, als ze met elkaar contact houden, dat langs een kronkellijn doen. Daar lijkt niets op tegen. Niet al wat kronkelt is zo inconsequent als, bijvoorbeeld, de lijn gevolgd door het type schrijver dat literatuur als specialisme voorstaat en dat tegelijkertijd de utilitaristische bedisselaars van een vèrgaande fragmentarisering van het onderwijs attaqueert - met als enig argument dus dat ze hem beknotten in zijn specialiteit en zijn potentiële klantenkring doen slinken.

Wat wil dit boekje? Niet meer dan voor verkeerde kronkels iets van een allernoodzakelijkste rechtlijnigheid in de plaats stellen door te attenderen op een stuk of wat fundamentele kwesties waarover bijna niemand wil horen, of praten, en die naar het schijnt onder oppervlakkiger (niet gezegd werd onbelangrijke) dingen weggedrukt worden, terwijl de weinige mensen die deze fundamentele kwesties wel aan de orde zouden willen stellen er de woorden doorgaans niet toe ter beschikking hebben, - zodat ook zij, misschien wat aarzelender dan de rest, pra-

[p. 6]

ten over wat dicht aan de oppervlakte ligt. Of hun mond houden. Tenzij ze hortend en hakkelig toch iets trachten te zeggen over het verdrongene.

In een lege kamer een garendraadje bevat intussen allerminst de grammatica van een in onbruik rakende taal. Die mag van een gedichtenschrijver ook niet verwacht worden. Maar het kan geen kwaad dat iemand zich een taal die hem voorkomt grondtaal te zijn enigermate eigen probeert te maken. En het kan evenmin kwaad dat iemand probeert er het zijne toe bij te dragen dat een gesprek in die taal, hier, tot de mogelijkheden blijft behoren.

De bekering van ongelovige Thomassen en literaire partijgangers laat ik met genoegen aan daarin geïnteresseerde hogere instanties over. Ik kan de normale lezer, die natuurlijk voldoende snugger is om het zelf te zien, slechts verzekeren dat ook dit boekje geen schrifturen van een adspirant literair criticus bevat, al komen er inderdaad opmerkingen over dichtkunst en dichters in voor.

Het mag dus, heel ongedwongen, beschouwd worden als een oefening en een uitnodiging in deze richting: het onbekende, dat niets anders is dan het ons allemaal bekende in zijn onophoudelijke ondoorzienheid.

Amsterdam, 11.1.1979