Repertorium van geschiedschrijvers in Nederland 1500-1800

449 Soeteboom (Soet, Zoet), Hendrik Jacobszoon

Oostzaandam, 1614 - (?), na 1678

Soetebooms vader was naar zijn zoon meedeelde rooms-katholiek. Hendrik zelf behoorde

[p. 388]

echter tot de officiële kerk, waarvan hij enkele malen diaken was. Soeteboom vertelde eveneens dat hij in de scheepstimmerbouw werkzaam is geweest. Zijn huwelijk heeft hem in de lakenhandel gebracht, waarnaast hij nog boeken uitgaf en verkocht. De financiële problemen groeiden hem als boekhandelaar echter boven het hoofd en in 1654 ging hij failliet. Behalve een mededeling uit 1676, waaruit blijkt dat hij in dat jaar koopman te Zaandam was, is over zijn leven verder niets bekend.

a Beschryvinghe van Out Zaanden mitsgaders haere oude heerlyckheyt, addelycke geslachten ondergangh met de moort van grave Florens de 5 etc. Alsmede de opcomste van Oostzaanden, Westzaanden en Zaandendam etc. Eerste deel vervatende het eerste tweede en derde boeck alles vergadert en tsamenghestelt door H.I. Soet Sanerdammer. Alkmaar 1640 [112 pp.; 8^o] - Nijhoff/Van Hattum, 288; in: H. Soeteboom, Oud-heden ... 2 dln. Amsterdam 1702, I, 110 pp. aparte paginering (zie: k).

b Op en nedergank van de oude koninklycke en loffelijcke Anzee-stadt Stavoren outs tydts hooft en moeder stadt der Friesen nevens de voor naamste geschiedenissen van Vrieslandt van 't jaar voor Christus geboorte 313 tot na 1575. By Hendrick Soet. Haarlem 1647 [328 pp.; 12^o]; Amsterdam 1648 - Nijhoff/Van Hattum, 289-290; in: H. Soeteboom, Oud-heden ... 2 dln. Amsterdam 1702, II, 199 pp. aparte paginering (zie: k).

De tweede druk is vermeerderd: ‘... en eyndight 1580 jaren nae de geboorte Christi. Alles in ses boecken verdeeldt, en in desen tweeden druck, met jaer-tallen, en een bladt-wijser verrijckt door H. Soet’.

c De Zaanlants Arkadia. In welke verhandelt wort van der Batavieren, (nu Hollanders) en Caninefaten (nu Kermers) oorspronk, bewooninge en mannelijke daden, dorpen en heeren wooningen: daar benevens, van de Zaan, een spruchtel des Rijns, zijn voorleden en tegenwoordige wezen, en uitgang, met de beschryving der dorpen die van outs aan de Zaan gelegen hebben, en die 'er nu noch aan gevonden worden. In vijf boeken te zamen gebracht. Door H. Zoeteboom. Amsterdam 1658 [678 pp.; 12^o] - Nijhoff/Van Hattum, 293; in: H. Soeteboom, Oud-heden ... 2 dln. Amsterdam 1702, I, 563 pp. aparte paginering (zie: k).

d De Nederlandsche beroerten en oorlogen, ontrent het Ye en aen de Zaen beschreven door H: Soete-boom. Amsterdam 1658, 1695 [93 pp.; 8^o], 1750.

De door Honig, ‘Soeteboom’, vermelde uitgave van Zaandam 1658 bleef onvindbaar en de beschrijving is geschied naar de tweede druk, die bij de ondertekening van het voorwoord inderdaad aangeeft ‘In Sanerdam’ 16 augustus 1658. De Zaanlants Arkadia (zie: c) wordt als reeds verschenen genoemd.

e De historie van Waterland: behelsende de oude, besondere en ghedenckwaerdige geschiedenisse van Waterlandt en de Waterlanders: mitsgaders de steden van Edam, Munckendam, en alle de dorpen van Waterlandt. Als mede een breede en generale beschrijvinge van 't begin, opgangh en voortgangh der stadt en heerlijckheyt van Purmer-endt. Amsterdam 1660 [222 pp.; 12^o] - Nijhoff/Van Hattum, 292; in: H.

[p. 389]

Soeteboom, Oud-heden ... 2 dln. Amsterdam 1702, II, 176 pp. aparte paginering (zie: k).

Als afzonderlijk werk is in de eerste uitgave opgenomen: De soet-stemmende zwaane van Waterland. Alkmaar 1658.

Korte kronyck van Purmerende, Neck, Purmerlandt en Ilpendam, etc. Alsmede der selve vryheden en heerlijckheden daar onder sorteerende: mitsgaders van 't zeewijf in de Purmer-Ye. Purmerend s.a.

