Repertorium van geschiedschrijvers in Nederland 1500-1800

491 Viglius ab aytta, Zuichemus

Wirdum (prov. Friesland), 19 oktober 1507 - Brussel, 8 mei 1577

Na in Utrecht de tonsuur ontvangen te hebben ging Viglius in Leuven letteren en rechten studeren. Daarna studeerde hij tot 1529 te Dôle en Bourges (bij de jurist Alciatus). Na zijn promotie doceerde hij in Padua. Van 1537 tot 1541 was Viglius hoogleraar te Ingolstadt. Daarna begon zijn carrière in de centrale bestuurscolleges van de Nederlanden. In 1541 werd Viglius lid van de Geheime Raad, waarvan hij van 1549 tot 1569 voorzitter was, in 1543 lid van de Grote Raad van Mechelen en in 1555 lid van de Raad van State. Na het vertrek van Philips II naar Spanje was hij een van de drie voornaamste adviseurs van de landvoogdes Margaretha van Parma. Hij was gezagsgetrouw, zowel aan de koning als aan de katholieke kerk. Eenmaal onder de Spaanse landvoogdij stond Viglius een gematigd beleid voor. Na het vertrek van Alva nam hij een middenpositie in.

a Discours sur le règne de Philippe II, en La source et commencement des troubles suscitez aux Pays-Bas soubs le gouvernement de la duchesse de Parme (et du duc

[p. 422]

d'Albe) par ceux qu'avoient prins le nom de gueux 1563-1573, in: Mémoires de Viglius et d'Hopperus* sur le commencement des troubles des Pays-Bas. A. Wauters, ed. Société de l'histoire de Belgique, 2. Bruxelles 1858, 7-156, 168-219 [8^o].

Het auteurschap van Viglius wordt niet algemeen aanvaard.

Grondig berigt van 't Neederlands oproer, soo onder de hertogin van Parma, als den hertog van Alba, in: Historie der gravelike regering in Holland beschreven door V.H. ... S.l.s.a.; Amsterdam 1662, 179-209 (zie: 126, a).

Deze vertaling van La source et commencement des troubles is van P. de la Court*.

Literatuur

De Wind, 188-191, 548; Van der Aa, I, 464-471; BN, I, 590-594; NBW, VIII, 837-855; NNBW, II, 46-52; B.H.D. Hermesdorf, Wigle van Aytta van Zwichem, hoogleraar en rechtsgeleerd schrijver (Leiden, 1949); A.E. Cohen, ‘Viglius van Aytta als Erasmiaan’, in: Historie en metahistorie. ‘Robert Fruin’ lustrumbundel 1952 (Leiden, 1952) 5-18; R. Schulze, ‘Der niederländische Rechtsgelehrte Viglius van Zuichem’, Westfälische Zeitschrift, CI-CII (1953) 183-230; E.H. Waterbolk, Rond Viglius van Aytta. Enige brieven van zijn hand en enige opstellen (Ljouwert/Leeuwarden, 1980); F. Postma, Viglius van Aytta als humanist en diplomaat (1507-1549) (Zutphen, 1983); idem, ‘Viglius van Aytta en Joachim Hopperus tegenover de Nederlandse opstand’, Bijdragen en mededelingen betreffende de geschiedenis der Nederlanden, CII (1987) 29-43.

E.H. Waterbolk, Th.S.H. Bos, ed., Vigliana. Bronnen, brieven en rekeningen betreffende Viglius van Aytta (Grins/Groningen, 1975).