Dit is een afzonderlijke uitgave van de hoofdstukken 5, 27-34, 36-43 en 23 (in deze volgorde).

f Vroonens begin, midden en eynde. Met het opkomen der steden van West-Vrieslant. Waer in nevens andere dingen, te vinden is, de alder-oudtste en voornaemste geschiedenissen van West-Vrieslant, tot aen de val van hare oude hooftstadt Vroonen. Met het opkomen der steden Hoorn, Enckhuysen, Alckmaer en Medenblick. En de bloedige oorlogen, tusschen de Hollanders en Kleyne Vriesen, tot het jaer 1303. Alles in 4 boecken ... Amsterdam 1661 [250 pp.; 12^o] - Nijhoff/Van Hattum, 291; in: H. Soeteboom, Oud-heden ... 2 dln. Amsterdam 1702, II, 254 pp. aparte paginering (zie: k).

Anoniem verschenen.

g Besondere privilegien ende handvesten, verleent aen d'inwoonders van Westzaanden en Crommenie. Waer in zijn begrepen d'ingesetenen van Zaardam aen de westzijde van de Zaan, Koogh, Zaandijk, Wormeerveer, 't West-end van Knollendam, Westzaanden aen de Regel, Crommenie en Crommeniedijck ... Zaandam 1661 [546 pp.; 8^o].

Anoniem verschenen.

h Het Nederlants schoutoneel, waer in kortelijk vertoont wordt 't begin en voortgangh des oorlogs, die de koningen van Vrankrijk en Engelant, mitsgaders de bisschoppen van Munster en Keulen, tegens de Vereenigde Nederlanden, nevens hare bontgenoten, hebben gevoert. Beginnende met het jaer 1672 en eyndigende met het gesantschap van Hare Ho: Mo: de heeren Staten, door de heer van Beverningh, aen de koningh van Vrankrijk gedaen den 1 juny 1678. Alles met staetkundige aenmerkingen en historische vergelijkingen versien. Door H.J.S. Amsterdam 1678 [753 pp.; 8^o].

i Noord-Hollands ontrusting, ofte historisch verhael van het begin, en voortgang der oproeren, die tot Oost- en West-Zardam, Wormer, Crommenye, etc. voorgevallen zijn in den jaare 1678. En door het hoogwijs beleyd der heeren Staten beslecht zijn. Alles volgens de waare geschapenheyt der zaaken, door een lief-hebber van het gemeene best by een gestelt. Amsterdam 1678 [245 pp.; 8^o].

j De voorlooper van de vrede, ofte bedenckinge over de verkondinge van de dingen, die gemenelijks de handelinge der vrede voorgaen, daer de ware saken van veele bemint en van andere te gemoet gesien wort: dienstelijk in dese landt en lieden

[p. 390]

bederffelijken oorlog. Waerin ook te gemoet gevoert worden verscheyden voorbeelden van de voorige eeuwe: daer in men siet de sekere schade van den oorlog, en de onsekere voordeelen van de vrede, volgens den gemeenen loop des werelts, en 't ondervinden der vrye Nederlanders. In bedenkinge genomen door H.J. Soeteboom. Amsterdam 1678 [54 pp.; 4^o].

k Oud-heden van Zaan-land, Stavoren, Vronen en Waterland; behelzende haar oorsprongen, volkplantingen, loop der rivieren, bedykinge, regeeringen onder keyzers, koningen, prinçen, graven, potestaten, en burger-vaderen. De wetten, en voorregten, haar door deze vergund; de oorlogen die haar gedrukt, ende vrede, koophandel, scheepvaart, visscherye, en leeringen, die veele steden, en dorpen verheven hebben. Alles uit de oudheden nagespeurd, en met autentique stukken bewaarheid. Door Hendrik Soeteboom. 2 dln. Amsterdam 1702 [110 + 563; 199 + 254 + 176 pp.; 8^o] - Nijhoff/Van Hattum, 294.

Literatuur

Van der Aa, XVII, 823-826; NNBW, V, 756-757; J. Honig Jz. Jr., ‘Hendrik Jacobsz. Soeteboom’, in: idem, Historische, oudheid- en letterkundige studiën (2 dln.; Zaandijk, 1866-1867) I, 249-294; S. Lootsma, ‘Nieuwe gegevens over Soeteboom’, in: idem, Studiën over de Zaanstreek (Koog aan de Zaan, 1950) 228-232; W. Eikelboom, ‘Een locaal geschiedschrijver: Hendrik Jacobsz. Soeteboom’, Holland, regionaal-historisch tijdschrift, XVII (1985) 231-240.